Türkiye’de çalışan/emekli dengesi alarm veriyor
İktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, Türkiye’de çalışan ve emekli dengesinin alarm verdiğini belirterek geniş tanımlı işsiz sayısının 10 milyonun üzerine çıktığını vurguladı. Aktif iş gücüne katılmayan milyonlarca kişinin sosyal güvenlik sistemini sürdürülemez hale getirdiğini savunan Eğilmez, Türkiye'de 1,5 çalışanın 1 emekliye baktığını, sağlıklı oranın ise 4’e 1 olması gerektiğini belirtti. Eğilmez'e göre bu durum risk iklimi düzelip yatırım ve istihdam artmadıkça da iyileşme göstermeyecek.
Türkiye'de çalışan/emekli oranındaki bozulmaya dikkat çeken İktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, rakamlarla çarpıcı tabloyu gözler önüne serdi. Türkiye'de işgücünün yüzde 28,8’ine denk gelen 10 milyondan fazla insanın işsiz olduğuna dikkat çeken Eğilmez, "Geniş işsizlik oranı ne kadar azalırsa çalışan/emekli oranı da sağlıklı orana o kadar yaklaşacak" dedi.
Geniş işsizliğin azaltılması için yatırım ortamının iyileştirip, istihdamın artırılması gerektiğini belirten duayen iktisatçı "Bunun da yolu riskleri düşürmekten geçiyor. Sürekli risk yaratan bir ülke konumundan çıkmadığımız sürece her yeni risk başka bir riskin alt yapısını hazırlıyor" dedi.
Sigortalı aktif ve pasif çalışan sayısı
2024 yıl sonu itibarıyla Türkiye’de 25 milyon 625 bin 750 sigortalı çalışan, 16 milyon 677 bin 617'de pasif sigortalı (emekli vb.) bulunduğunu belirten Eğilmez, sigortalıların 4a, 4b ve 4c olarak üç kategoride toplandığını bunların da aktif ve pasif sigortalılar olarak ayrıldığını ifade etti.
4a grubundakilerin eskiden Sosyal Sigortalar Kurumuna bağlı olduğunu ve aktif sigortalı çalışan sayısının 18 bin 899, pasif sigortalı sayısının ise 11 bin 243 olduğunu belirten Eğilmez, 4b grubunda yer alanların da BAĞ-KUR'lu olduğunu orada da aktif sigortalının 3 bin 67, pasif sigortalının 2 bin 911 olduğunu açıkladı. Eğilmez 4c'de ise aktif sigortalı sayısının 3 bin 660, pasif sigortalı sayısının 2 bin 523 olduğunu ifade etti.
2024'te emekli ödemeleri katlandı
SGK'nın 2024 yılı toplam gelirinin 3.962,4 milyar lira olduğunu bunun 2.810,5 milyar TL'sinin (yaklaşık yüzde 71’i) prim gelirlerinden, kalan tutarın devlet katkısı ve diğer gelirlerden oluştuğuna dikkat çeken Eğilmez, SGK’nin aynı yıl 2.667,8 milyar TL emekli aylığı ödediğini bunun 2023'te 1.961,8 milyar TL olduğunu belirtti.
SGK’ya 2023'te 894,8 milyar lira, 2024'te 1.442,6 milyar lira devlet bütçesinden para aktarıldığını ifade eden deneyimli iktisatçı, SGK’nin primler ve diğer gelirlerle birlikte halen emekli maaşlarını ve benzer hakları karşılayamadığına dikkat çekti.
1,5 aktif sigortalıya 1 emekli düşüyor
Bu verilere göre 1,5 aktif sigortalıya 1 emekli düştüğünü, bunun da sağlıklı kabul edilen 4'e 1 oranından oldukça uzak olduğunu ifade eden Mahfi Eğilmez, işsiz sayısının ise 10 milyonun üzerine yükseldiğine dikkat çekti. Eğilmez, işgücünün yüzde 28,8’ine denk gelen bu rakamın Türkiye’de gerçek işsizlik oranını en doğru gösteren oran olduğunu belirtti.
'Risk iklimi düzelip yatırım ve istihdam artmalı'
Eğilmez, geniş işsizlik oranı ne kadar azalırsa çalışan/emekli oranının da sağlıklı orana o kadar yaklaşacağını belirterek yazısını şöyle sonlandırdı:
"Türkiye, yatırım ortamını mutlaka iyileştirmek ve istihdamı yükseltmek zorunda. Bunun da yolu riskleri düşürmekten geçiyor. Sürekli risk yaratan bir ülke konumundan çıkmadığımız sürece her yeni risk başka bir riskin alt yapısını hazırlıyor. Sosyal ve siyasal riskler yükseldikçe yatırım ortamı zayıflıyor, yatırımlar azalıyor, yatırımlar azaldıkça yeni iş yaratma imkânı kalmıyor ve sonuçta geniş işsizliği ve dolayısıyla çalışan/emekli oranını düzeltmek mümkün olamıyor."
Şeyda KARACA
