AYM'den hukuk fakültesi denkliğine dair önemli karar

Anayasa mahkemesi, Kosova'da okunan hukuk fakültesi için YÖK'ün denklik vermemesi işlemini hukuka uygun bulunan mahkeme kararlarında hak ihlali olmadığına karar verdi.

Anayasa Mahkemesi kararında ilkeler olaya şu şekilde uygulandı

(b) İlkelerin Olaya Uygulanması

83.    Somut olayda başvurucu, ulusal düzeyde denklik verilen üniversitelerden olan lliria Kraliyet Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olmuştur. Bununla birlikte başvurucunun lisans diplomasına, ülkede kaldığı sürenin hukuk eğitimi için yeterli olmadığı belirtilerek denklik verilmemiştir.

84.    Derece mahkemesinin gerekçeli kararında. 5/12/2017 tarihli Yönetmelikte yer alan hükümlere atıf yapılmıştır. Bununla birlikte başvurucunun denklik işlemleri yönünden tabi olduğu meri mevzuat 6/11/2010 tarihli Yönetmeliktir. Bu bağlamda başvurucunun denklik işlemlerinin anılan Yönetmelik hükümlerine göre yapılması gerektiği konusunda bir tereddüt bulunmamaktadır.

85.    Başvurucu; her ne kadar İlgili Üniversiteyi devam zorunluluğu bulunmadığı İçin seçmiş olduğunu, ülkemizdeki birçok hukuk fakültesinde senato karan ile devam zorunluluğu aranmadığını belirtmekte ise de başvurucunun denklik talebinde bulunduğu eğitim türünün örgün eğitim olduğu açıktır. 6/11/2010 tarihli Yönetmelikte örgün eğitime ve uzaktan eğitime ilişkin usul ve esaslar ayrı ayrı düzenlenmiş olup örgün eğitimde kural olarak öğrencilerin eğitim-öğretim suresince ders ve uygulamalara fiziken devam etme zorunluluğu bulunmaktadır, Bu bağlamda kaydolduğu üniversitede devam zorunluluğunun bulunmaması yahut ülkemizdeki birçok hukuk fakültesinde devam zorunluluğu aranmaması başvurucuya talep ettiği diploma denklik işlemlerinde örgün eğitim bakımından devam mecburiyetinden muaf tutulma hakkı vermez.

86.    Başvurucu, denklik İşlemlerinde YÖK’ün nazara aldığı devam mecburiyetine ilişkin kriterin öngörülemez olduğunu belirtmiş ve buna ilişkin olarak örnek yargı kararlan sunmuştur. Denklik işlemlerine ilişkin başvuru usulü ve aranacak belgelerin 6/11/2010 tarihli Yönetmelik'in 4, maddesinde düzenlendiği görülmektedir. Buna göre örgün eğitim modeline tabi olarak alman bir diplomanın denkliğinde devam mecburiyetinin dikkate alınacağı hususu açıkça belirtilmemekle birlikte ilgili Yönetmelikte yükseköğretim süresince kullanılan pasaportların asıllarınm veya tasdikli suretlerinin talep edileceği belirtilmiştir. Bu durum gözönünde bulundurulduğunda denklik işlemlerinde yurt dışında kalış süresinin dikkate alınacağı hususunun Öngörülemez olduğu söylenemez.

87.    Nitekim başvurucunun sunmuş olduğu yargı kararlan incelendiğinde YÖK’ün denklik kararlarını verirken öğrencilerin yurt dışında kalış sürelerini gözönünde bulundurduğu, mahkemelerin de -başvurucunun iddiasının aksine- davacıların yurt dışında kalma sürelerini gözettiği ve dava konusu idari işlemleri bu doğrultuda bîr denetime tabi tuttuğu anlaşılmaktadır.

88.    Yurt dışında kalış süresi bakımından yeterli sayılan gün sayısının tespiti konusunda ise mevzuatta bir hüküm bulunmamaktadır. Bununla birlikte devletin bu alanda geniş bir takdir yetkisinin bulunduğu dikkate alınmalıdır. YÖK tarafından başvurucunun yurt dışında eğitim gördüğü ülkede altmış dokuz gün kaldığı ve bu sürenin bir hukuk fakültesinde eğitim görmüş sayılmak bakımından yetersiz olduğu belirtilmiştir. YÖK, yabancı üniversitelerden alınan ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomasına denklik verme yetkisini haiz bir kamu otoritesidir ve kurumun bu alandaki amacı ülkede geçerli olacak yabancı yükseköğretim programlarının niteliklerini belirlemek ve bununla bağlantılı olarak da sahte ve niteliksiz diplomalara ulusal düzeyde geçerlilik tanınmasının önüne geçmektir. Bu amaç ışığında YÖK tarafından başvurucunun diplomasına -yurt dışında kalış süresi dikkate alınarak- denklik verilmemiştir.

89.    Başvurucunun devam ettiği program bir örgün eğitim programıdır ve kendisine uygulanan 6/11/2010 tarihli Yönetmelikte yükseköğretim süresince kullanılan pasaportların aşıtlarının veya tasdikli suretlerinin talep edileceği kuralı bulunmaktadır. Tüm bunlar idarenin yukarıda detayları açıklanan takdir payı birlikte değerlendirildiğinde 6/11/2010 tarihli Yönetmelikle başvurucunun yurt dışında kalış süresinin ayrıca belirtilmemiş olması idarenin bîr kusuru olarak görülmemiştir.

90.    Sonuç olarak yukarıdaki hususlar dikkate alındığında söz konusu kural eksikliği veya mahkemelerin farklı davaların koşullarında değişen kararlar vermiş olması diğer unsurlarla birlikte de alındığında yasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen başvurucuya diplomasına denklik alma hakkı bahşetmeyecek! ir. Başvurucunun diploma denklik talebinin reddine ilişkin kararırı ölçülü okluğu sonucuna varılmıştır. İlk derece mahkemesinin gerekçeleri, başvurucunun eğitim hakkına yapılan müdahale için ilgili ve veledidir.

91.    Açıklanan gerekçelerle Anayasa'mn 42. maddesinde güvence altına alman eğitim hakkının ihlal edilmediğinin açık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

19 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan karar için tıklayınız.