Cumhurbaşkanı adayları tekrar mal bildirimi yapacak

Adayların, kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait bulunan taşınmazları ile kendilerine aylık ödenenler, net aylık tutarının beş katından; aylık ödenmeyenler ise Genel İdare Hizmetleri sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen net aylığın (19.340,69 TL) beş katından (96.703,45 TL) fazla tutardaki her biri için ayrı olmak üzere, para, hisse senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve diğer taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle, borçları ve sebepleri mal bildiriminin konusunu teşkil eder.

T.C.
YÜKSEK SEÇİM KURULU
Karar No: 2023/146

KARAR
Cumhurbaşkanının 10.03.2023 tarihli ve 2023/121 sayılı kararı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin yenilenmesine karar verilmiş olup, anılan karar Resmî Gazete’nin 10.03.2023 tarihli ve 32128 Mükerrer sayılı nüshasında yayımlanmıştır.

Kurulumuzun 10.03.2023 tarihli ve 2023/90 sayılı kararıyla, birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminin 14 Mayıs 2023 Pazar günü, Cumhurbaşkanı Seçiminin ikinci oylamaya kalması durumunda 28 Mayıs 2023 Pazar günü yapılmasına karar verilmiştir.

Cumhurbaşkanı seçiminde Cumhurbaşkanı adaylarına yapılacak yardım ve bağışlar ile adayların mal bildirimine ilişkin usul ve esasları belirlemek üzere hazırlanan karar taslağı Kurulumuza sunulmuş olmakla, konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun;
"Seçimde uygulanacak genel ilkeler" başlıklı 2’nci maddesinin altıncı fıkrasında, Yüksek Seçim Kurulunun, Cumhurbaşkanı seçimlerinin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapmak ve yaptırmak amacıyla, gerekli ilke kararları almaya, beşinci fıkrada sayılan kanunlar ile bu Kanunda seçimle ilgili olarak yer alan bütün süreleri gerektiğinde kısaltarak tespit ve ilâna yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
"Adaylara yardım" başlıklı 14’üncü maddesinde; "(1) Adaylar, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, tüzel kişilerden ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek kişilerden bağış ve yardım alamazlar.
(2) Adaylar, Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenecek adaylık başvurusu süresi içinde mal bildiriminde bulunmak zorundadır. Seçilen adayın mal bildirimi, seçim sonuçlarının kesinleşmesini müteakip Resmî Gazetede yayımlanır.
(3) Her bir kişinin adaylara yapabileceği nakdî yardım miktarı, her bir tur için en yüksek Devlet memuruna mali haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarını geçemez. Alınan bağış ve yardımlar veraset ve intikal vergisinden müstesnadır. Adaylar ödünç niteliğinde para kabul edemez.
(4)  Seçimlerde şeffaflığın sağlanması amacıyla, Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek tutarın üzerindeki nakdî yardımlar adayların “Seçim Hesabı” olarak kendileri adına açtıracakları bir banka hesabına yatırılır. Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek tutarın altında kalan nakdî yardımlar ise makbuz karşılığında alınır ve seçim hesabına yatırılır. Alınan bağış ve yardımlar sadece seçim harcamalarında kullanılır ve başka bir amaç için tahsis edilemez.
(5) Adaylığın kesinleşmesinden seçim sonuçlarının kesinleşmesine kadar geçen dönemde bağış ve yardımlar ile yapılan harcamalar Yüksek Seçim Kurulu tarafından tasdik edilen listelere kaydedilir.
(6)  Seçim hesapları ile bağış, yardım ve harcamalara ilişkin bilgi ve belgeler, seçim sonuçlarının kesinleşmesini izleyen on gün içinde Yüksek Seçim Kuruluna sunulur. Yüksek Seçim Kurulu bir ay içinde, seçim hesaplarını inceler ve varsa usulsüzlükleri ve öngörülen limitlerin aşılıp aşılmadığını tespit eder. Bu aşamada tespit edilen eksikliklerin giderilmesi amacıyla Yüksek Seçim Kurulu tarafından adaylara uygun bir süre verilir. Alınan bağış ve yardımlardan belirtilen limiti aşan miktar ile harcanmayan kısım Hazineye intikal ettirilir. Kurul bu görevi yerine getirirken Sayıştaydan ve gerekli görülen diğer ilgili kamu kurumlarından yardım alabilir.
(7) Yüksek Seçim Kurulunca yapılan inceleme sonuçları kesin olup, incelemenin tamamlanmasını müteakip bir ay içinde ilân edilir.
(8) Aday, Yüksek Seçim Kuruluna önceden bildirmek şartıyla, seçim hesapları ile gelir ve harcamalara ilişkin bilgi ve belgelerin kayda geçirilmesi ve ibrazına ilişkin hususlarda 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetki almış meslek mensuplarından veya avukatlardan birini ya da birkaçını yetkili kılabilir. Bu durumda, yetkilendirilen meslek mensubu, yukarıda belirtilen hususların yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesinde ilgili mevzuat hükümlerine göre sorumlu tutulur.
(9) Aday tarafından verilecek mal bildiriminin usul ve esasları, adaylar tarafından kullanılacak listelerin şekil, içerik ve tasdiki, makbuzların şekil ve içeriği, bastırılması, bağış ve yardımların alınması, kayda geçirilmesi, harcanması, harcanmayan ya da bağış sınırını aşan kısmın Hazineye intikali ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir." hükmü yer almıştır.
3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu'nun 5’inci maddesinde, anılan Kanun kapsamına giren görevlilerin kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait bulunan taşınmazları ile görevliye yapılan aylık net ödemenin, ödeme yapılmayan görevlilerin ise, 1’inci derece Devlet memurlarına yapılan aylık net ödemenin beş katından fazla tutarındaki her biri için ayrı olmak üzere, para, hisse senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve diğer taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle bunların kaynakları, borçları ve sebeplerinin mal bildiriminin konusunu teşkil edeceği hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, Cumhurbaşkanı adaylarının, mal bildiriminde bulunmaları, kendilerine yapılacak parasal yardım ve bu yardımın miktarı ile belgeye dayalı harcamalarının, temin edilen defter ve kayıtlara eksiksiz olarak intikal ettirilmesine yönelik iş ve işlemlerin, yukarıda açıklanan Kanun hükümlerine uygun ve bir düzen içinde yürütülmesinin sağlanması gerekli görülmüştür.
Karar eki Genelge ile 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde, Cumhurbaşkanı adaylarına yapılacak yardım ve bağışlar ile mal bildirimine ilişkin usul ve esaslara ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Kurulumuzca; 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde, "Cumhurbaşkanı Seçiminde Cumhurbaşkanı Adaylarına Yapılacak Yardım ve Bağışlar ile Adayların Mal Bildirimine İlişkin Usul ve Esasları Gösterir 201 Sayılı Genelge" kabul edilmiş ve yürürlüğe konulması uygun bulunmuştur.

SONUÇ:
1-İlk oylaması 14 Mayıs 2023 Pazar günü, seçimin ikinci oylamaya kalması durumunda ikinci oylaması 28 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak Cumhurbaşkanı seçiminin düzen içinde ve dürüstlükle yönetilip, sonuçlandırılması ve uygulamada birliğin sağlanması amacı ile “Cumhurbaşkanı Seçiminde Cumhurbaşkanı Adaylarına Yapılacak Yardım ve Bağışlar ile Adayların Mal Bildirimine İlişkin Usul ve Esasları Gösterir 201 Sayılı Genelge”nin kabulüne ve Genelge’nin bu kararın eki sayılmasına,
2-Karar örneğinin ve eki Genelge’nin;
a)Seçime katılabilecekleri tespit ve ilân edilen siyasi parti genel başkanlıklarına,
b)Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğüne,
c)Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne,
ç) Strateji Geliştirme Daire Başkanlığına,
gönderilmesine,
3-Karar örneği ve eki Genelge’nin Resmî Gazete’de yayımlanmasına,
16.03.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE CUMHURBAŞKANI ADAYLARINA YAPILACAK YARDIM VE BAĞIŞLAR İLE ADAYLARIN MAL BİLDİRİMİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLARI GÖSTERİR 201 SAYILI GENELGE

Amaç ve kapsam
MADDE 1- Bu Genelgenin amacı; Cumhurbaşkanı seçiminde Cumhurbaşkanı adaylarına yapılacak yardım ve bağışlar ile adayların mal bildirimine ilişkin tüm işlemlerinin, şeffaf, güvenilir ve öngörülen zamanda yapılabilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Mal bildirimi
MADDE 2- Siyasi partilerce aday gösterilecek Cumhurbaşkanı adayları 19 - 23 Mart 2023 tarihlerinde, seçmenler tarafından aday gösterilecek Cumhurbaşkanı adayları 19 - 20 Mart 2023 tarihlerinde mal bildiriminde bulunmak zorundadır.

Adayların, kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait bulunan taşınmazları ile kendilerine aylık ödenenler, net aylık tutarının beş katından; aylık ödenmeyenler ise Genel İdare Hizmetleri sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen net aylığın (19.340,69 TL) beş katından (96.703,45 TL) fazla tutardaki her biri için ayrı olmak üzere, para, hisse senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve diğer taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle, borçları ve sebepleri mal bildiriminin konusunu teşkil eder. Bu itibarla;
- Adayların;
kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait bulunan;
a) Taşınmazları (arsa ve yapı kooperatif hisseleri dâhil),
b) Kendilerine aylık ödenenler, net aylık tutarının beş katından; aylık ödenmeyenler ise Genel İdare Hizmetleri Sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen net aylığın (19.340,69 TL) beş katından (96.703,45 TL) fazla değer ve tutarındaki;
-   Para ve para hükmündeki kıymetli kâğıtları,
-    Hisse senedi ve tahvilleri,
-    Altın ve mücevheratı,
-    Her türlü kara, deniz ve hava taşıt araçları, traktör, biçer-döver, harman makinesi ve diğer ziraat makineleri, inşaat ve iş makineleri, hayvanlar, koleksiyon ve ev eşyaları ile diğer taşınır malları,
-    Hakları,
-    Alacakları,
-    Borçları,
-    Gelirleri,
mal bildirimine konu teşkil eder.
(b) bendinde belirtilen mal, hak, alacak, borç ve gelirlerin ayrı ayrı toplam değerleri tek kalem halinde gösterilir.
Mallar, mal bildirimi tarihindeki değerleri esas alınmak suretiyle beyan olunur.
Bu Genelge ekinde yer alan "Mal Bildirimi Formu" (EK-1) tek nüsha olarak doldurulur ve tarih belirtilmek suretiyle imzalanarak adaylık başvurusu süresi içinde (siyasi partilerce gösterilecek Cumhurbaşkanı adayları 19 - 23 Mart 2023 tarihlerinde, seçmenler tarafından aday gösterilecek Cumhurbaşkanı adayları 19 - 20 Mart 2023 tarihlerinde) kapalı zarfta Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına verilir.
Seçilen adayın mal bildirimi, seçim sonuçlarının kesinleşmesini müteakip Resmî Gazete’de yayımlanır.

Bağış ve yardımlar
MADDE 3- Adaylar, adaylığın kesinleşmesinden (31 Mart 2023) seçim sonuçlarının kesinleşmesine kadar geçen dönemde yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan gerçek kişilerden yardım ve bağış alabilecek olup, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, tüzel kişilerden ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek kişilerden bağış ve yardım alamazlar.
Adaylar sadece nakdî yardım alabilecek olup, ayni yardım kabul edemezler.
Bir kişinin her bir adaya yapabileceği nakdî yardım miktarı, her bir tur için en yüksek Devlet memuruna mali haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarını (55.598,00 TL) geçemez. Alınan bağış ve yardımlar veraset ve intikal vergisinden müstesnadır. Adaylar ödünç niteliğinde para kabul edemez.
Adaylar 7.000,00 TL'ye kadar olan (7.000,00 TL dâhil) nakdî yardımları makbuz karşılığında ve aynı gün seçim hesabına yatırmak üzere (açıklama kısmına; “     Nolu
makbuz karşılığı alınan bağış” yazılır) alabilirler. 7.000,00 TL'nin üzerindeki nakdî yardımlar ise, adayların “Seçim Hesabı” olarak açtırdıkları ve Yüksek Seçim Kuruluna bildirdikleri banka hesaplarına bağış yapan tarafından yatırılır.
Alınan bağış ve yardımlar sadece seçim harcamalarında kullanılır ve başka bir amaç için tahsis edilemez.
Adaylığın kesinleşmesinden (31 Mart 2023) seçim sonuçlarının kesinleşmesine kadar geçen dönemde bağış ve yardımlar ile yapılan harcamalar bu Genelge'nin 4’üncü maddesinde belirlenen ve Yüksek Seçim Kurulu tarafından tasdik edilen listelere günlük olarak kaydedilir.
Aday, Yüksek Seçim Kuruluna önceden bildirmek şartıyla, seçim hesapları ile gelir ve harcamalara ilişkin bilgi ve belgelerin kayda geçirilmesi ve ibrazı hususlarında 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’na göre yetki almış meslek mensuplarından veya avukatlardan birini ya da birkaçını yetkili kılabilir. Bu durumda, yetkilendirilen meslek mensubu, yukarıda belirtilen hususların yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesinde ilgili mevzuat hükümlerine göre sorumlu tutulur.

Düzenlenecek listelerin, bağış ve yardımların şekli
MADDE 4- Adaylar tarafından kullanılacak bağış ve harcama listelerinin şekil, içerik ve tasdiki, makbuzların şekil ve içeriği, bastırılması, bağış ve yardımların alınması, kayda geçirilmesi, harcanması, harcanmayan ya da bağış sınırını aşan kısmın Hazineye intikali ile bu hususlara ilişkin diğer usul ve esaslar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
A- Listelerin şekil, içerik ve tasdiki
Adaylarca kullanılacak bağış ve yardım listeleri ile harcama listeleri sayfa sıraları birbirini takip edecek şekilde bastırılarak, kullanılmadan önce tüm sayfaları Yüksek Seçim Kuruluna tasdik ettirilir. Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen bağış ve yardım listelerinin bu Genelge'nin eki (EK-2)'de belirtilen, harcama listelerinin ise (EK-3)'te belirtilen formlara uygun şekilde düzenlenmesi zorunludur.
B- Yardım ve bağışlar ile harcamalar için düzenlenen belgeler ile ilgili ortak hususlar:
-Sıra numarası takip edecek şekilde ve iki nüsha olarak herhangi bir matbaada bastırılır.
-Bastırılan belgeler ve makbuz koçanları kontrolü yapılarak Yüksek Seçim Kurulu Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığınca tasdik edilir ve tasdik edildikten sonra kullanılabilir.
-Siyah veya mavi tükenmez kalem kullanılarak doldurulur. Ayrıca bilgisayar ortamında kayıtlar tutulabilir ve tutulan kayıtlar Yüksek Seçim Kurulu Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından onaylanmış müteharrik yapraklı A4 kağıtlarına yazdırılabilir.
-Silinti ve kazıntı yapılmadan, yazı ve rakamlar okunaklı bir şekilde düzenlenir.
-Hatalı belge düzenlenmesi durumunda, aslına iliştirilip üzerine "İPTAL" yazılarak iptal edildikten sonra sıradaki belge düzenlenir.

Bağış makbuzlarının şekil ve içeriği
MADDE 5- Cumhurbaşkanı adaylarına yapılacak bağış ve yardımların banka hesabına yatırılmak suretiyle yapılması esastır. Ancak, 7.000,00 TL'ye (7.000,00 TL dâhil) kadar nakdî yardımlar bağış makbuzu karşılığında alınabilir. Bağış makbuzları;
-Bu Genelge'nin eki (EK-4)'te belirtilen şekle uygun olarak düzenlenir.
-Kişilerden tahsil edilen nakdî yardım karşılığı iki nüsha olarak düzenlenen bağış makbuzunun aslı nakdî yatıran tarafa verilir, sureti ise sorumlu kişide kalır.

Harcama makbuzlarının şekil ve içeriği
MADDE 6- Yapılacak harcamaların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen tevsik edici belgeler karşılığında yapılması esastır. Bununla birlikte, vergi mükellefi olmayanlara yapılan ödemeler ile karşılığında tevsik edici belge alınması mümkün olmayan durumlarda, her bir gider miktarı 7.000,00 TL'yi (7.000,00 TL dâhil) aşmamak üzere bu Genelge'nin eki (EK-5)'te belirtilen şekle uygun olarak düzenlenecek gider makbuzu karşılığında harcama yapılabilir. Harcamalar karşılığında kullanılacak gider makbuzları;
-Bu Genelge eki (EK-5)'te belirtilen şekle uygun olarak düzenlenir.
-Elden yapılacak ödemeler karşılığında iki nüsha olarak düzenlenen gider makbuzunun aslı ödeme yapılan tarafa verilir, sureti ise sorumlu kişide kalır.

Makbuzların kontrolü
MADDE 7- Adayların herhangi bir matbaada bastıracakları bağış ve harcama makbuzlarının, cilt, seri ve sıra numaraları ile diğer baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı Yüksek Seçim Kurulu Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından kontrol edilir. Kontrolde hatalı olduğu görülen makbuzların yenisi bastırılır ve sonuç bir tutanağa bağlanır. Hatalı olanların yerine yeniden bastırılanlar tekrar kontrol edildikten sonra makbuzların tamamı Yüksek Seçim Kurulu Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığınca tasdik edilerek adaya veya görevlendirdiği kişiye zimmetle teslim edilir.

Kullanılmayan makbuzlar, listeler ve diğer belgeler
MADDE 8- Seçim hesapları ile bağış, yardım ve harcamalara ilişkin tüm bilgi ve belgeler ile kullanılmayan makbuz ve listeler, seçim sonuçlarının kesinleşmesini izleyen on gün içinde Yüksek Seçim Kuruluna tutanak karşılığında teslim edilir.
Yüksek Seçim Kurulu bir ay içinde, adaylara ait seçim hesaplarını, bağışları ve harcamaları inceleyerek varsa usulsüzlükleri ve öngörülen limitlerin aşılıp aşılmadığını tespit eder.
Bu aşamada tespit edilen eksikliklerin giderilmesi amacıyla Yüksek Seçim Kurulu tarafından adaylara 30 gün süre verilir.
Alınan bağış ve yardımlardan belirtilen limiti (55.598,00 TL) aşan miktar ile harcanmayan kısım Hazineye intikal ettirilir. Kurul bu görevi yerine getirirken Sayıştay Başkanlığı ve gerekli görülen diğer ilgili kamu kurumlarından yardım alabilir.
Yüksek Seçim Kurulunca yapılan inceleme sonuçları kesin olup, incelemenin tamamlanmasını müteakip bir ay içinde ilân edilir.

Genelge'nin dayanağı
MADDE 9- 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun hükümlerine dayanılarak hazırlanan bu Genelge, Yüksek Seçim Kurulunun 16.03.2023 tarihli ve 146 sayılı Kararı ile 201 sayılı Genelge olarak kabul edilmiştir.