Araştırma: Kızartma patates tip 2 diyabet riskini yüzde 20 artırıyor
Yeni yayımlanan kapsamlı bir araştırma, kızartma patates tüketiminin tip 2 diyabet riskini ciddi oranda artırdığını ortaya koydu. Araştırmaya göre haftada üç kez kızartma patates yemek diyabet riskini yüzde 20, haftada beş kez tüketmek ise yüzde 27 oranında yükseltiyor.
Buna karşın haşlanmış, fırınlanmış veya püre haline getirilmiş patates tüketiminin risk üzerindeki etkisi daha düşük: Haftada aynı sıklıkta tüketildiğinde bu risk yalnızca yüzde 5 artıyor.
Kızartma yöntemi asıl risk kaynağı
Araştırma, Harvard Üniversitesi’nden halk sağlığı uzmanı Seyed Mohammad Mousavi liderliğinde yürütüldü ve sonuçları British Medical Journal'da yayımlandı.
1984–2021 yılları arasında her dört yılda bir ABD’li 205 bin sağlık çalışanı tarafından doldurulan beslenme anketlerine dayandırıldı.
Uzmanlara göre, patatesin doğal hâli sağlıklı bir seçenek olabilirken, kızartma işlemi sırasında hem nişasta içeriği artıyor hem de besin değerleri kayboluyor.
Ayrıca kızartma sırasında kullanılan yağlar ve eklenen tuz, glisemik yükü artırarak diyabet gelişimiyle ilişkili riskleri tetikliyor.
Tam tahıllar diyabet riskini düşürüyor
Araştırmada patatesin tam tahıllarla değiştirilmesinin riski yüzde 8, cips yerine özellikle tam tahıl tüketilmesinin ise yüzde 19 oranında azalttığı belirtildi. Ancak dikkat çeken bir uyarı da yapıldı: Patatesin beyaz pirinçle değiştirilmesi, riski azaltmıyor; aksine daha da artırabiliyor.
Uzman yorumu: "Patates düşman değil, pişirme yöntemi önemli"
Queen Mary Üniversitesi'nden halk sağlığı beslenme uzmanı Dr. Kawther Hashem, şu değerlendirmede bulundu:
“Patates sağlıklı bir beslenmenin parçası olabilir. Haşlanmış, fırınlanmış ya da püre hâlinde tüketildiğinde lif, C vitamini ve potasyum açısından zengindir. Ama derin yağda kızartılıp büyük porsiyonlar hâlinde ve tuzla tüketildiğinde, yağ, tuz ve kalori içeriği artar; bu da kilo alımına ve tip 2 diyabet riskine yol açabilir.”
Dr. Hashem ayrıca, tatlı patates (kabuğuyla), bulgur, kepekli makarna ve esmer pirinç gibi lif açısından zengin alternatiflerin uzun vadede daha sağlıklı tercihler olduğunu vurguladı.
Nedensellik değil, ilişki
Araştırma sonuçları gözlemsel olup doğrudan bir “neden-sonuç” ilişkisi ortaya koymuyor. Yine de bulgular, özellikle kızartma ürünlerinin düzenli tüketiminin diyabet riskini artırdığı yönündeki mevcut bilimsel görüşleri destekliyor.
Birleşik Krallık'ta diyabet hastalarının yaklaşık yüzde 90’ı tip 2 diyabetle mücadele ediyor. Hastalık genellikle yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarıyla doğrudan bağlantılı.
