Sayıştay bulgusu: Özel kalem müdürü hesap verme sorumluluğundan imtina etmiş

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda ligili birimin tüm mali işlemlerinin yürütmesinde temel sorumluluk, Harcama Yetkilisine verilmiştir. Bu nedenle, harcama yetkililiği görevi, asıl olarak ilgili birimin üst yöneticisi tarafından yürütülmesi gerekir. Usulüne uygun şekilde, yazılı olarak yapılsa bile harcama yetkisinin uzun süreli devredilmesi, görevden imtina sonucunu doğuracağı açıktır. Bu çerçevede, Harcama yetkilisi olarak Özel Kalem Müdürünün, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile belirlenmiş görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi uygun olacaktır.

BULGU 11: Özel Kalem Müdürünün Harcama Yetkilisi Olarak Hesap Verme Sorumluluğundan İmtina Etmesi

Eylül 2021 tarihinde Özel Kalem Müdürlüğü kadrosuna atanan personelin, görevine ilişkin hiçbir belgeyi imzalamayarak, “harcama yetkilisi” olarak hesap verme sorumluluğundan kaçındığı görülmüştür

Kamu kurumlarında hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve mali kontrolü, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu’nda düzenlemiştir. Kanunun 31'nci madde hükmü gereği, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. 

Anılan düzenleme nedeniyle, büyükşehir belediyelerinde bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerinden olduğu için birimin en üst yöneticisi olarak özel kalem müdürlerinin harcama yetkilisi olarak hesap verme sorumluluğu bulunmaktadır. 

5018 sayılı Kanunun 32'inci maddesinde ise, harcama talimatı ve sorumluluk düzenlenmiştir. Söz konusu hükme göre, bütçeden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür ve harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur. Aynı Kanunun 33'üncü maddesinde de giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır, hükmü yer almaktadır.

Özel kalem müdürünün yukarıda açıklanan Kanun hükümleri çerçevesinde hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlayacak şekilde görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir. 

Erzurum Büyükşehir Belediyesinde, Özel Kalem Müdürünün göreve atandığı 23.09.2021 tarihinden 31.12.2021 tarihine kadar, Özel Kalem Müdürlüğü tarafından 163 ödeme emri belgesi düzenlenmiştir. Söz konusu ödeme emri belgelerinin tamamı, mevzuat çerçevesinde bir yetki devri yapılmadığı halde HarcamaYetkilisi olarak Özel Kalem Müdür Vekili tarafından imzalanmıştır. Oysa bu yetki ve sorumluluk, 5018 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinde açıkça belirtildiği üzere, Özel Kalem Müdürünün temel görevlerindendir. Ödeme Emri belgelerini harcama yetkilisi olarak imzalamayarak, Özel Kalem Müdürü 5018 sayılı Kanunla belirlenmiş görev ve sorumlulukları yerine getirmekten kaçınmıştır. 

Kamu İdaresi gönderdiği cevapta; Özel Kalem Müdürlüğüne ilişkin 23.09.2021-31.12.2021 tarihleri arasındaki ödeme emirlerini Özel Kalem Müdürü yerine Vekil tarafından imzalamasını “sorumluluktan ve hesap vermekten kaçınmasından değil, usulüne uygun yazılı yetki devri yapılmamasından” kaynaklandığını belirterek, bundan sonra yasal hükümlere ve bürokratik teamüllere uyulacağını bildirmiştir. 

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda ligili birimin tüm mali işlemlerinin yürütmesinde temel sorumluluk, Harcama Yetkilisine verilmiştir. Bu nedenle, harcama yetkililiği görevi, asıl olarak ilgili birimin üst yöneticisi tarafından yürütülmesi gerekir. Usulüne uygun şekilde, yazılı olarak yapılsa bile harcama yetkisinin uzun süreli devredilmesi, görevden imtina sonucunu doğuracağı açıktır. Bu çerçevede, Harcama yetkilisi olarak Özel Kalem Müdürünün, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile belirlenmiş görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi uygun olacaktır.