Görme engellilerin yüzde 59’unun akademik hizmetlerden memnun değil

Eğitimci Dr. Mustafa Öztürk’ün doktora tezi için yaptığı araştırma, üniversite okuyan görme engellilerin okullarında iletişim ve erişilebilirlik problemi yaşadığını ortaya koydu. Engellilere yönelik böyle bir çalışmanın Türkiye’de ilk defa yapıldığını belirten Öztürk, görme engellilerin yüzde 59’unun akademik hizmetlerden memnun olmadığını söylediğini ifade etti.

Engellilerin problemlerini dert edinen Dr. Öztürk, yıllarca radyo programları yaptı, kitaplar yazdı, dernek kurdu, üniversitelerde bölüm açılmasını sağladı, paneller düzenledi. Öztürk, son olarak üniversitelerin kurum içi iletişiminin görme engellere uygunluğu üzerine doktora tezi için bir araştırma yaptı. Türkiye’nin muhtelif illerinde okuyan 180 görme engelli ile görüşen Öztürk, seçilen örneklemden elde edilen veriler analiz edildiğinde çarpıcı bir sonuç çıktığını söyledi.

İLETİŞİM PROBLEMİ ÇIKTI

Öztürk şunları kaydetti: Araştırma sonuçları, üniversitelerin görme engelli öğrencilere yönelik iç iletişim stratejilerinin daha kapsayıcı ve erişilebilir hâle getirilmesi gerektiğini ortaya koydu.

Görme engelli üniversite öğrencilerinin bilgiye erişimde diğerleriyle eşit şartlarda rekabet etmediklerini gördük.

Anlatılan hikayelerden öğrencilerin uyum ve erişilebilirlik problemi yaşadıklarını gözlemledik.

Görme engelli öğrencilerin %93,3’ü üniversitelerin web sitelerinin erişilebilir olmadığını belirtti. Bu durum dijital erişilebilirlikte ciddi eksiklikler olduğunu gösteriyor. Ayrıca, öğrenciler ders materyallerinin erişilebilir formatlarda sunulması konusunda büyük bir eksiklik yaşandığını ifade etti. Görme engelli öğrencilerin %82,7’si üniversite personelinin engelli öğrencilerle etkili iletişim kurmada yetersiz olduğunu, bu durumun üniversite deneyimlerini olumsuz etkilediğini vurguladı. e-Posta ve mobil uygulamalar gibi iç iletişim araçlarının aktif kullanımı gözlemlenirken, üniversitelerin sosyal medya platformlarının erişilebilirliği konusunda düşük bir memnuniyet oranı bulunuyor. Bu durum, üniversitelerin sosyal medya hesaplarının daha erişilebilir hâle getirilmesi gerektiğini gösteriyor. Sosyal hizmetler konusunda yüksek memnuniyet gözlemlenirken, akademik hizmetlerde iyileştirmelere ihtiyaç duyuluyor. Üniversiteler, iç iletişim stratejilerini görme engelli öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun şekilde gözden geçirmelidir. Araştırmada, akademik hizmetlerde memnuniyet oranı %59,4, sosyal hizmetler ise %89,4 çıktı. Sosyal medya kullanımının iletişimi geliştirdiğini düşünenlerin oranı yalnızca %32,8. Öztürk, Türkiye’de Kasım 2023 resmi verilerine göre 215 bin 076 kişi görme engelli bulunduğu, bu sayının gerçekte 400 bini bulduğunu tahmin ettiklerini söyledi.

PERSONEL EĞİTİLMELİ

Engellilerle iletişim konusunda akademisyenlerin ve çalışanların iletişim becerisine sahip olması için eğitilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Öztürk şu önerilerde bulundu: Kurumsal iletişim politikaları, engelli öğrencilerin ihtiyaçlarını daha fazla dikkate alacak şekilde güncellenmeli. Üniversite personeline bu konuda eğitim verilmeli. Görme engelli öğrencilerin etkinliklere ve karar alma süreçlerine katılımı artırılmalı.  Üniversitelerin web siteleri ve dijital platformları, uluslararası erişilebilirlik standartlarına uygun hâle getirilmeli. Ders materyalleri, sesli format, Braille alfabesi ve az görenler için büyük baskı gibi erişilebilir formatlarda sunulmalı. Mobil uygulamalar ve e-Posta sistemleri, sesli komutlar ve ekran okuyucularla uyumlu olmalı. Sosyal medya içerikleri görme engelli öğrenciler için erişilebilir hâle getirilmeli, görüntülü içeriklere açıklamalar ve sesli anlatımlar eklenmeli. Özel ders uygulamaları, sınav düzenlemeleri ve bire bir öğrenme destekleri sağlanmalı. Üniversitelerde görme engellilikle ilgili farkındalık kampanyaları düzenlenmeli.  

Mahmut ÖZAY