KDK, AÖF dönem sonu sınavının cevap anahtarına erişim talebini haklı buldu

Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuran tarafından sınav sonrası yapılan kontrollerde 5, 6, 12, 17 ve 18’inci soruları yanlış yaptığını fark ettiği ve bu duruma göre 68,75 puan alması gerekirken 62,5 puan almasının sebebinin kendisinin tespit edemediği 9’uncu soruya da yanlış cevap vermesinin olduğu, varsa başkaca itirazlar sonucunda başvuranın sınav sonucunun (doğru/yanlış/boş bilgisi vb.) değişmediği,

Çevre Bilimleri dersinin dönem sonu sınavın 08.01.2022 tarihinde gerçekleştirildiği, itiraz süresi olan üç günlük sürenin 10-12.01.2022 tarihlerine isabet ettiği, başvuranın itiraz sürecinin sonlanması dahi beklenmeden itiraz süresinin ilk iş günü olan 10.01.2022 tarihinde mezun olarak kabul edildiği,

Olası itirazlar için üç günlük itiraz süresinin dahi beklenilmeden başvuranın 10.01.2022 tarihinde mezun kabul edilmesi ve pasif öğrenci olarak sistem üzerinden sınav soru ve cevap ayrıntılarına ulaşması imkânının sonlandırılması ve ilgili idareye ve Kamu Denetçiliği Kurumuna yaptığı başvurular sonrasında da halen geçici bir süre de olsa bu imkândan faydalandırılmaması işleminin bilgi edinme hakkı ve eğitim hakkı kapsamında yerinde olmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde idarenin işleminde hukuka ve hakkaniyete uygunluk tespit edilememiştir.

T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK) 

SAYI: 2022/16245-S.22.24784
BAŞVURU NO: 2022/10334
KARAR TARİHİ: 15/12/2022

TAVSİYE KARARI 

BAŞVURUYA KONU İDARE:ANADOLU ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ

BAŞVURUNUN KONUSU: Dönem sonu sınavının cevap anahtarına erişim talebi hakkındadır

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran 29/04/2022 tarihli başvurusunda, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi (AÖF) Yerel Yönetimler Ön Lisans programından 2022 yılında mezun olduğunu, sınav sonrası doğru cevapların açıklanması ve öğrenci tarafından hatalı olduğu değerlendirilen sınav sorularına yapılacak itiraz ve sınav sonuçların açıklanması süreçlerinin öğrenci bilgi sistemi üzerinden genel olarak iyi bir düzeyde yürütüldüğünü,

2. 29/11/2021 tarihinde yapılan 2021-2022 Yılı Güz Döneminde almış olduğu “Çevre Bilimleri” dersi ara sınavında A grubu soru kitapçığına göre sorulan 12 ve 18 numaralı sorulara itiraz ettiğini, her iki soru için açıklanan cevap anahtarındaki doğru şıklar beyan ettiği şekilde değiştirilerek sınav değerlendirmesi yapıldığını, kendisinin de süreci sistem üzerinden takip edebildiğini, sınav sonuçları açıklandıktan sonrasında dahi düzeltilmiş cevap anahtarına ulaşabildiğini,

3. Anılan dersin dönem sonu sınavının 8 Ocak 2022 Cumartesi günü yapıldığını, cevap anahtarının yayınlandığını, hatalı olduğu düşünülen sorular için sistem tarafından 13 Ocak 2022 Çarşamba Günü mesai bitimine kadar itiraz süresi tanımlandığını, kendisinin hatalı soru tespitinin bulunmadığını, başkaları tarafından belirlenebilecek hatalı soruları takip etmek amacıyla 17 Ocak 2022 Pazartesi Günü sisteme girdiğimde anılan dersi “AA” not ortalaması ve “ders durumu” görünümünün “mezun” şeklinde olduğunu gördüğünü, bununla beraber dönem sonu sınavından almış olduğu notun beklediğinden daha düşük olduğunu, başka birisinin itirazı neticesinde cevap anahtarında bir soru için değişiklik yapıldığını değerlendirdiğini, bu sebeple güncellenmiş cevap anahtarına ulaşmaya çalıştığını fakat sistem tarafından öğrenci olmadığı gerekçesiyle dönem sonu sınavı için düzeltilmiş cevap anahtarına ulaşamadığını, bunun üzerine 18 Ocak 2022 Salı günü itirazda bulunduğunu, talebine 28 Ocak 2022 Cuma günü sistem üzerinden olumsuz cevap verildiğini, aynı soru için cevap kâğıdında birden fazla işaretleme yapmış olabileceğini düşünerek https://aosdestek.anadolu.edu.tr/ bağlantısı ulaşılan destek sisteminden başvuruda bulunduğunu, talebine olumsuz karşılık verildiğini, 28 Ocak 2022 Cuma günü destek sisteminden tekrar talepte bulunduğunu ve yine olumsuz cevap verildiğini belirterek iyi yönetim ilkeleri ve kişisel gelişim hakkı kapsamında mezun olan öğrencilerin de düzeltilmiş cevap anahtarını görebilmelerini talep etmişti.

4.Başvuran 25/07/2022 tarihli başvurusunda, ilk başvurusuna yönelik cevap verilmediğini, kural olarak sınavda doğru veya yanlış işaretlenmiş soruların çevrimiçi sistem üzerinden belli bir süre takip edilebildiğini, öğrencinin mezun olmadan önce girmiş olduğu son sınav notu açıklandığı anda sistem üzerinde mezun statüsüne alındığı için son sınavın doğru-yanlış işaretlenmiş soru bilgisine ulaşımının engellendiğin belirterek bu engellemenin iptalini ve en son girmiş olduğu çevre bilimleri dersi sınavındaki 20 soru için hangisinin doğru/yanlış/boş işaretli olduğu bilgisin tarafına iletilmesini talep etmektedir.

II.İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
5.Başvuranın ilk başvurusu hakkında verilen Gönderme Kararına yönelik muhatap Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü Öğrenci İşleri Daire Başkanlığının E-…sayılı ve 20.07.2022 tarihli cevabi yazısında, “İlgi yazınız ekinde gönderilen başvurusu Üniversitemiz Açıköğretim Fakültesi Dekanlığı tarafından incelenmiştir.

Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sisteminde sınavlar yapıldıktan sonraki 3 iş gününde öğrencilerden alınan itirazlar madde analizi verileriyle birlikte değerlendirilmekte; hatalı bulunan sorular iptal edilmekte, doğru cevap güncellemesi yapılması gereken soruların doğru cevap güncellemeleri yapıldıktan sonra değerlendirme işlemi gerçekleştirilerek sınav sonuçları ilan edilmektedir. Tüm dersler için geçerli olduğu gibi söz konusu başvuruya konu olan "Çevre Bilimleri" dersinde de aynı süreç izlenmiştir. Öğrencilerin daha sonraki sınavlara hazırlık amacıyla yayında tutulan soruların cevap anahtarlarıyla ilgili güncellemeler sınav sonuçları ilan edildikten sonraki birkaç günlük sürede yapılabilmektedir. Bu durum öğrencilerin sınav sonuçları bakımından herhangi bir hak kaybına neden olmamaktadır.” ifadelerine yer verilmiştir.

6.Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü Öğrenci İşleri Daire Başkanlığının  sayılı ve 26.09.2022 tarihli cevabi yazısında, “...b) ..., Üniversitemiz Açıköğretim Fakültesi Yerel Yönetimler Ön Lisans Programı mezun öğrencimizdir. c) ... Üniversitemiz Açıköğretim Fakültesi Yerel Yönetimler Ön Lisans Programına 2007-2008 öğretim yılı 22.09.2008 tarihinde Sınavsız İkinci Üniversite kapsamında kayıt yaptırmış olup öğrenimini 10.01.2022 tarihinde tamamlayarak 2022-28345 diploma numarası ile mezun olmuştur. d) Anadolu Üniversitesi Açıköğretim, İktisat ve İşletme Fakülteleri Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 14 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında "." denmektedir. Bu bağlamda, 2021-2022 öğretim yılı Güz Dönemi Ara Sınavı sınava ve sorulara itirazlar 3 iş günü (29-30 Kasım 2021) tarihleri içinde ve 2021-2022 öğretim yılı Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı sınava ve sorulara itirazlar 3 iş günü (10-12 Ocak 2022) tarihleri içinde Öğrenci Otomasyonundan (T.C. kimlik numarası ve şifre ile) yapılmıştır. Adı geçen mezun öğrencimiz, 27 Kasım 2021 tarihinde katılmış olduğu 2021-2022 öğretim yılı Güz Dönemi Ara sınavında "YYT101U Çevre Bilimleri dersinin" sınav sorularına belirtilen tarihlerde öğrenci sayfasından itiraz etmiştir. Adı geçenin şikâyet ettiği ve itirazının dikkate alınmadığını belirttiği 8 Ocak 2022 tarihinde yapılan Güz Dönemi Dönem Sonu sınavında "YYT101U Çevre Bilimleri" dersinin sınav sorularına belirtilen tarihlerde öğrenci sayfasından itiraz etmediği tespit edilmiştir. e) ... 'mm sınav sonucu (doğru/yanlış/boş bilgisi vb.) bu süreçle değişmemiştir). f) Anadolum e-kampüs sistemimizde başvuranın "YYT101U Çevre Bilimleri" dersinin sınav soru ve doğru cevap anahtarına ulaşma imkânı, 10.01.2022 tarihinde öğrenimini tamamlayarak mezun olduğundan dolayı son bulmuştur. g) Öğrencilerimiz, Anadolum e-kampüs sistemimizde sadece öğrenim gördüğü dönemdeki sorumlu olduğu ders kitabı, yardımcı malzemeleri ve çıkmış sınav soru ve doğru cevap anahtarlarını görüntüleyebilirler. Sistemdeki yapı sadece aktif öğrencilerimize açıktır. Kayıt yenilememiş ve mezun durumdaki öğrencilerimiz e-kampüs sisteminden yararlanamamaktadır. h) Başvuranın, 2021-2022 öğretim yılı Güz Dönemi Ara sınavında "YYT101U Çevre Bilimleri" dersinin sınav sorularına öğrenci sayfasından yaptığı itiraz ve buna yönelik verilen cevapların bir örneği yazımız ekinde gönderilmektedir. Ayrıca 'd' maddesinde de açıklandığı gibi dönem sonu sınavında herhangi bir itirazı bulunmamaktadır. i)Anadolu Üniversitesi Merkezi Sınav Yönergesinin Beşinci Bölüm, Sınav İtirazı başlıklı 18. maddesinde "Sınav evrakının aslı veya sureti, aday dâhil hiçbir kişiye veya kuruma/kuruluşa verilmez. Yargı organları bu hükmün dışındadır." denmektedir. Bu bağlamda, sınav evrakları erişime açılmadığından başvuranın talebinin yerine getirilmesi mümkün değildir.” ifadelerine yer verilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT
7.Anayasanın “Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi” başlıklı 42 nci maddesinde, “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Devlet, maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar.... ”,

8.Anayasanın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. ”,

9.14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir. ”,

10. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim, İktisat ve İşletme Fakülteleri Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında "Öğrenci, sınavı takip eden 3 iş günü içinde sınav sorularına ve sınav uygulamasına öğrenci otomasyonu kanalıyla itiraz edebilir. Bu süre geçtikten sonra ve/veya farklı kanallardan yapılan itirazlar dikkate alınmaz",

11.Anadolu Üniversitesi Merkezi Sınav Yönergesinin ‘Sınav itirazı’ başlıklı 18 inci maddesinde, “Adaylar; sınavın uygulaması, sorular ve sonuçlarla ilgili inceleme ve yeniden düzenleme talebiyle itirazda bulunabilir. İtirazın “Kılavuz” veya “Protokol”de belirtilen usule uygun olarak ve belirlenen süreler içinde yapılması gerekir. Usule uygun olmayan veya belirlenen süreler dışında yapılan itirazlar dikkate alınmaz. (3) İtirazlara, “Kılavuz”da veya “Protokol”de belirtilen şekilde ve sürelerde cevap verilir. (4) Sınav evrakının aslı veya sureti, aday dâhil hiçbir kişiye veya kuruma/kuruluşa verilmez. Yargı organları bu hükmün dışındadır. ” düzenlemeleri bulunmaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ ARİF DÜLGER'İN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
12.Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelere göre mezun durumdaki öğrenciler için mezun olduğu son yarıyıla ilişkin bilgilere ulaşabilmesi amacıyla e-kampüs sisteminin itiraz sürecine kapsayacak şekilde makul bir süre daha açık tutulmasına yönelik yeni bir işlem tesis edilmesi hususunda tavsiyede bulunulması önerilmiştir.

V.DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A.Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
13.Başvuran Çevre Bilimleri dersi dönem sonu sınavındaki 20 soruya yönelik doğru/yanlış/boş işaretli olduğu bilgisine ulaşmayı talep etmekteyken ilgili idare iş ve işlemlerin mevzuata uygun yapıldığını belirtmektedir.

14.Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelere göre, çevre bilimleri dersinin dönem sonu sınavının 8 Ocak 2022 Cumartesi günü yapıldığı, cevap anahtarının yayınlandığı, itiraz süresinin 13 Ocak 2022 tarihinde bittiği, başvuranın itiraz etmediği ve 10.01.2022 tarihi itibari ile mezun kabul edildiği, başka öğrenciler tarafından olası bir itiraz sonucunda son başarı durumunun değişip değişmediğini veya hatalı soruları tespit ve takip edebilmek amacıyla 17 Ocak 2022 günü sisteme girdiği, notunun “AA” ve ders durumunun “mezun” şeklinde olduğunu gördüğü, sınav notunun beklediğinden daha düşük olduğu, bunun sebebinin başka bir öğrencinin itirazı neticesinde cevap anahtarında değişiklik olmuş olabileceği, güncellenmiş ve düzeltilmiş cevap anahtarına öğrenci olmadığı gerekçesiyle ulaşamadıkları anlaşılmıştır.

15.Kural olarak öğrenciler sınavlarda doğru veya yanlış işaretlenmiş soruları çevrimiçi sistem üzerinden belli bir süre takip edilebilmektedir. Ancak öğrencinin girmiş olduğu dönem sonu sınavı sonrasında başarılı olması halinde artık mezun öğrenci olarak addedilmekte ve öğrenci sistemi üzerinden ayrıntılı inceleme imkânı kalmamaktadır.

16.Somut olayda başvuranın 10.01.2022 tarihi itibari ile mezun kabul edildiği, buna rağmen güz dönemi dönem sonu sınavına yönelik itirazların (10-12 Ocak 2022) tarihleri arasında alındığı görülmektedir.

17.İlgili idarenin konuyu sınav sonuçları ve itirazları bakımından olayı ele aldığı ve herhangi bir hak kaybına neden olmadığını vurguladığı görülmektedir. Hâlbuki başvuranın sınav sonucu ve itirazından ziyade verdiği cevapların doğru/yanlış bilgisine ulaşmayı arzulamakta ve mezun duruma geçtiği için sistem üzerinden bu bilgilere ulaşamadığını vurgulamaktadır. İlgili idarenin bu yaklaşımı sonucunda başvuranın olası bir dönem sonu sınavına mezun olduğu gerekçesiyle itiraz edememesi sonucunu dahi doğurabilecektir.

18.Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuran tarafından sınav sonrası yapılan kontrollerde 5, 6, 12, 17 ve 18’inci soruları yanlış yaptığını fark ettiği ve bu duruma göre 68,75 puan alması gerekirken 62,5 puan almasının sebebinin kendisinin tespit edemediği 9’uncu soruya da yanlış cevap vermesinin olduğu, varsa başkaca itirazlar sonucunda başvuranın sınav sonucunun (doğru/yanlış/boş bilgisi vb.) değişmediği,

19.Çevre Bilimleri dersinin dönem sonu sınavın 08.01.2022 tarihinde gerçekleştirildiği, itiraz süresi olan üç günlük sürenin 10-12.01.2022 tarihlerine isabet ettiği, başvuranın itiraz sürecinin sonlanması dahi beklenmeden itiraz süresinin ilk iş günü olan 10.01.2022 tarihinde mezun olarak kabul edildiği,

20.Olası itirazlar için üç günlük itiraz süresinin dahi beklenilmeden başvuranın 10.01.2022 tarihinde mezun kabul edilmesi ve pasif öğrenci olarak sistem üzerinden sınav soru ve cevap ayrıntılarına ulaşması imkânının sonlandırılması ve ilgili idareye ve Kamu Denetçiliği Kurumuna yaptığı başvurular sonrasında da halen geçici bir süre de olsa bu imkândan faydalandırılmaması işleminin bilgi edinme hakkı ve eğitim hakkı kapsamında yerinde olmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde idarenin işleminde hukuka ve hakkaniyete uygunluk tespit edilememiştir.

B.İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
21.İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; şeffaflık, dinlenilme hakkı, bilgi edinme hakkı ve karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkelerine uymadığı tespit edildiğinden, İdarenin bahse konu ilkelere uygun davranması önerilmektedir.

VI.HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
22.6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup Eskişehir İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII.KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE;
Mezun durumdaki öğrenciler için mezun olduğu son yarıyıla ilişkin bilgilere ulaşabilmesi amacıyla e- kampüs sisteminin itiraz sürecine kapsayacak şekilde makul bir süre daha açık tutulmasına yönelik yeni bir işlem tesis edilmesi hususunda ANADOLU ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
Kararın BAŞVURANA ve ANADOLU ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE tebliğ edilmesine,
6328 sayılı Kanunun 20 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, İdarece bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.