Enflasyonu 'kira' besliyor
Kira artış oranlarının 12 aylık TÜFE'ye göre belirlenmesi, hem kiracılara hem de enflasyonla mücadeleye zarar vermeye başladı. Nisanda 48,7 ile yıllık enflasyonun 11 puan üzerinde gelen veri nedeniyle, konutun TÜFE'ye etkisi yüzde 10'a çıktı. Kiracı da yüzde 37,8 yerine yüzde 48,7'ye artış yapmak zorunda kaldı.
Konut ve iş yeri kira artış oranlarının 12 aylık Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ortalaması baz alınarak belirlenmesi enflasyonla mücadelede Türkiye’nin elini zayıflatan bir uygulama olarak dikkati çekiyor. Kira zammı hesaplama yöntemi, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji Bütçe Başkanlığı’nca hazırlanan Orta Vadeli Ekonomi Programı (2019-2021) kapsamında değiştirildi. Önceki uygulamada kira dönemi yenilenen sözleşmelerde zam oranı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) baz alınarak hesaplanıyordu. 2019’da yapılan yeni düzenlemeyle kira artış oranları artık Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki 12 aylık ortalamalara göre belirleniyor. Ancak yeni yöntemde baz alınan 12 aylık TÜFE ortalaması normalde gerçekleşen yıllık enflasyon oranının oldukça üzerinde seyrediyor.
MEVCUT UYGULAMA FİYATLARI YÜKSELTİYOR
Kiracıyı korumak amacıyla getirilen "12 aylık enflasyon ortalaması" uygulaması TÜFE'nin üzerinde kaldığı için kiracıya da zarar veriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nisan enflasyonun aylık yüzde 3, yıllık bazda ise yüzde 37,86 olduğunu açıklamıştı. 12 aylık TÜFE ortalaması ise yüzde 48,73 oldu. Şu anki uygulamaya göre ev sahipleri mayısta kiralarına 12 aylık TÜFE ortalaması olan yüzde 48,73 oranında zam yapabilecek. Bu oran yıllık TÜFE'nin yaklaşık 11 puan üzerinde. Nisan ayına ilişkin yıllık enflasyonun yüzde 37,86 olduğu düşünüldüğünde kira zammının 12 aylık ortalamaya göre belirlenmesi fiyatların yüksek seyretmesini tetikleyen ana unsur olarak öne çıkıyor. Enflasyon sepeti içerisinde konutun ağırlığı yüzde 15,21 oranında hesaplanırken, 12 aylık TÜFE ortalamasına göre yapılan kira artışları birim fiyatlara da yansıyor. Öyle ki, nisan ayı enflasyon verileri incelendiğinde yıllık bazda en yüksek katkının 9,98 puan ile konut grubundan geldiği anlaşılıyor. Aylık bazda yüzde 3 düzeyinde gerçekleşen nisan enflasyonunun 0,74 puanını da yine konut grubu oluşturuyor.
HESAPLAMA YÖNTEMİ DEĞİŞTİRİLMELİ
Veriler göz önüne alındığında 12 aylık TÜFE ortalamasına göre kira hesaplama yönteminin yeniden güncellenmesi gerekiyor. Enflasyonu artıran döngüden kurtulmak için gerçekleşen yıllık TÜFE 'nin kira zammı hesaplamasında baz alınmasının daha doğru olacağı savunuluyor. Yüksek kira artışları hem esnafın hem vatandaşın cebini olumsuz etkilerken, mevcut uygulamada değişikliğe gidilmesinin enflasyonla mücadelede önemli bir dönüm noktası olacağı vurgulanıyor.
Cabir TURĞUT
