AFAD’ın raporunda çarpıcı itiraflar: Büyük depremde hepimiz yandık

Gökay BAŞCAN

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Düzce depremine ilişkin hazırladığı Etki Analizi Raporu'yla, sağlıklı bir kriz yönetim yapamadığını itiraf etti. Raporda, 7,2 büyüklüğünde bir deprem senaryosuna göre kurgulanan Türkiye Afet Müdahale Planı’nın (TAMP), 5,9 büyüklüğündeki depremde dahi uygulanamadığı belirtildi. Raporda, 3 öğün yemeği dağıtamadığını, çadır konusunda büyük sıkıntılar yaşandığını itiraf eden AFAD, depremzedeleri suçladı.

Düzce’nin Gölyaka ilçesinde 23 Kasım 2022’de, 5,9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. AFAD’ın analiz raporuna göre, can kaybı yaşanmayan depremde, Düzce 39, İstanbul 2, Bolu 15, Zonguldak 10, Sakarya 26 ve Bursa 4 kişi olmak üzere toplam 96 kişi yaralandı. 29 ağır hasarlı, 7 orta, 43 acil yıkılacak, 19 yıkık ve 6126 bina az hasarlı olarak tespit edildi ve 10 Aralık’ta 367 binanın yıkımı gerçekleştirildi.

KOORDİNASYON YOK

AFAD’ın hazırladığı rapor, kurumun görevini yerine getiremediğini, liyakatsız atamaların bölgedeki koordinasyon eksikliğine neden olduğunu ortaya koydu. Raporda, AFAD görevlilerinin ve görevlilerin kontrolünün sağlanması için koordinasyon birimi oluşturulmadığı belirtildi.

İlde görevli personelin takip ve koordinesi sağlayacak birim olmadığı için mükerrerlik ortaya çıktığı tespitleri yer alan analiz raporunda, bazı görevlerde hiçbir sorumlu belirlenemediğine dikkat çekildi. Personelin kalacak yer ve transfer konusunda dahi planlama eksikliği yapıldığı ifade edildi.

HALK SUİİSTİMAL ETMİŞ

Raporda AFAD’ın çadırları farklı noktalara kurulması nedeniyle güvenlik sorunları oluştuğu, yemek dağıtımında dahi birçok aksaklık meydana geldiği belirtildi. AFAD’ın çadırlarda kalan kişi sayısını öğrenememesi nedeniyle yemeğin yetmediği durumlar yaşandığına dikkat çekildi. 3 öğün yemeği dahi dağıtamayan AFAD’ın raporunda skandal ifadeler yer aldı: “Çadır bölgelerinde dağıtılan 3 öğün yemek hizmeti belli bir zaman sonra suiistimale açık hale gelmiştir.”

Görevini yerine getirmeyen AFAD, depremzedeleri suçladı. Raporda, yurttaşların yardım alabilmek için çadırda kalmak istediği öne sürüldü: “Hasarlı bina korkusunun yanı sıra vatandaşlarımızda, çadır alanlarında kalanlara yardım yapılacağı beklentisi çadır talebini artırmıştır.”

YERİ DAHİ SEÇEMEMİŞLER

AFAD, merkezin yerini dahi doğru seçemediğini itiraf etti: “Afet gruplarının hazırlıksız olması AFAD Merkezinin yerinin yanlış seçilmesi, kurumlar arası iş birliği ve koordinasyonun yetersiz kalması sağlıklı bir yönetim sürecinin önüne geçmiştir.”

TAMP, sağlıklı olarak işletilmediği için kurulun anlık çözüm üretme yoluna gittiği belirtilen raporda, hasar tespit konusunda tecrübesiz kişilerin, yurttaşları yanlış yönlendirdiği ve güvensizliğe neden olduğuna dikkat çekildi.

ZARAR TESPİTLERİ HATALI

Yine TAMP’a göre, oluşturulan 66 kişilik ekibin sadece % 20’sinin bu göreve uygun seçildiği ve araç planlamasının eksik olduğu ifade edildi. Bu nedenle de öğretmen ve imamlardan oluşan yaklaşık 300 kişilik yeni zarar tespit ekibi kurulmak zorunda kaldığı ve yanlış tespitlere sebep olduğu belirtildi. Tespitin geç başlaması ise yurttaşların beyanı üzerinden rapor tutulmak zorunda kaldığı ifade edildi.

***

TMMOB HAKLI ÇIKTI

AFAD’ın raporu, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Gölyaka-Düzce depremiyle ilgili hazırladığı değerlendirme raporunda yazılanların doğru olduğunu ortaya koydu. 300 kişilik ekibin inşaat mühendislerinden oluşturulmadığını belirten İMO, raporda, “İMO, deneyimli üyeleri ile Gölyaka depreminde hasar tespit çalışmalarına dahil olmak istemiş ancak ihtiyaç olmadığı resmi yetkililer tarafından bildirilmiştir” denildi. İMO hasar tespitlerinin eksik ve yetersiz olduğuna dikkat çekmişti.