Faiz indirimleri kredilere sınırlı yansıyacak

Merkez Bankası’nın ge­çen yılın son toplantı­sında politika faizinde yaptığı 250 baz puanlık indirim sonrası gözler, bankaların mev­duat ve kredi faizlerine çevrildi. Özellikle bireysel krediler, ihtiyaç, konut ve taşıt kredi faizlerinde in­dirim olup olmayacağı merak edi­liyor.

DÜNYA’ya bilgi veren ban­kacılara göre, Merkez Bankası’nın bu yıl içinde politika faizinde ya­pacağı indirimler mevduat ve kre­di faizlerine kademeli ve banka bazında yansıyacak. Politika fai­zindeki indirimlere karşılık kredi ve mevduat faizlerinden gelecek tepki zamana yayılacak.

Özellikle kredi büyümelerinde mevcut kı­sıtlamaların sürüyor olması nede­niyle politika faiz indiriminin ge­çişkenliği oldukça sınırlı kalacak. Merkez Bankası verilerine göre, 27 Aralık 2024 itibarıyla ihtiyaç kredi faizi yüzde 70, taşıt kredi faizi yüzde 36, konut kredi fai­zi ise yüzde 40 civarında. Üç aya kadar vadeli mevduat faiz oranı yüzde 59’larda bulunuyor. Ticari kredi faizleri ise yüzde 55,55 se­viyelerinde.
Sıkılaştırma adımları düşüşü sınırlandıracak

Politika faiz indirimlerine baş­lanmasının ardından bilgi ve­ren bir bankacılık kaynağı, Mer­kez Bankası faiz indirimlerinin mevduat faizlerine yansıyaca­ğını; ancak katsayısının zaman içinde değişebileceğini söyledi. Kaynak, şu bilgileri verdi: “Ör­nek verecek olursak; mevdu­at faizleri için önce daha düşük betayla (yüzde 50 vs.) bir yansı­ma olacaktır.

Yani, ilk etapta 250 baz puanlık faiz indirimi mevdu­at faizlerinde 125 baz puan ola­rak karşılık bulacaktır. Sonra­sında dezenflasyon patikasının seyrine göre daha sonraki faiz indirimlerinin ardından bu be­ta artabilecektir (örneğin: yüzde 70-yüzde 100). Açarsak; sonra­ki 250 baz puanlık faiz indirim­lerinin mevduat faizlerine etkisi 175-250 baz puana kadar ulaşa­bilecektir.”

Bankacılara göre kredi faizle­rinde geçişkenlik daha farklı ola­cak. Merkez Bankası’nın sıkılaş­tırma adımları, geçişkenliğin da­ha düşük olmasına neden olacak. Bankacılık kaynağı, “Mevcut du­rumda Merkez Bankası kısıtla­yıcı kredi politikaları uyguluyor. Diğer bir ifadeyle aylık kredi bü­yüme sınırlamaları (hem yaban­cı para hem de TL tarafta) kredi arzının düşük kalmasına neden olacak.

Merkez Bankası’nın son düzenlemesini de bu şekilde yo­rumlamak lazım” diye konuştu. Ayrıca bankaların iddialı olma­dıkları alanlarda agresif davran­mayacağını söyleyen bankacılar, “Konut kredisinde iddialı olma­yan banka agresif bir faiz değişik­liği yapmayacaktır” dedi.

Öte yandan her ne kadar politi­ka faiz indirimleri kredi ve mev­duat faiz oranlarına sınırlı yan­sıyacak olsa da kaynaklar, bu yıl için bankacılık sektöründen umutlu. Bankacılara göre, 2025 yılı genelinde bankaların net faiz marjı artacak ve kârlılıkları yük­selecek.
Şirketlerin döviz kredi talebi YP’de limiti sıkılaştırdı

Merkez Bankası, geçen hafta yabancı para (YP) kredilerde aylık büyüme sınırını yüzde 1,5’ten yüzde 1’e indirdi.

Türk lirası ticari kredilerde yüzde 2 olan aylık büyüme sınırı farklılaştırıldı ve KOBİ kredileri için yüzde 2,5, diğer ticari krediler için yüzde 1,5 olarak uygulanacak. “Yabancı para ticari kredilerdeki sıkılaştırmanın merkezinde, finansal istikrar kaygısı var” diyen bankacılar, Merkez’in bu adımını şöyle değerlendirdi: “MB, ‘kontrollü esnek’ kur rejiminden (dirty-floating) çıkıldıktan sonra kur hareketinin şirket bilançolarında ilave bir risk oluşturmasını istemiyor.

Böyle bir senaryoda bir taraftan bankaların varlık kalitesi olumsuz etkilenebilir diğer taraftan kur geçişkenliği ile fiyat istikrarı da durumdan olumsuz etkilenebilir. Ayrıca firmaların açık pozisyonlarını kapatmak adına daha fazla döviz talep etmesi de kurdaki yükseliş açısından yukarı yönlü riskler taşıyabilecektir.”

2023 Ekim'de 125.5 milyar dolarlara kadar gerileyen yabancı para kredi stoku son dönemde şirketlerin yüksek talebiyle 168 milyar dolara kadar yükseldiğini anımsatan bankacılar, “TL tarafta seçici bir sıkılaştırma var. Büyük şirketler bir şekilde dışarıdan Eurobond vs. ihraçlarıyla fon bulabilirlerken KOBİ’lerin bu taraftaki fonlama alanı daha sınırlı’’ diye konuştu.

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR