Sayıştay: Özel yetenek sınavlarında görevli akademik ve idari personele spor giyim malzemesi alınamaz

Bu kapsamda, öğretim elemanlarının aylık ve ek göstergeleri, aylık unsuru dışında kalan (üniversite, idari görev, geliştirme vb.) diğer ödenekleri, ek ders ücretleri, ilerleme ve yükselme şartları ile sosyal haklardan yararlanmaları gibi hususlara yönelik aylık, ödenek ve benzeri hakları 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununda düzenlenmiştir.

Ancak, bu Kanunda özel yetenek sınavlarında görev alan öğretim elemanlarına, bu görevleri karşılığı nakdi veya ayni bir ödeme ya da menfaat sağlanacağına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.

Benzer şekilde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan memurlara yapılacak ücret ve benzeri ödemeler ile bunlara sağlanacak menfaatler, bu Kanun ile ilgili Kanun Hükmünde Kararnamelerde düzenlenmiş olduğundan, bu düzenlemeler dışında memurlara bir ödeme yapılması mümkün değildir. Zira, ilgili sınavlarda görevli bulunan idari personelin yaptığı hizmetler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesi kapsamında düzenlenen asli ve sürekli görevlerden olduğundan, bu görevleri karşılığı ilgili mevzuatta bir hüküm bulunmadığı müddetçe nakdi veya ayni bir ödeme yapılması söz konusu değildir.

Yılı    2018
Dairesi    8
Karar No    251
İlam No    237
Tutanak Tarihi    22.9.2022

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu tarafından yürütülen özel yetenek sınavlarında görevli akademik ve idari personele mevzuata aykırı giyim malzemesi alınması

… Üniversitesi (2014-2018) yılları hesabının Dairemizde yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı İlamın …’uncu maddesinde,

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu tarafından yürütülen özel yetenek sınavlarında görevli akademik ve idari personele spor giyim malzemesi alınmasından kaynaklanan … TL’nin denetçi tarafından sorgu konusu edildiği görülmüştür. Ancak, yapılan incelemede, bahse konu spor giyim malzemesi alımına dayanak teşkil eden Yönetim Kurulu Kararının; …, …, …, … ve … tarafından imzalanmasına rağmen, sorguda Yönetim Kurulu Üyelerinden; …, Dr. … ve …’nin sorumlu tutulmaması nedeniyle sorumluluğun eksik belirlendiği tespit edilmiştir.

Bu itibarla, Yönetim Kurulu Üyeleri; …, … ve …’nin de savunmalarının alınarak ek rapor düzenlenmesi için 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin 3’üncü fıkrası gereğince konunun HÜKÜM DIŞI bırakılmasına karar verilmişti.

Bu karar üzerine, konunun Yönetim Kurulu Üyeleri; …, … ve … nezdinde ek sorgu edilmesi suretiyle ek rapor düzenlendiği görüldüğünden, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca konunun görüşülmesinin devamına karar verildi.

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda görevli akademik ve idari personele mevzuata aykırı olarak spor giyim malzemesi alınması nedeniyle … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun ‘Tanımlar’ başlıklı 3’üncü maddesinde:

“Münhasıran bu Kanunun uygulanmasında;

…

i) Kamu geliri; Kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay veya benzeri gelirler, faiz, zam ve ceza gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanma araçlarının primli satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlar ile diğer gelirleri,

(…) ifade eder.” denilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğrenim Kanunu’nun “Gelir Kaynakları” başlıklı 55’inci maddesinde, yükseköğretim üst kuruluşları, yükseköğretim kurumları ve bunlara bağlı birimlerin gelir kaynakları;

“a-Her yıl bütçeye konulacak ödenekler,

b-Kurumlarca yapılacak yardımlar,

c-Alınacak harç ve ücretler,

d-Yayın ve satış gelirleri,

e-Taşınır ve taşınmaz malların gelirleri,

f-Döner sermaye işletmelerinden elde edilecek kârlar,

g-Bağışlar, vasiyetler ve diğer gelirlerdir.” şeklinde sayılmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; … Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunun ilgili bölümlerinde eğitim görmek isteyen öğrencilerin belirlenmesi amacıyla özel yetenek sınavlarının yapılmasının bir kamu hizmeti olduğu, bu sınavlara başvuran adaylardan sınav giderlerini karşılamak amacıyla toplanan sınav ücretlerinin, 2547 sayılı Kanun’un 55’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen “alınacak harç ve ücretler” kapsamına girdiği değerlendirildiğinden, bu kamu hizmeti karşılığında elde edilen sınav ücretlerinin de kamu kaynağı olduğu açıktır.

Zira, söz konusu yüksekokulun rutin eğitim-öğretim faaliyetine devam edebilmesi için gerekli olan öğrencilerin seçilmesi amacıyla yapılan özel yetenek sınavları, özel bir hizmet sunumu değil, kamu hizmeti mahiyetinde olduğundan, bu kapsamda katılımcılardan toplanan sınav ücretlerinin de kamu kaynağı olarak değerlendirilerek üniversitenin özel bütçesine kaydedilmesi ve yapılan harcamaların da mevzuata uygun yapılması gerekmektedir.

Nitekim, somut olayda, aday öğrencilerden toplanan sınav ücretlerinin, … Üniversitesi Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı bünyesinde açılan bir banka hesabına yatırıldığı ve akabinde Üniversitenin bütçesine gelir kaydedildiği anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, özel bütçeye aktarılan bu gelirlerden sınavlarda görevli akademik ve idari personele spor giyim malzemesi alınmasının sorgu konusu edilmesi ile ilgili olarak,

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Ücretin Tarifi” başlıklı 61’inci maddesinde, ücret; işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmıştır.

T.C. Anayasası’nın 128’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.” hükmü gereğince, kamu görevlilerine aylıkları ile aylık unsurları dışında kalan diğer ödemelerin yapılabilmesi için bu tür ödemelere ilişkin bir kanuni düzenlemenin mevcut olması gerekmektedir.

Bu kapsamda, öğretim elemanlarının aylık ve ek göstergeleri, aylık unsuru dışında kalan (üniversite, idari görev, geliştirme vb.) diğer ödenekleri, ek ders ücretleri, ilerleme ve yükselme şartları ile sosyal haklardan yararlanmaları gibi hususlara yönelik aylık, ödenek ve benzeri hakları 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununda düzenlenmiştir.

Ancak, bu Kanunda özel yetenek sınavlarında görev alan öğretim elemanlarına, bu görevleri karşılığı nakdi veya ayni bir ödeme ya da menfaat sağlanacağına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.

Benzer şekilde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan memurlara yapılacak ücret ve benzeri ödemeler ile bunlara sağlanacak menfaatler, bu Kanun ile ilgili Kanun Hükmünde Kararnamelerde düzenlenmiş olduğundan, bu düzenlemeler dışında memurlara bir ödeme yapılması mümkün değildir. Zira, ilgili sınavlarda görevli bulunan idari personelin yaptığı hizmetler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4’üncü maddesi kapsamında düzenlenen asli ve sürekli görevlerden olduğundan, bu görevleri karşılığı ilgili mevzuatta bir hüküm bulunmadığı müddetçe nakdi veya ayni bir ödeme yapılması söz konusu değildir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun; “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda oldukları hükme bağlanmıştır.

Anılan Kanun’un “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde de kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur, ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmış olup, kamu zararının belirlenmesinde esas alınacak haller arasında, “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” sayılmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, memurlara ve diğer kamu görevlilerine yasal dayanağı olmayan hiçbir nakdi /ayni bir ödemenin yapılması mümkün olmadığından, özel yetenek sınavlarında görevli akademik ve idari personele spor giyim malzemesi alınması nedeniyle kamu zararına sebebiyet verildiği anlaşılmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun,

“Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde; bütçeden harcama yapılabilmesinin, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkün olduğu ve harcama yetkililerinin harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden,

“Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde; gerçekleştirme görevlilerinin, harcama talimatı üzerine işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanmasından,

sorumlu oldukları,

“Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesinin üçüncü fıkrasında ise, kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul, komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluğun kurul, komite veya komisyona ait olacağı,

hükme bağlanmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde; konunun sorumluluk yönüyle değerlendirilmesinde, … Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu tarafından düzenlenen özel yetenek sınavlarında görevlendirilen akademik ve idari personele spor giyim malzemesi alımından kaynaklanan kamu zararı nedeniyle, harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile bu alımın yapılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Yönetim Kurulu Kararında imzası bulunan yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu bulunmaktadır.

Öte yandan, denetçi tarafından düzenlenen Ek Raporda, (Rektör) …’ın da sorumlu tutulduğu görülmüşse de, … tarih ve … sayılı Yönetim Kurulu Kararının Rektörlük makamına arz edilmeyerek Rektörlük Olur’unun alınmadığı tespit edildiğinden, oluşan kamu zararı nedeniyle (Rektör) …’ın sorumluluğu bulunmamaktadır.

Bu itibarla, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu tarafından yürütülen özel yetenek sınavlarında görevli akademik ve idari personele spor giyim malzemesi alımı yapılması ile ilgili olarak,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca … tarih ve … sayılı İlam’ın …’uncu maddesine ilişkin hüküm dışı kaydının kaldırılmasına,

Mevzuata aykırı olarak ödenen … TL’nin;

Harcama Yetkilisi (…) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Diğer Sorumlular (…) …, (…) …, (…) … ve (… ) …’na, müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi uyarınca işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,

Başkan …’ın karşı oyu ile ve oyçokluğuyla karar verildi.

Başkan …’ ın karşı oy gerekçesi;

“Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu için yapılan özel yetenek sınavlarında görevli akademik ve idari personele, sınav süresince kullanılmak ve sınava gireceklerden ayırt edilmek üzere spor malzemesi alınmıştır. Söz konusu personele bir ödeme yapılmamıştır. Komisyon üyelerine ve diğer çalışanlara bir ücret ödemesi de söz konusu değildir. Alınan spor malzemeleri Giyecek Yardımı Yönetmeliği kapsamında da değerlendirilemeyeceğinden, çoğunluk görüşüne katılmıyorum.”