Doğalgaza yüklü zammın 'zamanlaması da' manidar!
İktidar doğalgaza yüklü zam yaptı. Zamanlama ise dikkat çekti. Zam için konutlarda doğalgaz kullanımının en az olduğu yaz ayları tercih edildi. Ayrıca zam temmuzda geldiği için de enflasyon üzerinden yılın ikinci yarısındaki memur maaşları, işçi ücretleri ve emekli aylıkları artışlarına bir etkisi olmayacak.
Doğalgaz satış fiyatlarına sanayi tüketicileri için ortalama yüzde 7.86, konut tüketicileri için ise ortalama yüzde 24.6 oranında zam yapıldı. Eski Merkez Bankası Başekonomisti, iksisatçı Hakan Kara, enflasyonla mücadele amacıyla faizlerin yüzde 50’ye çıkarıldığı Mart 2024’ten bu yana doğalgaz fiyatının yüzde 149 artırıldığına dikkat çekti.
‘GÖREV ZARARI’ UÇMUŞTU!
Bir süredir bütçeden BOTAŞ’a yapılan “görevlendirme gideri” aktarımlarında büyük artış yaşanıyordu. Bütçede “görevlendirme gideri” olarak adlandırılmaya başlayan “görev zararları” kapsamında BOTAŞ’a ocakta 35 milyar lira, nisanda 10 milyar lira, mayısta da 34.4 milyar lira aktarıldı. BOTAŞ’a 5 ayda bütçeden “görevlendirme giderleri” kapsamında yapılan toplam aktarma ise 79.4 milyar liraya ulaştı. Bütçeden yapılan bu aktarmalar nedeniyle doğalgaza zam gelmesi bekleniyordu.
DİKKAT ÇEKEN ZAMANLAMA
Zam için ise temmuz ayının seçilmesi dikkat çekti. Oysa zam daha önceki aylarda yapılmış olsaydı enflasyona etkisi nedeniyle memur, işçi ve emeklilerin yılın ikinci yarısında alacakları maaş, ücret ve aylık artışlarında etkili olacaktı. Maaş, ücret ve aylık artışlarında 6 aylık enflasyon verileri de dikkate alınıyor. Memur ve memur emeklileri 6 aylık verilere göre Enflasyon farkı alıyor. İşçilerin ücret artışları 6 aylık enflasyona göre yapılıyor. İşçi ve Bağ-Kur emeklilerinin aylık artışlarında da doğrudan 6 aylık TÜFE verileri dikkate alınıyor. Doğalgaz zammı temmuzda yapıldığı için yılın ilk 6 ayındaki enflasyon verilerine göre düzenlenen memur, işçi ve emeklilere yapılacak temmuz artışları hesabına dahil olmayacak. Ocak-haziran dönemi enflasyon verileri bugün açıklanacak. Böylece memur, işçi ve emeklilere yapılacak artışlar da netleşecek.
ENFLASYONU ARTIRACAK
Buna karşın özellikle sanayide kullanılan doğalgaza yapılan zam önümüzdeki günlerde maliyetleri daha da artıracağı için fiyatlarda dolayısıyla da enflasyonda artışa neden olacak. Bu arada konutlara yapılan yüksek oranlı zam için yaz aylarının seçilmiş olması da ayrıca dikkat çekti. Yaz ayları konutlarda doğalgazın en az kullanıldığı dönem. Yurttaş bu zammın etkisini sonbahardan itibaren kaloriferlerin yanmaya başlamasıyla birlikte daha fazla hissedecek.
ELEKTRİK FİYATLARI
Bu arada bütçeden Elektrik Üretim AŞ’ye (EÜAŞ) yapılan “görevlendirme gideri” ödemeleri de artıyor. 5 ayda EÜAŞ’a bu kapsamda toplam 85.6 milyar lira aktarıldı. Bütçeden yapılan bu devasa aktarımın önümüzdeki günlerde elektrik fiyatları üzerinde de etki yaratabileceğine dikkat çekiliyor.
Mustafa ÇAKIR
