Hisse senedi piyasalarında günler kolay geçmiyor. Son 7 yılın her senesinde borsadan net çıkış yapan yabancı yatırımcıların yanı sıra risksiz getiri alternatiflerine yerlinin artan ilgisi hisse senedi piyasalarında likidite sorunu yaratıyor. Buna karşın geçen yıl aralık ortasında başlayan ve hızla devam eden yeni halka arzlar da bu sorunun büyümesine neden oluyor. Piyasa uzmanları gelmeyen yabancıya ihtiyacın oldukça arttığını ancak yabancının da likidite ve derinlik sorunları nedeniyle gelmekten kaçındığını belirtiyor.
Son 7 yılda 18 milyar dolarlık çıkış
Hisse senedi piyasasında yabancının kaçış serüveni 2018 ile birlikte başladı. Türkiye’de ekonomi politikalarının gelenekselden uzaklaşmaya başlaması da aynı zamana denk geliyor. 2018 yılında yaklaşık 2 milyar dolar, 2019 yılında 600 milyon dolar, 2020 yılında 4.6 milyar dolar, 2021 yılında 1.6 milyar dolar, 2022 yılında 4.5 milyar dolar, 2023 yılında 1.6 miyar dolar 2024 yılında ise 3 milyar dolarlık net satış yaptılar. Yani son 7 yılda yabancının hisse senedi piyasalarından çıkışı 18 milyar doları buldu. Yeni yılın ilk dört haftasında ise yabancının hissedeki net pozisyonu 108.4 milyon dolar alım yönünde gerçekleşti.
8 yılda pay 28.6 puan geriledi
Yabancının borsadan son 7 yılda çıkışı paylarında da belirgin bir düşüş yarattı. Borsa İstanbul’un artık MKK lisansı olmayanların öğrenmesini engellediği yabancı yatırımcı oranı 31 Ocak itibariyle yüzde 37,08 seviyesinde. 2018 yılında yabancı yatırımcının hisse senedi piyasasındaki payı yüzde 65,64 seviyesinde bulunuyordu. Aradan geçen 8 yılda yabancı yatırımcının borsa endekslerindeki payı 28.6 puan birden geriledi. Geçmiş yıllarda halka arzlar liderliğinde artan ilgisi ve düşük TL mevduat getirileri yerlinin borsaya yönelmesine neden oldu, yatırımcı sayısı 1.5 milyon seviyelerinden 8.5 milyona kadar çıktı.
Yerli yatırımcı sayısı 1.5 yılın dibinde
Ancak geçen yılın ikinci yarısından itibaren işler borsa için çok iyi gitmiyor. Endekslerde dalgalı seyir yerli yatırımcının risksiz getiriye kayması yerli yatırımcı sayısının da gerilemesine neden oldu. Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre ocak sonu itibariyle borsadaki yerli yatırımcı sayısı 6.78 milyon ile Ağustos 2023’ten bu yana en düşük seviyesine geriledi.
Tüm bu likidite sıkıntılarına bir de Aralık 2024 ortasından bu yana hızla devam eden halka arzlar eklendi. Halka arzlara ilgi geçmiş yılların çok altında kalırken olan likiditenin halka arzlara yönelmesi borsa endekslerinde yine dalgalı hareketler yarattı. Gerçekleştirilen son iki halka arzda bireysel yurtiçi yerleşik talebi 200 binin altına indi. Geçmiş yıllarda 5 milyonun üzerinde bireysel yurtiçi yatırımcının talep gösterdiği halka arzlar gerçekleştirilmişti.
Şebnem Turhan / Ekonomim