Yapay zekanın ilk gözden çıkaracağı ve yerini alacağı meslekler

Yapay zeka artık sadece üretim finans ya da medyada değil hayatın her alanında yüzlerce mesleği tehdit ediyor. Öyle ki bir konuda şarkı hazırlaması istenen yapay zeka hem güfteyi hem besteyi yapıyor, şarkıyı seslendiriyor ve bu yapay şarkıcı milyonlarca defa dinleniyor.

30 BİN LİRALIK İŞ SANİYELER İÇİNDE HAZIR

Bir bina tasarlamak istiyorsunuz diyelim; birkaç dakikada hazır. Müstakil evinize peyzaj ihtiyacınız var diyelim. Peyzaj mimarı 30 bin lira istiyor. Yapay zeka ise bir şey istemeden birkaç saniyede hazırlıyor. Çizimiyle, hangi bitkilerin birbiriyle uyumlu, hangisinin hangi iklim şartına uygun olduğuna kadar... Hatta taşın, gübrenin, çimin maliyeti de liste halinde elinizde. Hal böyle olunca daha birkaç yıl önce sadece teknoloji şirketlerinin gündeminde olan yapay zeka şimdi marketten bankaya çağrı merkezinden muhasebe işlemine kadar her alanda rol kapıyor. Bu değişimin bugün, yarın ve yakın gelecekte yok edeceği meslekler gençlerin okul tercihlerini de etkiler duruma geldi.

Çağrı merkezleri müşterilerini yapay zekaya teslim ediyor, şifreler onun elinde, müşteri memnuniyeti onun vereceği cevaba bağlı. Markette kasiyer azalıyor self servis kasa artıyor evrak giriş çıkışları stoklar ve ihtiyaçlar yapay zeka tarafından kaydediliyor.

İŞ İLANLARINDA ETKİSİ GÖRÜLÜYOR

Adli Bilişim Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, yapay zekanın özellikle tekrar eden, beceri gerektirmeyen işleri çok hızlı şekilde devraldığını belirtiyor. Kırık'a göre, yazım-çizim işleri, basit tasarım, çeviri, ön muhasebe gibi görevler 'en erken dönüşen meslekler' arasında yer alıyor. Ancak bu tablo tamamen olumsuz değil.

Kırık "Yapay zeka bir tehdit değil, doğru kullanılırsa insanı güçlendiren bir araçtır" diyerek geleceğin mesleklerinin yapay zekayı kullanan kişiler tarafından şekilleneceğini vurguluyor. Türkiye'de son yılların istihdam verileri de bu tabloyu doğruluyor. İş ilanı platformlarında çağrı merkezi ve idari destek pozisyonlarında düşüş gözlenirken; dijital içerik yönetimi, veri analizi, sosyal medya uzmanlığı, e-Ticaret operasyonu gibi alanlarda ilanlar hızla artıyor. Firmalar "yok olan meslekler" yerine "dönüşen roller" için daha donanımlı çalışanlar arıyor.

İŞİN EHLİ OLAN USTA HEP İHTİYAÇ

Dünyada da benzer bir tablo var. ABD ve Avrupa'da kasiyerlik, basit muhasebe işleri, sekreterlik, tele-satış gibi pozisyonlar son beş yılda en çok gerileyen meslekler arasında gösteriliyor. Ağır ve tekrarlayan işler yapay zekaya devredilirken, insan gücüne hala ihtiyaç duyulan alanlar; sağlık, eğitim, bakım hizmetleri, tamir ve onarım olarak öne çıkıyor. Aynı zamanda zanaatkarlık, el becerisi gibi yüksek değerli işlerde de azalma değil artış beklentisi bulunuyor.

"ÇAĞRILARIN %7'SİNE CEVAP VERİYOR"

Yapay zekanın en fazla etkilemesinin beklediği sektörlerin başında çağrı merkezleri geliyor. Müşteri Deneyimi Yönetimi ve Teknolojileri Derneği (MDYD) Yönetim Kurulu Başkanı Banu Hızlı yapay zeka denilince ilk akla gelen sektörün çağrı merkezleri olduğunu belirterek "Yapay zeka çağrı merkezlerini bitirecek mi? Sektörde yapay zeka hakimiyeti şu an yüzde 6-7'ler seviyesinde. Yapay zeka hakimiyeti için daha zaman var" dedi.

Hızlı, yapay zekanın verdiği cevapların tüketiciyi tatmin etmediğine dikkat çekerek "Her 10 tüketiciden 4'ü, olumsuz müşteri hizmetleri deneyiminde en kritik sorun olarak canlı temsilciye bağlanamamayı gösterirken, bu da tamamen otomatik sistemlerin insan etkileşimini hala ikame edemediğini ortaya koyuyor. Çağrı merkezlerinde yapay zeka kullanılacak ancak insana olan ihtiyaç bitmeyecek" dedi.

HANGİ İŞLER DÖNÜŞÜYOR?

YAPAY ZEKANIN İNSANIN YERİNİ ALMAYA BAŞLADIĞI MESLEKLER

Çağrı merkezi müşteri temsilcisi
Kasiyer
Veri giriş personeli
Ön muhasebe elemanı
Sekreterlik / idari asistanlık
Tele-satış personeli
Basit çeviri hizmetleri
Rutin içerik yazarlığı
Teknik destek operatörleri
Rutin grafik-tasarım işleri

ORTA VADEDE YERİNİ ALACAK OLAN MESLEKLER

Raporlama ve analiz uzmanlığı (rutin olanlar)
Temel muhasebe ve denetim işleri
Trafik kontrol ve lojistik planlama
Standart hukuk metni hazırlama işleri
Banka gişe ve müşteri işlemleri
İnsan kaynaklarında ön-eleme ve aday tarama
Orta seviye yazılım test uzmanlığı
Medya ve haber metni hazırlama (rutin içerikler)
Pazarlama ve reklam optimizasyonu
e-Ticaret operasyonlarının büyük bölümü

GELECEKTE YERİNİ ALACAK OLAN MESLEKLER

Orta düzey yazılım geliştirme (rutin kodlama)
Sigorta eksperliği ve hasar değerlendirme
Finansal danışmanlığın standart analiz bölümü
Lojistik sevkiyat planlama ve rota optimizasyonu
Temel radyoloji görüntü yorumlama
Trafik yönetimi ve ulaştırma planlama
Hukuki araştırma ve sözleşme taslak hazırlama
Vergi denetimlerinin otomatikleştirilebilir bölümü
Bankacılıkta kredi skorlama ve risk değerlendirme
Teknik servis ön-diagnostik işlemleri
Proje yönetiminde yazılım tabanlı takip & planlama görevleri
Emlak değerleme ve piyasa analizleri
Standart öğretim materyali hazırlama (ders içerik üretimi)

KAAN ZENGİNLİ