Atama ve görevden almalar TÜİK'in güvenilirliğini zedeliyor

BBC Türkçe'den Mahmut Hamsici'nin haberi

TÜİK ve Eurostat arasındaki ilişkiler, Türkiye ile Avrupa Birliği ilişkilerine paralel olarak yürüyor.

İki kurum arasında, 1993'te imzalanan protokol ile başlayan ilişkiler, Türkiye'nin AB adayı ilan edildiği 1999'dan sonra hızlandı.

İlişkiler çerçevesinde günümüzde TÜİK, Eurostat tarafından inceleniyor ve izleniyor.

AB üyesi olmadığı için Eurostat'ın yasal zemini Türkiye için bağlayıcı değil. Ancak Eurostat, uyum süreci kapsamında Türkiye'nin yapacakları için rehberlik ve tavsiyeler sunuyor.

Bu kapsamda yapılan çalışmaların en önemlilerinden biri, belirli yıl aralıklarıyla düzenlenen, sonuncusu 2015'te yapılmış olan ve TÜİK'in AB İstatistik Müktesebatı ve Avrupa İstatistikleri Uygulama Esasları'na uyum düzeyini belirlemek amacını taşıyan emsal tarama çalışmaları.

Peki Eurostat, Türkiye kamuoyunda son dönemde sıkça tartışılan TÜİK'i nasıl değerlendiriyor?

Eurostat yetkilileri, konuyla ilgili BBC Türkçe'nin sorularını e-mail ile yanıtladı.

Türkiye'nin Avrupa Birliği müktesebatına uyum kapsamında istatistik alanında "kısmen hazırlıklı" olduğunu belirten yetkililer, TÜİK'in bu uyum kapsamında "sürekli olarak gelişim" gösterdiğini belirtti.

Bununla birlikte yetkililer, TÜİK içindeki atama ve görevden alma prosedürlerinin şeffaflığıyla ilgili artan kaygılar olduğunu, bu durumun "kurumun güvenilirliğini zedelediğini" söyledi.

'Atama ve görevden alma prosedürlerinin şeffaflığına dair kaygılar güvenilirliği zedeliyor'

TÜİK'te son yıllarda sık sık başkan değişimi ile yönetici ve uzman kadrolarındaki hareketlilik de yine kamuoyunda tartışma yaratıyor ve bazı kesimlerin "Kuruma siyasi müdahale yapılıyor" eleştirilerini derinleştiriyor.

Eurostat yetkilileri BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlarken bu durumu eleştirdi:

"Genel olarak, Avrupa Komisyonu'nun 2021 ülke raporuna göre Türkiye, istatistik alanında kısmen hazırlıklıdır. Bununla birlikte, 'TÜİK içindeki, kurumun başkanının makamını dahil olmak üzere, atama ve görevden alma prosedürlerinin şeffaflığıyla ilgili artan kaygılar mevcuttu. Bu durum, kurumun güvenilirliğini zedelemektedir'. Bu değerlendirme halen geçerlidir. 2022 raporu, 2022 sonbaharında hazır olacaktır."

Eurostat yetkilileri, TÜİK ile günümüzdeki ilişkilerini ise şu sözlerle tanımlıyor:

"EuroStat, istatistik alanında Avrupa standartlarına uyumu, Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamındaki finansman yoluyla desteklemektedir. Yapılan başka şeylerin yanında EuroStat, durum değerlendirmesi için TÜİK ile yılda bir kez, iki tarafın da katıldığı toplantılar düzenlemektedir.

"İstatistiksel yöntem ve tekniklerin uygulanma seviyesi, istatistik yürütülen alana göre değişir ama genel olarak TÜİK, Avrupa Birliği müktesebatına uyum yolunda sürekli olarak gelişim göstermektedir. Diğer yandan şunu belirtmek gerekir ki istatistiksel metot ve teknikler zaman içinde gelişim göstermektedir. İstatistik alanında Avrupa Birliği müktesebatı ile uyum önemlidir çünkü istatistik faslı, Avrupa Birliği'ne üyelik sürecindeki temel fasıllar kümesi içindedir."