Göreve iade edilen öğretmen ek ders ücretlerini alır mı?

Öğretmen iken hakkında önce görevden uzaklaştırma kararı daha sonra KHK ile ihraç kararı uygulanan bir kamu personeli, OHAL Komisyon kararıyla görevine iade edilmiştir.

Ancak çalıştığı kamu kurumu sadece ihraç iken mahrum kaldığı maaşları vermiş, faiz, ek ders ödemeleri, öğretim yılına hazırlık ödeneği ve banka promosyonlarını ise vermemiştir.

Gazetememur olarak ulaştığımız bir Kamu Denetçiliği Kurumu kararında bu konuya dair önemli bazı tespitlerde bulunduk. Kamu Denetçiliği Kurumu banka promosyonlarına ilişkin bir karar alamamış ve ayırma uygulaması yapmıştır.

Ek ders, nöbet karşılığı ek ders, eğitim öğretime hazırlık ödeneği ve maaşın faiziyle ödenmesi konusunda ise öğretmenin haklı olduğuna karar vermiş ve Trabzon Valiliğine ödemeleri yapması için tavsiye kararında bulunmuştur.

İşte önemli karar

Başvuran, Trabzon Ortahisar ilçesi İskenderpaşa Ortaokulunda görev yaparken 22/07/2016 tarihinde FETÖ ile iltisaklı olduğu iddia edilerek hakkında görevden uzaklaştırma kararı alındığını ve 01/09/2016 tarihinde 672 sayılı KHK ile görevine son verildiğini, yürütülen kovuşturma neticesinde beraat kararıyla birlikte OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonunun 06/05/2019 tarih ve / sayılı karar gereği göreve iade edildiğini belirterek, 22/07/2016 ve 28/05/2019 tarihleri arasında mahrum bırakıldığı ek ders, nöbet karşılığı ek ders, eğitim öğretime hazırlık ödeneği, banka promosyonları ve geriye dönük maaşların hak ediş tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle ödenmesini talep etmektedir

5) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun;
5.1) “Ders Görevi” başlıklı 89 uncu maddesinde; “Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir. Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar Cumhurbaşkanı kararı ile tespit olunur.”

5.2) “Görevden uzaklaştırma” başlıklı 137 nci maddesinde; “Görevden uzaklaştırma, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir. Görevden uzaklaştırma tedbiri, soruşturmanın herhangi bir safhasında da alınabilir.”

5.3) “Görevden uzaklaştırılan veya görevinden uzak kalan memurların hak ve yükümlülüğü” başlıklı 141 inci maddesinde; “Görevden uzaklaştırılan ve görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisi ödenir. Bu gibiler bu Kanunun öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam ederler. 143 üncü maddede sayılan durumların gerçekleşmesi halinde, bunların aylıklarının kesilmiş olan üçte biri kendilerine ödenir ve görevden uzakta geçirdikleri süre, derecelerindeki kademe ilerlemesinde ve bu sürenin derece yükselmesi için gerekli en az bekleme süresini aşan kısmı, üst dereceye yükselmeleri halinde, bu derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirilir.”

5.4) “Ek 32 nci maddesinde”; “Eğitim ve öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil (…) (3) her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Cumhurbaşkanınca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir.”

6) 16/12/2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının;

6.1.) “Kapsam” başlıklı 2 inci maddesinde; “Bu Karar, Millî Eğitim Bakanlığının merkez ve taşra teşkilâtı ile Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarını, hizmet içi eğitimleri, kurs ve seminerleri kapsar.”

6.2) “Görevin fiilen yapılması” başlıklı 25 inci maddesinde, “(1) Bu Karar kapsamında ek ders ücreti ödenebilmesi için, ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı hâller bakımından ise bu Kararda belirlenen koşulların oluşması şarttır. Ek ders ödemelerinden harcama yetkilisi, ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi ve bu Kararda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde ek ders görevinin gerçekleştiğine ilişkin belgeyi düzenleyen ve onaylayan diğer gerçekleştirme görevlileri müteselsilen sorumludur. (2) Yapılan inceleme sonucunda fiilen yapılmadan ve gerekli koşullar oluşmadan ödendiği anlaşılan ek ders ücretleri ilgililerden yasal faizi ile birlikte geri alınır.”

7) 26/07/2014 tarih ve 29072 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin
7.1) “Müdür yardımcısı ve öğretmenlerin nöbet görevi” başlıklı 44 üncü maddesinin 4 üncü fıkrasında; “İlköğretim kurumlarında; okulun bina ve tesisleri ile öğrenci mevcudu, yatılı, gündüzlü, normal veya ikili eğitim yapma gibi durumları göz önünde bulundurularak okul müdürlüğünce düzenlenen nöbet çizelgesine göre öğretmenler normal eğitim yapan okullarda gün süresince, ikili eğitim yapan okullarda ise kendi devresinde nöbet tutarlar. Ayrıca normal eğitim yapılan okullarda öğle arasında yapılan nöbet görevi nöbetçi öğretmenlerin dinlenme süreleri göz önünde bulundurularak dönüşümlü ve dengeli olacak şekilde okul idaresi tarafından düzenlenir.” 9 uncu fıkrasında; “Nöbet görevine özürsüz olarak gelmeyen öğretmen hakkında, derse özürsüz olarak gelmeyen öğretmen gibi işlem yapılır.”

8) 23/08/2015 tarih ve 29454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan 3. Dönem Toplu Sözleşmenin Üçüncü Kısım İkinci Bölümünün düzenlenen;
8.1) “Örgün eğitim kurumlarında ek ders ücreti” başlıklı 22 nci maddesinde; “Örgün eğitim kurumlarında (mesleki eğitim merkezleri dahil) ders yılı süresi içinde eğitim ve öğretimin fiilen yapıldığı normal çalışma günleri için ilgili mevzuatına göre kendilerine nöbet görevi verilen ve bu görevi de fiilen yerine getiren müdür yardımcıları ile öğretmenlere, 2016 yılında haftada 2 saati ve 2017 yılında ise haftada 3 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödenir.”
9) 1/12/2006 tarihli ve 2006/11350 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasında; “Öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre öğretim yılı başında ve sonunda yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde iki haftayı geçmemek üzere ve fiilen görev yapmaları kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenir” hükümlerine yer verilmiştir.

11. Başvuran, 22/07/2016 tarihinde FETÖ ile iltisaklı olduğu iddia edilerek görevden uzaklaştırıldığını, 01/09/2016 tarihinde 672 sayılı KHK ile görevine son verildiğini, yürütülen kovuşturma neticesinde beraat kararıyla birlikte OHAL işlemleri İnceleme Komisyonunun 06/05/2019 tarih ve 2019/21912 sayılı kararı gereği göreve iade edildiğini belirterek 22/07/2016 ve 28/05/2019 tarihleri arasında mahrum bırakıldığı ek ders, nöbet karşılığı ek ders, eğitim öğretime hazırlık ödeneği, banka promosyonları ve maaşların hak ediş tarihinden itibaren işletilecek yasal faizini talep etmektedir.

12. Somut olayda; başvuranın, ortaokulda İngilizce öğretmeni olarak görev yapmakta iken 22.07.2016 tarihinde görevden uzaklaştırıldığı, 01.09.2016 tarihinde 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldığı, daha sonra Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kararı ile göreve iade edildiği, başvuranın görevden uzaklaştırıldığı ve ihraç edildiği dönemlere ilişkin zamanında alamadığı ek ders, nöbet karşılığı ek ders, eğitim öğretime hazırlık ödeneği, banka promosyonları ve geriye dönük maaşlarının hak ediş tarihinden itibaren işletilecek yasal faizini talep etmektedir. Başvuranın promosyon talebi hakkında ayırma kararı verilerek ilgili birime gönderilmiştir. Bu nedenle, bu kararda promosyon dışındaki talepler değerlendirilmiştir.

13. Bilindiği gibi 15 Temmuz 2016 tarihinde başlatılan hain darbe girişimi nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarında çeşitli kadrolarda görev yapmakta iken FETO/PDY terör örgütü ile irtibatı / iltisakı bulunduğu gerekçesiyle Kanun Hükmünde Kararnamelerle kamu görevinden çıkarılan / açığa alınan ancak sonrasında yapılan incelemeler neticesinde terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisak veya bunlarla irtibatı olmadığı tespit edilenler çeşitli kanun hükmünde kararnameler ile yine doğrudan başka bir idari işlem tesis edilmesine gerek olmadan kamu görevine iade edilmişlerdir.

14. Söz konusu Kanun Hükmünde Kararnamelerin “İade hükümleri” başlıklı maddelerinde; daha önce çeşitli OHAL kararnameleri ile kamu görevinden çıkarılan ilgililerin kamu görevine iadeleri hususundaki usul belirtilerek; iade olan kamu görevlileri hakkında anılan OHAL kararnamelerinin tüm hüküm ve sonuçlarının yayım tarihinden itibaren ortadan kalkmış sayılacağı, ilgililerin kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal haklarının ödeneceği hüküm altına alınmıştır.

15. 657 sayılı kanunun 137 inci maddesinde ise görevden uzaklaştırma tedbiri; “Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görev başında kalmasında sakınca görülecek devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir.” şeklinde tanımlanarak, 140 ıncı maddesinde; haklarında mahkemelerce ceza kovuşturması yapılan Devlet memurlarının 138 inci maddedeki yetkililer tarafından görevden uzaklaştırılabileceği, 141 inci maddesinde; görevden uzaklaştırılan ve görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisinin ödeneceği, 143 üncü maddesinde, soruşturma veya yargılama sonucuna göre hangi hallerde görevden uzaklaştırma tedbirinin kaldırılacağı 144 üncü maddesinde ise önlemin ne kadar süre ile alınacağına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

- Ek ders, nöbet karşılığı ek ders, eğitim öğretime hazırlık ödeneği ödenmemiştir

16. Somut olayda, başvuranın göreve iadesinin ardından görevden uzakta kaldığı sürelere ilişkin maaş ödemelerinin yapıldığı ancak bu maaşların yasal faizlerinin ve ek ders, nöbet karşılığı ek ders, eğitim öğretime hazırlık ödeneğinin ödenmediği anlaşılmaktadır.

- Nöbet karşılığı ek ders ve ek ders ücretleri, aylık karşılığı ek ders görevi gibi değilse de...

17. Bu kapsamda başvuranın talebinin yukarıda aktarılan mevzuat hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinde, nöbet karşılığı ek ders ve ek ders ücretlerinin, aylık karşılığı ek ders görevi gibi zorunlu nitelikteki ek ders karşılığında ödenen bir ücret niteliğinde olmadığı bu nedenle maaş gibi kadro ve unvana bağlı olarak ödenen özlük hakları kapsamında değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla fiilen çalışma karşılığı ödenmesi gerektiği mevzuatında açıkça belirtilen söz konusu ek ders ücretlerinin ancak yerine getirilen bir mesai ve emek karşılığında verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

18. Ancak Hukuk devletinin gereklerinden biri de idarenin hukukla bağlı olması ve hukuka aykırı işlem ve eylemlerinden dolayı kişilere verdiği zararların idarece tazmini olduğu, Anayasanın 125 inci maddesinde de İdarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu açıkça hüküm altına alınmıştır. (Bknz; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2013/4416 E, 2015/1959 K numaralı; “davacının fiilen çalışamaması durumunun hukuka aykırı bulunan işlemden kaynaklandığı, bu sebeple uğradığı zararların tazmini gerektiğine” ilişkin kararı)

19. Somut olayda her ne kadar başvuranın görevden uzaklaştırılması nedeniyle fiilen görev yapamaması durumu kendi iradesi dışında gerçekleşmişse de 657 sayılı Yasa'nın 140. maddesi uyarınca görevden uzaklaştırma tedbirinin uygulanmasında takdir yetkisine sahip bulunan idarenin bu yetkiyi kullanırken soruşturma ve kovuşturma konusu eylemlerin niteliğini göz önünde bulunduracağının kuşkusuz olduğu, zira idari yargı kararlarında da belirtildiği gibi görevden uzaklaştırma tedbirinin, yalnızca yürütülen soruşturma ya da kovuşturma nedeniyle suç delillerinin ortadan kaldırılmasını engelleyen bir önlem olmayıp, memurun işlediği ileri sürülen suçun niteliğine göre görevi başında kalmasının sakıncalı olduğu hallerde kamu hizmetinin düzenli ve sağlıklı bir şekilde yürütülmesini amaçlayan geçici bir tedbir olduğu, dolayısıyla idarece uygulanmış olan görevden uzaklaştırma tedbirinde hukuka aykırılıktan söz etmeye olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

20. Şüphesiz ki, bu tedbirin uygulanması görevden uzaklaştırılan kişinin suçlu olduğu anlamına gelmemekle birlikte, ülkemizde 15 Temmuz 2016 tarihinde Devletimize ve milletimize karşı başlatılan hain darbe girişimi nedeniyle kamu düzeni ve güvenliği açısından Anayasanın 120 inci maddesi ve 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununu uyarınca ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında, bahse konu görevden uzaklaştırma tedbirinin hukuka aykırı bir şekilde kullanıldığına ilişkin herhangi bir tespit yapılamadığı bu bağlamda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2013/4416 E, 2015/1959 K. numaralı kararı doğrultusunda idarenin de sorumluluğuna gidilemeyeceği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

- Ek ders, nöbet karşılığı ek ders ücreti ve eğitim-öğretim yılına hazırlık ödeneği gibi mali ödemeler yapılmalı

21. Ancak ihraç sonrası görevine iade edilen başvuranın, ihraç işleminin OHAL komisyonunca değerlendirilerek başvuranın göreve iadesi gerçekleştirildiğinden başvuranın kendi iradesi dışında öğretmenlik mesleğini yerine getiremediği dikkate alındığında İdarenin işlemi nedeniyle oluşan külfetin başvurana yükletilemeyeceği açık olup, filen mesleğini yürütme imkânı olmayan başvurana mahrum kaldığı ek ders, nöbet karşılığı ek ders ücreti ve eğitim-öğretim yılına hazırlık ödeneği gibi mali ödemelerin yapılması gerektiği değerlendirilmiştir.

22. Kaldı ki Danıştay Birinci Dairesinin Esas No; 1982/112, Karar No: 1982/130 sayılı kararında belirtilen; “… haklarında tesis edilen göreve son verme, görevden çekilmiş sayılma ya da benzeri işlemlerin iptali üzerine görevine döndürülenlerin, dava dilekçelerinde aylık ve diğer özlük haklarına ilişkin bir istemde bulunup bulunmadıklarına bakılmaksızın, işlemin tesisi tarihinden sonraki bütün maddi hakların ödenmesi gerektiği” kararı üzerine 25.2.1983 tarihli 81 Seri Numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde de; Danıştay Kararı doğrultusunda düzenlemeye gidilerek gerek ihtilafların kısa zamanda çözümlenmesi gerekse kurumların boş yere yargı giderlerini ödememeleri bakımından uygulamanın Danıştay Birinci Dairesinin anılan kararı doğrultusunda işlem yapılması gerektiği belirtilmiş olup, bu çerçevede başvurana anılan Tebliği uyarınca da fiilen görev yapamadığı dönemlere ait hakların ödenmesi gerektiği de açıktır.

- Anayasa Mahkemesi geçmişe yönelik mali hakları faiziyle birlikte ödeyin dedi

23. Anayasa Mahkemesinin ise bireysel başvuru üzerine vermiş olduğu, 07.02.2017 tarih ve 2015/4812 sayılı kararında belirtmiş olduğu; … açıkta iken görev iade edilen memura, mali haklarının faiziyle beraber ödenmemesinin mülkiyet hakkının ihlali olduğu yönündeki değerlendirmesi, gerekse 22 numaralı paragrafta değinilen Danıştay Birinci Dairesinin Kararında belirtilen “… dava dilekçelerinde aylık ve diğer özlük haklarına ilişkin bir istemde bulunup bulunmadıklarına bakılmaksızın, işlemin tesisi tarihinden sonraki bütün maddi hakların ödenmesi gerektiği” şeklinde ki hüküm uyarınca başvurana geçmişe yönelik mali haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

24. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın, görevden uzaklaştırıldığı dönem bakımından ek ders ve nöbet karşılığı ek ders ücreti ile eğitim-öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenmesi talebinin reddine, görevden uzaklaştırıldığı ve ihraç edildiği dönemlere ilişkin mahrum kaldığı maaşının yasal faizinin ödenmesi ile ihraç edildiği dönemdeki ek ders ve nöbet karşılığı ek ders ücreti ile eğitimöğretim yılına hazırlık ödeneği ödenmesi talebinin kabulüne karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.