Kira stopajında indirim çağrısı

Finansmana erişim sorunları ve piyasada yaşanan daralma, birçok işletmenin kepenk indirmesine yol açarken, iş dünyası temsilcileri yüksek iş yeri kiraları nedeniyle operasyonel maliyetler içinde payı giderek artan kira stopajında da indirim talep ediyor.

EKONOMİ’ye değerlendirmelerde bulunan reel sektör temsilcileri, pandemi döneminde kısa bir süre yüzde 10’a indirilen ancak sonrasında tekrar yüzde 20’ye çıkarılan kira stopaj oranının yeniden yüzde 10’a düşürülmesini isterken, “İş yeri kiraları son dönemde oldukça arttı. Mikro bir imalathanenin kirası 150 – 200 bin TL dolaylarında. Kira bu kadar yük iken üzerine yüzde 20 oranında kira stopajı ödenmesi firmaların belini büküyor. En azından dezenfl asyon sürecinde firmaların elini rahatlatmak için kira stopajında yeniden indirimin gündeme gelmesini bekliyoruz” ifadelerini kullanıyor.
■ Berke İçten: Kayıtlı üreticinin üzerindeki yükler hafifletilmeli

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten de, emek yoğun sektörler olarak sıkıntılı bir süreçten geçtiklerini söylerken, başta işçilik ve kira olmak üzere artan maliyetlerin, iş yapmanın çok zor olduğu bu dönemde, zaten az olan işleri bitme noktasına getirmesinden endişe ettiklerini belirtti. “Üreticiler artık ‘son kurşunlarını’ atıyor” diyen İçten, “Şu anda kamudan gelecek her türlü desteğe ihtiyacımız var. Son dönemde çok ciddi kira artışları ile karşılaştık. Bizim beklentimiz kira stopajının emek yoğun sektörlerde belli süre sıfırlanması ya da en azından belli oranlarda düşürülmesi. Eğer bu olursa fi rmaların nakit akışlarını bir miktar düzeltebilmesine katkı sağlar. Kayıt dışı ekonomi ortada duruyorken, devletin kayıtlı üreticinin üzerine daha fazla yük bindirmemesi, hatta bazı yükleri alması gereken bir süreçteyiz” ifadelerini kullandı.

■ Hüseyin Çetin: Giderler gelirlerin üzerinde

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Çetin, şu anda ayakkabı da dahil olmak üzere emek yoğun sektörlerde faaliyet gösteren bir fi rmanın geliri 10 birim ise giderinin de 12 birim olduğunu aktardı. Firmaların da aradaki 2 birimlik açığı kapatmak için kendi özsermayesini kullandığını ya da kredi çektiğini anlatan Çetin, “Yani fi rmalar bir şekilde gittiği yere kadar bu açığı fi nanse etmeye çalışıyor. Ancak mevcut durumda, özellikle de ihracatta genel giderler fi yatlarımızı baskılıyor, fi yat rekabetini tutturmamız zorlaşıyor” dedi. Bir süredir devam eden bu tablo karşısında özellikle emek yoğun sektörlerde faaliyet gösteren fi rmaların ayakta kalmasını sağlamak için desteklenmesi gerektiğinin altını çizen Çetin, talep edilen teşviklerden birinin de kira stopaj oranlarında indirim olduğunu dile getirdi. Çetin, “Firmalarımızın üzerindeki yükü alabilmek için kira stopaj oranının belirli süre yüzde 10 olarak uygulanması önemli bir destek olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

■ Mustafa Keskin: Stopajda indirim yatırımı da teşvik eder

İkitelli OSB Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Keskin, son yıllarda artan maliyet sarmalının, sanayicilerin rekabet gücünü ciddi biçimde tehdit ettiğini söylerken, bu zorlu süreçte, işletmelerin üzerindeki genel vergi yükünün hafifletilmesinin, üretimin sürdürülebilirliği açısından hayati önem taşıdığını vurguladı. İOSB sanayicisinin, sadece yüksek kira bedelleri nedeniyle değil, aynı zamanda enerji, hammadde ve işçilik maliyetlerindeki öngörülemez artışlar nedeniyle de yoğun bir baskı altında olduğunu kaydeden Keskin, “Sanayici, her geçen gün daralan kar marjlarıyla ayakta kalma mücadelesi verirken, stopaj gibi doğrudan maliyeti artıran vergisel kesintiler, zaten kısıtlı olan işletme sermayesini daha da tüketiyor. Yüksek stopaj, işletmelerin fi nansal esnekliğini azaltırken, teknolojik dönüşüm ile kapasite artırıcı uzun vadeli yatırımları da ertelemesine neden oluyor” dedi. Stopaj oranlarının düşürülmesinin, sanayicinin elinde daha fazla kaynak kalmasını sağlayacağını dile getiren Keskin, “Bu da işletmeler için bir nefes alma alanı yaratacaktır. Vergi yükünün hafi fl etilmesi, bölgeye yeni yatırımların çekilmesi ve mevcut işletmelerin büyümesi için güçlü bir pozitif sinyal verecektir. Kısacası, stopaj oranlarında yapılacak makul bir indirim, sadece maliyetlerin bir kalemini düşürmek anlamına gelmeyecek; sanayicinin yatırım iştahını artıracak, istihdamı teşvik edecek ve Türkiye ekonomisinin büyüme hızına ivme katacak stratejik bir destek olacaktır” ifadelerini kullandı.

■ İlker Önel: Oranın düşürülmesi dezenflasyona katkı verir

İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel, 2,5 yılı aşan dezenfl asyon sürecinin işletmelerin özkaynaklarının zayıfl amasına yol açtığını söylerken, artık neredeyse tüm fi rmaların maliyetlerini daha da aşağı çekebilmek için türlü hesaplar yapmak zorunda kaldığını dile getirdi. Hem içeride hem de dışarıda talep tarafında yaşanan sıkışıklığın devam ettiğine işaret eden Önel, “Buna karşın her ne kadar enfl asyonla mücadele programı devam etse de, özellikle son 2 yıldır iş yeri kiralarında, özellikle de imalat tarafında kiralar ve kira artış oranları çok ciddi yükseldi. Bugün ortalama 300 metrekarelik bir iş yerinin bile kirası 150-200 bin lira bandında. Hal böyle olunca da kira stopajı işletmelerin operasyonel giderlerinde ciddi bir yük oluşturuyor” dedi. Pandemi döneminde kamunun kira stopajında işletmelere teşvik vererek, oranı yüzde 20’den yüzde 10’a düşürdüğünü hatırlatan Önel, “Bizim de talebimiz dezenfl asyon sürecinde, en azından 2026’nın sonuna kadar, stopajın yeniden yüzde 10’a indirilmesi. Kira artış oranı çok yüksek olduğu için ciddi yük biniyor işletmelere. İşletmeler de kira giderini ve stopajı birim maliyete maalesef yedirmek zorunda kalıyor. Bunun da enfl asyonist bir etkisi oluyor. Bu açıdan bakıldığında da stopaj oranının düşürülmesinin dezenfl asyon sürecine katkısı olabilir” şeklinde konuştu.

■ Stopajın firmaya maliyeti uygulamada İkitelli OSB Yönetim Kurulu Başkanı yüzde 25’e çıkıyor

Kira stopajı, ticari işyerinin brüt kira bedelinin yüzde 20’si olarak hesaplanıyor. Türkiye’de mal sahibi ile kiracı arasında yapılan kira sözleşmeleri yaygın olarak net kira üzerinden belirleniyor ve stopajı da kiracı üstleniyor. Bu durumda da ortaya çıkan kira stopaj maliyeti aslında yüzde 20 değil yüzde 25’e çıkıyor. Basit bir hesapla, net kirası 200 bin TL olan bir iş yerinin brüt kirası 250 bin TL; kira stopajı da 250 bin TL’nin yüzde 20’sine karşılık gelen 50 bin TL oluyor. Yani kiracı mal sahibine 200 bin TL kira öderken, devlete de 50 bin TL aylık stopaj ödüyor. Böylece yıllık ödenen stopaj tutarı da 600 bin TL oluyor.

Merve Yiğitcan