Enflasyona ince ayar! Maaş ve ücretlere düşük zam planı

İşçinin, memurun ve emeklinin alacağı zamma bir kala TÜİK yine mutfaktaki yangınla hiçbir biçimde örtüşmeyen tablo açıkladı.

Toplumun geniş kesimlerinde inandırıcılığını yitiren kurumun Kasım enflasyon verileri, asgari ücret zammının yüzde 20-25 bandına sıkıştırıldığı, “hedeflenen enflasyon kadar zam” dayatmasının güçlendiği 2026 programının adım adım uygulamaya konulduğunu bir kez daha gösterdi.

TÜİK’in rakamlarına göre Kasım ayında tüketici fiyatlarında yalnızca yüzde 0,87 artış yaşandı. Böylece yıllık enflasyon ise yüzde 31,07’ye geriledi.

TCMB yılın son enflasyon raporu toplantısında 2025 yıl sonu için enflasyon tahmin aralığını yüzde 31-33'e yükseltmişti. Yüzde 31 enflasyon tahmininin gerçekleşebilmesi için Aralık ayı enflasyonunun yüzde 1’in altında kalması gerekiyor.

ÜCRETLERE DÜŞÜK ZAM PLANI

Yılda iki kez enflasyon farkına bağlı olarak zam alan işçi ve Bağ-Kur emeklisi ile memur ve memur emeklilerinin 2026’da alacağı zam da netleşmeye başladı. Kasım ayı enflasyon verilerine göre SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarında 5 aylık enflasyon farkı yüzde 11,20 oldu. Memur maaşlarında ve emekli memur aylıklarında 5 aylık enflasyon farkı yüzde 5,90 çıkarken bu enflasyon farkına göre yapılması gereken yıllık zam yüzde 17,55 olacak.

Öte yandan 2025 yılı enflasyonu yüzde 31 civarında gerçekleşirse, en düşük emekli aylığı da sadece 6 aylık enflasyon oranında artırılsa Ocak 2026’da ancak 18 bin 954 TL’ye çıkabilir. Bütün senaryolara göre en düşük emekli aylığı asgari ücretin ve açlık sınırının altında kalmaya devam edecek.

Enflasyon verilerinin detaylarına bakıldığında en yüksek ağırlığa sahip 3 ana harcama grubunun aylık değişimleri gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0,69 azalış, ulaştırmada yüzde 1,78 artış ve konutta yüzde 1,70 artış olarak gerçekleşti. Bu grupların aylık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde eksi 0,17, ulaştırmada yüzde 0,27 ve konutta yüzde 0,29 oldu. Ancak mutfağında gerçek fiyatları gören milyonlarca hane için ise bu tablo hayatla örtüşmüyor.

MUTFAKTA HİSSEDİLMEYEN DÜŞÜŞ

Gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık fiyat artışı yüzde 27,44, ulaştırmada yüzde 29,23 ve konutta yüzde 49,92 artış olarak gerçekleşti.

Kasımda aylık olarak TÜFE'de en yüksek fiyat artışı yüzde 3,33 ile eğlence ve kültürde görülürken, yıllık bazda ise eğitim yüzde 66,17'lik artışla ilk sırada yer aldı.

ASGARİ ÜCRETİN ALIM GÜCÜ GERİLEDİ

Asgari ücretli, cebine giren maaşı aynı kalsa bile alım gücü hızla eridi. Sene başında 22 bin 104 lira olan asgari ücretin satın alma gücü, Kasım itibarıyla 15 bin 530 liraya geriledi. Asgari ücretli işçinin maaşı kâğıt üzerinde aynı kalsa da gerçekte 6 bin 574 lirası buharlaştı. Başka bir ifadeyle asgari ücretli enflasyon karşısında gelirinin yüzde 30’unu kaybetti.

Sene başında 22 bin 104 liraya doldurulan bir mal sepeti, bugün aynı şekilde doldurulmak istendiğinde 28 bin 678 liraya ulaşıyor.

KİRADA TAVAN 36 GERÇEK ZAM

63,6 Resmi enflasyonda yıllık değişim oranı yüzde 31,1 olmasına rağmen 12 aylık ortalamalara göre enflasyon yüzde 35,9 oldu. Böylece aralıkta konut ve iş yerleri için uygulanabilecek kira zamlarında tavan oranı da yüzde 35,91 olarak belirlendi. Ancak gerçek kira geçen yıla göre yüzde 63,6 arttı.

GIDA 22 YILDA 48,3 KAT ARTTI

DİSK-AR’ın enflasyon bülteninde gıda fiyatlarının, ortalama fiyatlardan daha hızla artış göstermeye devam ettiğine dikkat çekildi. TÜİK’e göre 2003’ten bu yana ortalama fiyatların 34,8 kat, gıda fiyatlarının ise 48,3 kat arttığı kaydedildi.

Raporda uzun dönemde gıda fiyatlarının genel ortalamadan çok artmasının ise gıda harcaması yüksek olan düşük gelir gruplarının geçim sıkıntısının artmasına yol açtığını belirtildi.

DİSK-AR verilerine göre, en düşük yüzde 20’lik gelir grubu toplam gelirin yüzde 6,3’ünü alırken, bu grubun harcamaları içinde gıdanın payı yüzde 30,4 oldu. En yüksek yüzde 20’lik gelir grubu toplam gelirin yüzde 48,1’ini elde ederken harcamaları içindeki gıdanın payı yüzde 12,8’de kaldı.

Havva Gümüşkaya / Birgün