"Uluslararası İlişkiler" şartına "Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler" mezunu başvurabilir mi?

18.    Ayrıca İdare tarafından her ne kadar ilanda başvuranın öğrenim gördüğü doktora programının “uluslararası ilişkiler” olması istendiği ifade edilse de iki programın bilim disiplinleri arasındaki farklılıklar açıklanarak ortaya konmadığından karşılaştırma ve değerlendirme yapılmaksızın bir kriterin koyulduğu görülmektedir. Komisyonun değerlendirmesinde de gerekçeli açıklamaya yer verilmeksizin şartlarda “Uluslararası İlişkiler Bölümü”nde doktora yapmak şartına uymadığından demek suretiyle başvuranın başvurusu reddedilmiş ancak ilanda belirtildiği üzere lisans mezuniyetinde Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi, Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümlerini kabul etmiştir. Araştırma görevlisi alımı yapılacak Türk Alman Üniversitesi’ndeki bölümün adının da Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler olup bu bölüme alınacak araştırma görevlisinde “Uluslararası İlişkiler” bölümünde doktora yapması şartına ilişkin bu kriterin hizmet gerekleri ve kamu yarınını gözeterek koyduğuna dair hiçbir açıklaması bulunmadığı, Kurumumuzun bilgi ve belge talebine ilişkin yazılan Komisyon Raporunda da açıkça görülmektedir.

19.    Yukarıda yer verilen Danıştay 8. Dairesinin kararında da; “kadro için getirilen koşulun hangi gerekçelerle getirildiği davalı idarece ortaya konulamadığından ve getirilen bu koşul, açılan kadroya atanması istenilen kişiyi tarif eder nitelikte olduğundan, bu yönüyle dava konusu edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı” ifade edilmiştir. Türk Alman Üniversitesi’nce her iki koşulun da hangi gerekçelerle getirildiği ortaya konulmamıştır.

20.    Yukarıda anlatılan hususlar, Danıştay Kararı, başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklaması dikkate alındığında, Türk Alman Üniversitesi tarafından Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi kadrosu ilanında koyulan şartlara ilişkin idarenin hizmet gerekleri ve kamu yarınını gözeterek koyduğuna dair hiçbir açıklaması bulunmadığından, bu şartların bilimsel kalite ve bilim disiplinleri arasındaki farklılıklarla açıklanamayacak ölçüde kısıtlayıcı ve rekabeti engelleyici olması ile birlikte Anayasamızın “Eşitlik” ilkesine aykırı olduğu değerlendirildiğinden, İdarenin ilanının hukuka ve hakkaniyete aykırı olması gerekçesiyle ilanın ve sınavın iptal edilerek yeniden işlem tesis edilmesi yönünde idareye tavsiyede bulunulması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)

SAYI:    2023/5575-S.23.9179
BAŞVURU NO:2022/16944
KARAR TARİHİ:03/05/2023

TAVSİYE KARARI

BAŞVURUYA KONU İDARE : TÜRK-ALMAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ

BAŞVURUNUN KONUSU    : Araştırma görevlisi kadrosu alım ilanı ve sınavı hakkında

BAŞVURU TARİHİ:18/11/2022

I.BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1.Kurumumuza yapılan başvuruda başvuran  dilekçesinde;
1.1.30.09.2022 tarihli Resmî Gazetede yayınlanan Türk-Alman Üniversitesi öğretim elemanı ilanlarından 14 sıra numaralı Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı altında açılan Araştırma Görevlisi kadrosu için başvurduğunu,

1.2.İlandaki lisans ve lisansüstü eğitim şartlarını taşıdığından duyurulan ön değerlendirmede bu şartları taşımadığı gerekçe gösterilerek başvurusunun sehven kabul edilmediğini düşündüğünü dolayısıyla bunun düzeltilmesi üzerinden ilgili bölüme CİMER üzerinden başvuruda bulunduğunu ancak gelen cevapta bunun sehven yapılmadığının belirtildiğini, "Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı" yerine "Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında" doktora yapıyor olmasının gerekçe gösterildiğini,

1.3.  Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı arasında yetkinlik açısından eksiklik olmamasının yanı sıra fazlası olduğunu ve bunların aynı alan olduğunu, hatta ilanı açan ve ilandaki Araştırma Görevlisi kadrosunun bağlı olduğu Üniversitenin ilgili Bilim Dalının da ekteki belgelerde görüleceği üzere Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü olduğunu,

1.4. Başvurusunun reddi olarak sunulan “adayın kayıtlı olduğu programın "Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler" olması nedeniyle ilanda yer alan "Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında doktora yapıyor olmak" şartını karşılamadığı” gerekçesinin değerlendirme usullerine aykırı olması ve bu tip uygulamaların kamunun liyakate uygun işleyişine duyulan toplumsal güveni zedelemesinden ötürü Türk-Alman Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr.    ve değerlendirme jürisinde yer alan diğer Türk Alman Üniversitesi öğretim üyeleri; Dr. Öğr. Üyesi    ve Dr. Öğr. Üyesi .    'ın raporunun incelemeye alınması ve mağduriyetin giderilmesini,

1.5. Ek olarak ilan şartlarında yer almayan ancak değerlendirmede "İstanbul'da bir üniversitede doktora yapıyor olmak" ibaresinin de yersiz ve usule uygun olmadığını, ilan şartlarında yazılmayan bir ibarenin ön değerlendirmede yazılmasının usul açısından şüphe uyandırdığını ve şeffaflıktan uzak bir değerlendirme yapıldığını ifade ederek başvuranların belgelerinin usulüne uygun olarak yeniden gözden geçirilerek kadro alım sınavının usulüne uygun olarak tekrarlanmasını talep etmektedir.

11.İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2.Bilgi, belge ve görüş talebimiz üzerine Türk-Alman Üniversitesi Rektörlüğü Personel Daire Başkanlığı’nın 13/02/2023 tarihli cevap yazısında;

2.1.Atama sürecine ilişkin iş ve işlemler 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Lisansüstü Öğretim" başlıklı 50 inci maddesi ve Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine istinaden yürütülmektedir. Başvuru konusu atama sürecine ilişkin mevzuat hükümleri ekte sunulmuştur.

2.2.Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi ilanına kadrosuna atama yapılmasına ilişkin 30.09.2022 tarihli ve 31969 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan başvuruya konu ilanının bir örneği ekte sunulmuştur.

2.3.Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi ilanına başvuruda bulunan (reddedilen adaylar da dâhil) adayların mezuniyet ve tüm eğitim bilgilerine ilişkin belgeler yazımız ekinde sunulmuştur.

2.4.Söz konusu kadro için alım yapılmış olup, bilim sınavına katılanların ve başarılı olan adayın ad- soyad ve eğitim bilgilerine ilişkin belgeler yazımız ekinde sunulmuştur.

2.5.Başvuranın iddialarında yer verildiği üzere "İlan şartlarında yazılmayan bir ibarenin ön değerlendirmede bulunması" hususundaki hukuki değerlendirme ve detaylı açıklamaya ilişkin komisyon görüşü yazımız ekinde sunulmuştur.

2.6.Başvurucunun konu ile ilgili olarak 20.10.2022 tarihinde Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi'ne başvuruda bulunmuş olup, ilgili başvurusu ve cevaben alınan komisyon görüşü yazımız ekinde sunulmuştur.

2.7.  Başvurucunun talebinin reddine ilişkin ilgili Komisyon görüşü yazımız ekinde sunulmuştur.

2.8. Başvuruda bulunanın söz konusu kadroya atamanın iptal edilerek ön değerlendirme ile kadro alım sınavının tekrarlanmasına ilişkin talebinin yerine getirilmesi; ilgili kadro hakkındaki atama sürecinin 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Lisansüstü Öğretim" başlıklı 50 inci maddesi (d) fıkrası ile Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in temel ilke ve kuralları kapsamında usul ve esas açısından mevzuata uygun bir şekilde yürütülmesi sebebiyle mümkün görülmemektedir.

III.  İLGİLİ MEVZUAT

IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN'IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ

7.  Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebinin kabulü ve tavsiyede bulunulması yönünde öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
8.    Başvuran özetle, Türk-Alman Üniversitesi öğretim elemanı ilanlarından 14 sıra numaralı Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı altında açılan Araştırma Görevlisi kadrosu alımının usulüne uygun yapılmadığını belirterek sınavın tekrarlanmasını talep etmektedir.

9.  Türk Alman Üniversitesi tarafından 30/09/2022 tarihli ilanda;
-    “Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümleri uyarınca açıktan veya yeniden atama yoluyla, 2547 sayılı Kanun 50/d maddesi uyarınca; İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nin Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nün Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalında 1 adet kadro unvanı Araştırma Görevlisi, ALES puanı en az EA:70 olmak üzere, “Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi, Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümlerinden birinden lisans mezunu olmak. Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında doktora yapıyor olmak.” niteliğine haiz, aranılan yabancı dili Almanca veya İngilizce olacak şekilde atama yapılacağı bildirilmiştir.
-    Adayların 657 sayılı Kanunun 48. maddesindeki şartları taşıması gerekmektedir.
-    Araştırma Görevlisi kadrosuna başvurabilmek için ilana ilk başvuru tarihi itibariyle 35 yaşını doldurmamış olmak gerekir. Devlet Yükseköğretim Kurumlarının Araştırma Görevlisi kadrolarına başvurularda, tezli yüksek lisans, doktora veya sanatta yeterlilik eğitimi öğrencisi olmak şartı aranır.
-    Ön değerlendirme ve değerlendirme aşamalarında lisans mezuniyeti notunun hesaplanmasında kullanılacak 4'lük ve 5'lik not sistemlerinin 100’lük not sistemine eşdeğerliği Yükseköğretim Kurulu Kararıyla belirlenir.
-    Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 11. maddesi uyarınca, "ilan edilen alanla ilgili bilgi düzeyini ölçecek şekilde yapılacak bilim alanı sınav notunun" Üniversitemiz Senato Kararı gereği; en az 55 puan olması gerekmektedir.
-    Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 6. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, Üniversitemiz Senato Kararı gereği başvuran adayların yabancı dil (Almanca) puanının en az 65 olması gerekmektedir.
-    İlanımızda İngilizce dil şartı istenilen Araştırma Görevlisi kadroları için; Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav İle Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 6. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, Üniversitemiz Senato Kararı gereği başvuran adayların yabancı dil (İngilizce) puanının YÖKDİL sınav sonuç belgesi sunmaları halinde en az 85, diğer eşdeğerliliği kabul edilen dil belgelerinde en az 80 olması gerekmektedir.
-    Yapılan ilanlara İngilizce dil belgesi ile başvuran ve atanmaya hak kazanan Araştırma Görevlilerinin ilgili Fakülte tarafından Üniversitemiz Yabancı Diller Yüksekokulunda Almanca dili öğrenimi için görevlendirilecek ve görevlendirilme tarihinden itibaren 1 (bir) yıl süre içerisinde TestDaf sınavından 14 puan veya ÖSYM tarafından yapılan veya eşdeğerliliği kabul edilen bir Almanca dil sınavından en az 70 puan almayı taahhüt etmeleri gerekmektedir.
-    İlanda yer alan Araştırma Görevlisi kadrolarına başvuracak adayların ilanda belirtilen yüksek lisans veya doktora kayıtlarının İstanbul'da bulunan Üniversitelerin birinde olması gerekmektedir.
-Muafiyet: Doktora veya tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık ya da sanatta yeterlik eğitimini tamamlamış olanlarda, meslek yüksekokullarının Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen uzmanlık alanlarına atanacak olanlarda, yükseköğretim kurumlarında öğretim elemanı kadrolarında çalışmış veya çalışmakta olanlarda merkezi sınav şartı aranmaz. Yükseköğretim kurumlarında öğretim elemanı kadrolarında çalışmış veya çalışmakta olanlar ALES muafiyetinden yararlanmayı talep edebilir. ALES muafiyetinden yararlanmak isteyenler, buna ilişkin dilekçe vermelidir. Meslek Yüksekokullarının; Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 6. maddesinin 4. fıkrasında kapsamındaki Öğretim Görevlisi kadroları haricindeki öğretim elemanı kadrolarına yapılacak başvurularda yabancı dil şartı aranmaz.
-İstenilen Belgeler:
1-Başvuru Formu (Bu forma www.tau.edu.tr adresinden ulaşılabilir.)
2-Özgeçmiş
3-Nüfus Cüzdanı Fotokopisi
4-Öğrenim Belgeleri ve transkript
5-Yabancı ülkelerden alınmış diplomaların Üniversitelerarası Kurul tarafından onaylanmış denklik belgeleri
6-Yabancı Dil Belgesi
7-ALES Belgesi (en az 70)
8-2 adet fotoğraf
9-Erkek Adayların askerlikle ilgili terhis, tecil veya muaf olduklarını gösterir belge
10-Varsa Onaylı Hizmet Belgesi/Tecrübe Belgesi (Daha önce kamu hizmetinin yerine getirildiği kurum ve kuruluşlardan alınacak onaylı hizmet belgesi)
-    Başvuruların şahsen veya posta yolu ile kadronun ilan edildiği birime yapılması gerekmektedir.
-    Postada meydana gelebilecek gecikmeler dikkate alınmayacaktır. Başvuruların ilanda belirtilen son başvuru tarihinde Üniversitemize ulaşmış olması gerekmektedir.
-    Başvuru sırasında yukarıda belirtilen belgelerin onaylı suretlerini ibraz etmeleri gerekmektedir.
-    Adaylar ilan edilen kadrolardan ancak birine başvuru yapabilir. Aynı ilan dönemi içinde birden fazla kadroya başvuru yapılması halinde adayın başvuruları değerlendirmeye alınmayacaktır.
-    Üniversitemiz web sayfasında yapılacak duyurular tebligat mahiyetinde olduğundan ayrıca kişilere yazılı tebligat yapılmayacaktır.
-    Üniversitemiz uygun gördüğü takdirde ilanın her aşamasını iptal edebilir.

10.    YÖK Denetleme Kurulu Başkanlığı’nın internet sayfasında yayınlanan raporlar olarak yer alan Akademik Kadro İlanlarında Aranan Ek Koşullara İlişkin Bilgi Notunda;

10.1.    2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 23, 25 ve 26 ncı maddelerinde; üniversite biriminde açık bulunan yardımcı doçent, doçent ve profesörlük kadrolarının rektörlükçe, isteklilerin başvurması için ilan edileceği, yine aynı maddelerde; üniversitelerin, atama için aranan asgari koşulların yanında, Yükseköğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebileceği hüküm altına alınmıştır.

10.2.    Ayrıca uygulamada 2547 sayılı Kanunda ifade edilen bu ek koşullar yanında kadroya özel koşullar getirebileceği de kabul edilmektedir. Danıştay'a göre, Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olan ‘ek koşullar' belirleme yetkisi, yapılacak atamalar için öngörülen ve yasada yer almayan genel ve objektif nitelikteki kriterleri belirlemeyi ifade etmekte olup, üniversitelerin ilan ettikleri bir kadro için, ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirdiği özel ve o kadroya özgü spesifik koşullar ise Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi değildir.

10.3.    Konu hakkında Yükseköğretim Kuruluna gelen incelenmek/soruşturulmak üzere Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına gönderilen şikayet dilekçelerinde; üniversitelerin akademik personel alımı için ilana çıktığı kadrolara ilişkin olarak ek koşullar belirlediği, ancak söz konusu ek koşulların bir adayı işaret edecek biçimde spesifik olarak belirlendiği ve böylece ilana diğer adayların katılımın engellendiği, ilanlara konulan ek koşullar yoluyla belirli kişilerin alınarak üniversitede kadrolaşmaya gidildiği şeklinde iddialar yer almaktadır. Yapılan inceleme ve soruşturmalarda Üniversiteler tarafından çıkılan bazı ilanlarda yer alan ek koşulların belirli bir adayı tanımlamaya yönelik olarak ve akademik rekabeti engelleyecek biçimde belirlenebildiği, ataması yapılan kişilerin yayınları ile belirlenen ek koşul arasında büyük benzerlikler bulunduğu ve hatta bazı atamalar için doğrudan ataması yapılan kişilerin yüksek lisans ya da doktora tez başlıklarının ek koşul olarak belirlendiği, bazı ilanlarda bilimsel kalite ve bilim disiplinleri arasındaki farklılıklarla açıklanamayacak ölçüde kısıtlayıcı ve rekabeti engelleyici koşullar belirlendiği görülmüştür.

10.4.    Üniversitelerin çıkmış olduğu ilanlarda belirlediği ek koşulların kişiyi tanımlamaya yönelik olarak akademik rekabeti engelleyecek nitelikte olmasının, Anayasanın eşitlik ilkesine ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na aykırılık teşkil edeceği, tesis edilen işlemin dava konusu edilmesi halinde yargı makamları tarafından atama işleminin iptal edileceği, buna bağlı olarak üniversitenin işleyişi üzerinde olumsuzluk etkiler yaratacağı ve kişiler açısından mağduriyetler yaratacağı, söz konusu atama işleminde rol alan yetkililer açısından idari ve cezai sorumluluklar doğuracağı açıktır.

10.5.    Nitekim konuyla ilgili olarak Danıştay 8. Dairesinin 27.09.2010 tarih ve 2010/3384 Esas No, 2010/4726 Karar Nolu kararında; ".. Uyuşmazlık; davalı idarece ilan edilen yardımcı doçentlik kadrosuna başvuran davacının atanmamasına ilişkin Fen Edebiyat Fakültesi Dekanlığının 03.09.2009 gün ve 3160 sayılı işlemi ile bu kadroya davalı idare yanında davaya katılanın atanmasına ilişkin işlemin iptali ve atanmama işlemi nedeniyle uğranıldığı öne sürülen parasal kayıpların tazmini isteminden kaynaklanmıştır.
... Yasanın 23. maddesinin (c) fıkrasında yer alan ve Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olan ek koşullar belirleme yetkisi, yapılacak atamalar için öngörülen ve yasada yer almayan genel ve objektif nitelikteki kriterleri belirlemeyi ifade etmektedir. Üniversitelerin, ilan ettikleri bir kadro için, ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirdiği özel ve o kadroya özgü, spesifik koşullar ise, Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi değildir. Dava konusu uyuşmazlıkta, ilan edilen kadro için öngörülen "Fatımiler Tarihi Alanında çalışması olmak" koşulu, bu bağlamda, yalnızca o kadroya özgü bir koşul olup, Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi nitelikte bulunmamaktadır.
İdare Mahkemesinin vermiş olduğu iptal kararının gerekçesinin getirilen bu koşulun Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi olduğuna ilişkin kısmı doğru olmamakla birlikte, kadro için getirilen koşulun hangi gerekçelerle getirildiği davalı idarece ortaya konulamadığından ve getirilen bu koşul, açılan kadroya atanması istenilen kişiyi tarif eder nitelikte olduğundan, bu yönüyle dava konusu edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmayıp, Mahkeme kararının bu gerekçeyle onanması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Ankara 5. İdare Mahkemesi kararının yukarıda anılan gerekçeyle onanmasına ... oybirliğiyle karar verildi." şeklinde hükme varılmıştır.

11.    Başvuranın Cimer üzerinden yapmış olduğu 20/10/2022 tarihli “30.09.2022 tarihli Resmî Gazetede yayınlanan Türk-Alman Üniversitesi öğretim elemanı ilanlarından 14 sıra numaralı Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı altında açılan Araştırma Görevlisi kadrosu için başvurdum. İlandaki lisans ve lisansüstü eğitim şartlarını taşımaktayım ancak ön değerlendirmede sehven bu şartları taşımadığım gerekçe gösterilerek başvurum kabul edilmemiştir. Lisans eğitimimi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi alanında bitirmiş olup, doktora eğitimime Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında Yıldız Teknik Üniversitesi’nde devam etmekteyim. Bunlar ekte görülebilecek ilan şartları ile uyumludur. Ayrıca görüleceği üzere ilanda “İstanbul’da bir üniversitede doktora yapıyor olmak” şartı verilmemiş ancak ön değerlendirmedeki kabul edilmeme gerekçelendirmesine bu ibare eklenmiştir. Bu hususlardaki sehven yapılan yanlışlıkların giderilmesini talep ediyorum.” ifade ederek şikayete bulunmuştur.

11.1.    CİMER’e yapılan bu şikayete ilişkin 11/11/2022 tarihli Türk Alman Üniversitesi’nin cevabi yazısı; “cimer itirazı gereği, itiraza konu olan başvuru Araştırma Görevlisi Alımı Giriş Sınavı Jürisi tarafından tekrar değerlendirilmiştir. İlgili komisyonun 26/10/2022 tarihli görüşünde başvuruların ilanda bahsedilen genel ve özel şartların bir bütün halinde dikkate alınarak değerlendirilmesi gereğine dikkat çekmiştir. Bu bağlamda ilgili komisyon, CİMER itiraz dilekçesinde bahsedilen başvurunun söz konusu adayın doktora eğitimini İstanbul’da yürütmemesi nedeniyle değil İstanbul’da bulunan üniversitelerin birinde Uluslararası İlişkiler Anabilim dalında doktora yapıyor olmaması nedeniyle reddedildiğini ifade etmiştir.” Şeklindedir.

12.    Türk Alman Üniversitesi tarafından gönderilen bilgi ve belgelerde başvuranın belgelerinin kabul edilmediği Araştırma Görevlisi kadrosu yazılı sınav aday listesinde 13 adaydan .    . ve .    . olmak üzere
iki adayın belirlendiği görülmüştür. Bu adaylardan İktisadi Kalkınma Vakfında Uzmanı olan |. .’nin lisansı Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler iken doktorası Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler(Devam etmekte), İngilizce YDS puanı 91.25 ve doktora transkripti gönderilen evraklarda yer almamaktadır. Diğer aday İstanbul Rumeli Üniversitesinde Araştırma görevlisi olan |.    . Dumlupınar
Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler lisans mezunu iken Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler(Devam etmekte)yapmakta olduğu İngilizce YÖKDİL puanı 91.25, A1 Almanca dil sertifikası olup doktora transkripti gönderilmiştir. Adaylardan |.    . alım değerlendirme sonuçlarına göre kazanmış, .    . değerlendirme dışı kalmıştır.

13.    Değerlendirmeyi kazanan . ’nin Komisyon üyelerinden Türk-Alman Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr.    ile 2016, 2017, 2018 ve 2020 yıllarında
yayınlanmış 9 adet ortak çalışmalarının olduğu görülmüştür.

14.    İdare tarafından gönderilen değerlendirmeye alınmayan adaylara ilişkin belgede başvuranın başvurusunun reddedilme gerekçesi Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi, Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümlerinden birinden lisans mezunu olmak” şartına uymadığından ve İstanbul’da bulunan Üniversitelerin birinde Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında doktora yapıyor olmak.” şartına uymadığından demek suretiyle 2 şartı sağlamadığı ifade edilmiştir. Oysaki başvuran Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü lisans mezunudur.

15.    Türk Alman Üniversitesi tarafından bu kadro için başvuran 13 kişinin 9’unun başvuruları “İstanbul’da bulunan Üniversitelerin birinde Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında doktora yapıyor olmak.” şartını sağlamadığından kabul edilmemiştir. Konuya ilişkin başvuran “İstanbul’da doktora yapıyor olmak şartının” ilanda yer almadığını ifade etse de İdarenin resmi gazetede yayımlanan ilanında “İlanda yer alan Araştırma Görevlisi kadrolarına başvuracak adayların ilanda belirtilen yüksek lisans veya doktora kayıtlarının İstanbul'da bulunan Üniversitelerin birinde olması gerekmektedir.” şartı yer almaktadır. Ancak yukarıda yer verilen bilgi notundaki açıklamalar doğrultusunda; İstanbul’da doktora yapma şartının bilimsel kalite ve bilim disiplinleri arasındaki farklılıklarla açıklanamayacak ölçüde kısıtlayıcı ve rekabeti engelleyici bir koşul olduğu çok açıktır. İstanbul’da doktora yapıyor olunması şartı koyarak idare İstanbul ili sınırlandırılmasında idarenin herhangi bir gerekçeye dayanmadığı ve “eşitlik” ilkesine aykırı işlem tesis ettiği değerlendirilmiştir.

16.    Başvuranın öğrenim gördüğü Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Doktora Programının amacı kendi internet sayfasında; "Öğrencilerine Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler alanlarında özgün, eleştirel ve karşılaştırmalı araştırmalar yapabilmek için gereken temel formasyonu sağlar. Bunun için Sosyal ve Siyasal Kuram, Türk Siyaseti, Uluslararası İlişkiler, Karşılaştırmalı Siyaset ve Bölge Çalışmaları gibi geniş bir alanda zengin bir ders programı sunar. Programdaki dersler, güncel bilimsel tartışmaları sosyal-tarihsel bağlamları ve dolayısıyla pratikle ilişkisi ile birlikte ele alan; öğrencilerin aktif katılımı ve tartışmalarını öngören seminerlerden oluşur.” olarak verilmiştir.

17.    Yıldız Teknik Üniversitesi’nde ayrıca “Uluslararası İlişkiler” Bölümü mevcut değildir. Yapılan incelemede Marmara Üniversitesi internet sitesinde yer aldığı üzere Uluslararası İlişkiler doktora programında yer alan 46 dersin hepsinin seçmeli olması ve ayrıca Yıldız Teknik Üniversitesinde de Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünün doktora programında 16 seçmeli dersin bulunduğu öğrencilerin de bu dersleri seçme yaparak öğrenim görmesi planlanmıştır. Her iki doktora programında derslerin seçmeli olması başvuranların alanlarında farklı derslerde öğrenim görerek mezun olabilecekleri anlamına da gelmektedir.

18.    Ayrıca İdare tarafından her ne kadar ilanda başvuranın öğrenim gördüğü doktora programının “uluslararası ilişkiler” olması istendiği ifade edilse de iki programın bilim disiplinleri arasındaki farklılıklar açıklanarak ortaya konmadığından karşılaştırma ve değerlendirme yapılmaksızın bir kriterin koyulduğu görülmektedir. Komisyonun değerlendirmesinde de gerekçeli açıklamaya yer verilmeksizin şartlarda “Uluslararası İlişkiler Bölümü”nde doktora yapmak şartına uymadığından demek suretiyle başvuranın başvurusu reddedilmiş ancak ilanda belirtildiği üzere lisans mezuniyetinde Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi, Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümlerini kabul etmiştir. Araştırma görevlisi alımı yapılacak Türk Alman Üniversitesi’ndeki bölümün adının da Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler olup bu bölüme alınacak araştırma görevlisinde “Uluslararası İlişkiler” bölümünde doktora yapması şartına ilişkin bu kriterin hizmet gerekleri ve kamu yarınını gözeterek koyduğuna dair hiçbir açıklaması bulunmadığı, Kurumumuzun bilgi ve belge talebine ilişkin yazılan Komisyon Raporunda da açıkça görülmektedir.

19.    Yukarıda yer verilen Danıştay 8. Dairesinin kararında da; “kadro için getirilen koşulun hangi gerekçelerle getirildiği davalı idarece ortaya konulamadığından ve getirilen bu koşul, açılan kadroya atanması istenilen kişiyi tarif eder nitelikte olduğundan, bu yönüyle dava konusu edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı” ifade edilmiştir. Türk Alman Üniversitesi’nce her iki koşulun da hangi gerekçelerle getirildiği ortaya konulmamıştır.

20.    Yukarıda anlatılan hususlar, Danıştay Kararı, başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklaması dikkate alındığında, Türk Alman Üniversitesi tarafından Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi kadrosu ilanında koyulan şartlara ilişkin idarenin hizmet gerekleri ve kamu yarınını gözeterek koyduğuna dair hiçbir açıklaması bulunmadığından, bu şartların bilimsel kalite ve bilim disiplinleri arasındaki farklılıklarla açıklanamayacak ölçüde kısıtlayıcı ve rekabeti engelleyici olması ile birlikte Anayasamızın “Eşitlik” ilkesine aykırı olduğu değerlendirildiğinden, İdarenin ilanının hukuka ve hakkaniyete aykırı olması gerekçesiyle ilanın ve sınavın iptal edilerek yeniden işlem tesis edilmesi yönünde idareye tavsiyede bulunulması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

8.  İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

21.  İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; idareden istenilen bilgi ve belgelerin süresi içinde Kurumumuza gönderildiği, ayrıca idarenin; başvuranla ilgili işlemlerinde “hesap verilebilirlik”, “şeffaflık”, “kararların gerekçeli olması”, “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkelerine uymadığı anlaşılmış olup, idareden bundan böyle bu ilkelere uyması beklenmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
22.    6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup, ilgili idarenin işlemlerine karşı, İstanbul İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR
Başvuru kapsamında yapılan inceleme ve araştırma neticesinde;
Yukarıda açıklanan sebep ve gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE,
Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Avrupa Çalışmaları Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi kadrosuna yapılan atama işleminin iptal edilerek ilanın ve sınavın iptal edilerek yeniden işlem tesis edilmesi yönünde TÜRK ALMAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Türk Alman Üniversitesi Rektörlüğü tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın, Başvurana ve TÜRK ALMAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE tebliğine
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.