Sosyal denge tazminatı alanlar bir şokla karşılaşabilir

Sosyal denge tazminatına dair ilk düzenleme 375 sayılı KHK'da, daha detay düzenleme ise 4688 sayılı Kanunda yer almaktadır.

375 sayılı KHK'da yer alan hüküm

"Ek Madde 15 - Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilir. Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir."

4688 sayılı Kanununda yer alan hüküm:

"Madde 32 - 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.

Yapılacak sözleşme, toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanır ve sözleşme süresi hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemez. Mahalli idareler genel seçim tarihini izleyen üç ay içerisinde de toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olmak üzere sözleşme yapılabilir. Bu sözleşmeye dayanılarak yapılan ödemeler kazanılmış hak sayılmaz.

İlgili mahalli idarenin; vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi ile Hazine Müsteşarlığına olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşması, ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu bulunması veya gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyelerde yüzde otuzunu, il özel idaresinde yüzde yirmibeşini aşması hallerinde bu madde kapsamında sözleşme yapılamaz. Sözleşmenin yapılmasından sonra bu koşulların oluşması durumunda mevcut sözleşme kendiliğinden hükümsüz kalır"

- Sosyal denge tazminatına dair sözleşmeler hangi halde yapılamaz

4688 sayılı Kanunun 32. maddesine göre belediyeninin;

1- vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi varsa,
2-  Hazine Müsteşarlığına olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşıyorsa,
3- Ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu varsa,
4- Gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyelerde yüzde otuzunu, il özel idaresinde yüzde yirmibeşini aşıyorsa,

sosyal denge sözleşmesi yapılamaz.

Ayrıca yine maddede yer alan hüküm gereğince, sözleşmenin yapılmasından sonra bu koşulların oluşması durumunda da mevcut sözleşme kendiliğinden hükümsüz kalmaktadır. Yani sosyal denge sözleşmesi yaptınız ancak 3 ay sonra vergi borcunu ödeyemezse, yapılan sosyal denge sözleşmesi hükümsüz kalacaktır.

Hali hazırda yukarıda yer verilen maddelerde yer alan bir borcu olmayan belediye bulmak çok zordur. Bu nedenle, yarın bir Sayıştay denetiminde, bu hususa dikkat etmeden imza atan belediye başkanları, ödeme yapılan personeli zor durumda bırakacaktır. Sayıştay ödemelerin geri alınması kararı verebilir.