MADDE 29- 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun ek 34 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Devlet yükseköğretim kurumlarının uygulama ve araştırma merkezlerinde, araştırma enstitülerinde 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge, yenilik veya tasarım projelerinde görev alan ya da öğretim üyelerinin yürüttükleri bu nitelikteki projelere yardımcı olmak üzere, doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık veya sanatta yeterlik eğitimi sonrasındaki yedi yıl içerisinde kalmak kaydıyla en fazla üç yıl süre ile giderleri özel bütçeden karşılanmak üzere sözleşmeli olarak doktora sonrası araştırmacı istihdam edilebilir. Bu kapsamda istihdam edilecek personel sayısı ilgili yükseköğretim kurumunun dolu öğretim elemanı kadrosu sayısının %2’si ile sınırlıdır. Bu madde uyarınca istihdam edilmiş olmak, memurluk veya diğer personel istihdam şekillerinden birine geçiş hakkı vermez.”
MADDE 30- 2547 sayılı Kanunun ek 38 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “%20’si” ibaresi “%30'u” şeklinde, ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“50 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi hükümlerine göre araştırma görevlisi kadrolarına atanıp, doktora veya diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık ya da sanatta yeterlik eğitimini tamamlamış olanların kadro ile ilişikleri bir yıl uzatılır. Bir yıllık sürenin sonunda kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunun performansa dayalı kriterlerini sağlayan araştırma görevlilerinin kadrosu bir yıl daha devam ettirilebilir. Bu sürelerin sonunda araştırma görevlilerinin kadro ile ilişikleri kendiliğinden kesilir. 50 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında atanıp tezli yüksek lisans eğitimini tamamlamış olanların araştırma görevlisi kadrolarıyla ilişikleri en fazla altı ay süreyle daha devam eder. Altı aylık süre içerisinde devlet yükseköğretim kurumlarında alanıyla ilgili doktora veya sanatta yeterlik eğitimine başlamayanların araştırma görevlisi kadrolarıyla ilişikleri kendiliğinden kesilir.”
MADDE 31- 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“EK MADDE 46- Uluslararası tanmırlığı olan yükseköğretim kurumlarında veya Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile bağlı veya ilgili birimlerin araştırma merkez ve enstitülerinde ya da teknoloji geliştirme bölgelerinde, araştırma altyapılarında, özel sektör Ar- Ge merkezleri yahut laboratuvarlarında fiilen araştırma, inceleme faaliyetlerinde çalışan doktora derecesine sahip Türk veya yabancı uyruklu nitelikli araştırmacılar; kendi talepleri, ilgili kuramların karşılıklı mutabakatı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile giderleri özel bütçeden karşılanmak üzere yükseköğretim kuramlarında süresi bir yılı geçmemek üzere kısmi zamanlı görevlendirilebilirler. Bu madde kapsamında görevlendirilenlere, 40.000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen tutarda aylık ücret ödenir. Kamu kurum ve kuruluşları ile yükseköğretim kurumlan personelinden bu kapsamda görevlendirileceklerin aylık, ödenek, her türlü tazminatları ile diğer sosyal hak ve yardımları kendi kurum ve kuruluşlarınca ödenir. Bu şekilde görevlendirilenlerin bilimsel yayın ve çalışmaları dikkate alınarak görev süreleri aynı usulle uzatılabilir. Bunlar görevlendirildikleri yükseköğretim kurumunda lisans veya lisans üstü öğretim, danışmanlık, bilimsel araştırma ve uygulama, Ar-Ge, yenilik veya tasarım çalışmaları yapmakla yükümlüdür. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Bu kapsamda görevlendirilebilecek personel sayısı ilgili yükseköğretim kurumunun dolu öğretim elemanı kadrosu sayısının %2’si ile sınırlıdır.”
MADDE 32- 2547 sayılı Kanunun geçici 80 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Ancak başarılı olma şartı, 24/10/2019 tarihinden sonra ilgili yükseköğretim kuramlarına kayıt yaptıranlardan 31 /3/2024 tarihinden önce mezun olanlar bakımından uygulanmaz.”
MADDE 33- 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 83- Yükseköğretim kuramlarında hazırlık dâhil bütün sınıflarda intibak, önlisans, lisans tamamlama, lisans, lisansüstü öğrenimi gören öğrencilerden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar, kendi isteğiyle ilişikleri kesilenler dâhil, terör suçu ile kasten öldürme suçlarından (madde 81,82 ve 83), işkence suçundan (madde 94 ve 95), eziyet suçundan (madde 96), cinsel saldırı (madde 102), çocukların cinsel istismarı (madde 103, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) mahkum olanlar ile terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı nedeniyle ilişiği kesilenler hariç, her ne sebeple olursa olsun ilişiği kesilenler ile bir programı kazanarak kayıt yapma hakkı elde ettikleri halde kayıt yaptırmayanlar bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde ilişiklerinin kesildiği veya kayıt hakkı kazandıkları yükseköğretim kurumuna başvuruda bulunmaları şartıyla bu Kanunun 44 üncü maddesinde belirtilen esaslara göre 2022-2023 eğitim-öğretim yılında öğrenimlerine başlayabilirler.
Birinci fıkra kapsamında yeniden öğrenime başlayanların askerlik ertelemeleri 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Kanunun 20 nci maddesindeki usul ve esaslara göre yapılır. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte askerlik görevini yapmakta olanlar terhislerini takip eden 2 ay içinde ilgili yükseköğretim kurumuna başvurmaları halinde bu maddede belirtilen haklardan yararlandırılır.
Bu maddede yer alan hükümlerden yararlanarak ayrıldığı yükseköğretim kurumuna kayıt yaptıranlardan ÖSYS/YKS puanı giriş yılı itibarıyla aynı veya farklı bir diploma programının aynı türden taban puanına sahip olanlar, bu programlardan birine yatay geçiş talebinde bulunabilecektir. Bu kapsamda farklı bir diploma programından yatay geçişle kabul edilecek öğrenci sayıları, ilgili programa kayıtlı öğrenci sayısı ve üniversitenin fiziki koşulları dikkate alınmak suretiyle belirlenir. Buna ilişkin usul ve esaslar yükseköğretim kurumlan senatolarınca belirlenir.
Bu maddeden yararlanıp bir yükseköğretim kurumunda öğrenci statüsü kazananlar başvurmaları halinde Anadolu Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi bünyesindeki açık öğretim önlisans veya lisans düzeyindeki eşdeğer programlara yatay geçiş yapabilirler. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Yükseköğretim Kurulu yetkilidir.”
GEREKÇELER
MADDE 29- Madde ile, 2547 sayılı Kanunun ek 34 üncü maddesinde 2017’de yürürlüğe giren ancak giderlerinin döner sermaye gelirlerinden karşılanması nedeniyle fiilen uygulanmayan doktora sonrası sözleşmeli araştırmacı istihdamının uygulamaya geçirilmesi için düzenleme yapılması amaçlanmaktadır. Bu düzenlemenin temel hedefi nitelikli araştırmacıların üniversitelere kazandırılmasıdır. Ayrıca söz konusu düzenleme ile, 2547 sayılı Kanunun 50/D maddesi kapsamında doktorasını bitirmiş fakat üniversitelerin atama yükseltme kriterlerinde öngörülen bilimsel çalışma veya yayın eksiklikleri sebebiyle bir üniversiteye atanamamış doktoralı araştırma görevlilerine eksikliklerini telafi etme fırsatı verilmektedir.
MADDE 30- Mevcut düzenleme ile 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevlisi kadrolarına atanıp, doktora veya diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık ya da sanatta yeterlik eğitimini tamamlamış olanların kadro ile ilişikleri kendiliğinden kesilmektedir. Daha önceki düzenleme ile aynı madde kapsamında atanmış olup tezli yüksek lisans eğitimini tamamlayanlara altı aylık bir ek süre verilmişti. Madde ile, doktora eğitimini tamamlamış araştırma görevlilerinin kadro ile ilişikleri, belli şartlarla bir yıl uzatılmaktadır. Bu durumdaki doktoralı araştırma görevlilerinin ilişikleri, mevcutta yer alan bir yıllık süreye ilave olarak ayrıca kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurulularının senatolarınca belirlenen performans kriterleri/atama yükseltme kriterleri çerçevesinde bir yıl daha devam ettirilebilecektir. Böylece üniversitelerin atama yükseltme kriterlerinde öngörülen bilimsel çalışma veya yayın şartlarını henüz karşılayamayan doktoralı araştırma görevlilerine eksikliklerini telafi etme fırsatı tanınmaktadır.
MADDE 31- Bilindiği gibi yükseköğretim kurumlan dışındaki araştırma altyapılarında, enstitülerde ve Ar-Ge merkezlerinde yoğun bilimsel araştınua ve teknik faaliyetler yürütülmektedir. Bu birimlerde çalışan öğretim üyelerinin birikim ve deneyimlerinden öğrencilerimizin yararlandırılması önemli bir fırsattır. Ayrıca bu birimlerdeki bilimsel araştırma ve teknik faaliyetler yürüten fakat herhangi bir üniversitenin kadrosunda bulunmayan akademik unvanlı personel, üniversitelerimizle ilişkilendirilerek bilimsel araştırma, yayın ve proje birikimlerinin görünür kılınması amaçlanmaktadır. Bu yüzden söz konusu akademik unvanlı personelin aynı zamanda Yükseköğretim Kurulu tarafından ihtisaslaşma kapsamında belirlenen araştırma üniversitelerinde veya bölgesel kalkınma odaklı üniversitelerde görevlendirilebilmesine imkân tanınmaktadır.
MADDE 32- Madde ile, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun geçici 80 inci maddesinin birinci fıkrasına cümle eklenmektedir.
Bilindiği üzere 2547 sayılı Kanunun “Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavı ’’ kenar başlıklı ek 41 inci maddesinin birinci fıkrasında; “İlgili kanunlarda belirtilen şartlara ilave olarak hâkim adaylığı sınavına girmek ve avukatlık veya noterlik stajına başlamak için Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında veya İdari Yargı Ön Sınavında başarılı olmak şarttır. ” hükmüne, ikinci fıkrasında ise "Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavına, hukuk fakültesinden mezun olanlar ile yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye 'deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarılı olmak suretiyle denklik belgesi almış bulunanlar; İdari Yargı Ön Sınavına, hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yükseköğrenim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kuramlarından mezun olanlar girebilir. ” hükmüne yer verilmiştir.
Bu düzenleme, Hukuk Mesleklerine Giriş veya îdari Yargı Ön Sınavlarına 2547 sayılı Kanunun ek 41 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen yükseköğretim kuramlarından mezun olanların girmesini öngörmüş olup 24/10/2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu düzenlemenin geçiş hükmü olan 2547 sayılı Kanunun geçici 80 inci maddesinde; “Ek 41 inci maddede düzenlenen ve ilgili kanunlarda öngörülen Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı veya İdari Yargı Ön Sınavında başarılı olma şartı, ilgili yükseköğretim kuramlarına bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra kayıt yaptıranlar hakkında uygulanır. ” hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre geçici maddenin yürürlüğe girdiği 24/10/2019 tarihinden önce ilgili yükseköğretim kuramlarına kayıt yaptıranların Hukuk Mesleklerine Giriş veya îdari Yargı Ön Sınavlarına tabi olmadıkları hususunda tereddüt bulunmamaktadır. İlgili yükseköğretim kuramlarına 24/10/2019 tarihinden sonra kayıt yaptıranlar bakımından ise belirtilen sınavlarda başarılı olma şartı uygulanacaktır. Ancak, önlisans mezunu olup, Dikey Geçiş Sınavıyla 2019 yılı Ekim ayından sonra ilgili fakültelere kayıt yaptırıp iki ya da üç yılda mezun olanların söz konusu sınavlara tabi olup olmadıkları hususunda tereddüt oluşmuştur. Ayrıca ilgili fakültelere 2019 yılı Ekim ayından sonra kayıt yaptırıp dört yıldan daha az sürede mezun olanların sınava tabi tutulmasının eşitlik ve hakkaniyete aykırı olacağı ifade edilmektedir.
Bu kapsamda Teklifle, 24/10/2019 tarihinden sonra ilgili yükseköğretim kuramlarına kayıt yaptıranlardan 31/3/2024 tarihinden önce mezun olanlar hakkında, hâkim adaylığı veya hâkim ve savcı yardımcılığı sınavına girmek ya da avukatlık yahut noterlik stajına başlamak için Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında veya îdari Yargı Ön Sınavında başarılı olma şartı aranmayacağı hükme bağlanmaktadır.
MADDE 33- 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa eklenecek geçici madde ile, söz konusu Kanun kapsamındaki yükseköğretim kuramlarında öğrenim görmekte iken ilişiği kesilenler ile bu yükseköğretim kuramlarına kayıt hakkı elde ettiği halde çeşitli sebeplerle kayıt yaptıramamış öğrencilere geçmişe yönelik süre sınırlaması olmaksızın yükseköğretimlerine devam etme hakkı tanınmaktadır.