KPSS puanı ile ilk 40 içinde olmasına rağmen sözlüde elenen aday haklı bulundu

Birçok yargı kararında da benimsendiği üzere, Danıştay 2. Dairesinin 02/03/2016 tarihli ve E:2016/309, K: 2016/997 sayılı Kararında; “Kamu hizmetlerinin ehil ve yetişmiş kamu görevlileri eliyle yürütülmesi için yapılan sözlü sınavların, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun, objektif ve aynı zamanda yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları yönünden yargısal denetime imkan tanıyacak şekilde yapılması esas olmalıdır. İdari işlemin yetki ve şekil gibi salt usule ilişkin unsurlarıyla sınırlı olmak üzere yapılan bir yargısal denetimin, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyeceği açıktır... Dolayısıyla sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetimini sağlayacak alt yapının tüm unsurlarıyla oluşturulmasını sağlamak hukuka bağlı idarenin görevidir. sözlü sınava ilişkin Görevde Yükselme Sözlü Sınavı Değerlendirme Formunda yer alan kriterlerden bir kısmı gözlem ve kanaate dayalı olmakla birlikte, söz konusu kriterler çerçevesinde bir bütün olarak yapılan değerlendirme sonucunda adayın başarılı ya da başarısız olduğunun belirlendiği dikkate alındığında; gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden ilgilinin başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların ortaya konulması, somut bilgi ve belgeye dayandırılması mümkün olan haneler bakımından ise başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların somut bilgi ve belgeyle kanıtlanması gerekmektedir.” değerlendirmelerine yer verilmiştir.

Danıştay 2. Dairesinin 27/03/2017 tarihli ve E:2016/7249, K:2016/7249 sayılı Kararında da; “sözlü sınavda değerlendirme kriterlerinden bir kısmının somut bilgi ve belgeye dayandırılması zorunluluğu bulunmakta iken, bir kısmının gözlem ve kanaate dayalı olduğu açıktır. Bu düzenlemeye dayalı olarak yapılan ve davacının başarısız sayıldığı sınavda gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden ilgilinin başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların ortaya konulması, somut bilgi ve belgeye dayandırılması, mümkün olan haneler bakımından ise başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların somut bilgi ve belge ile kanıtlanması gerekmektedir. Bunun da, adayların katıldığı sözlü sınav öncesinde, sınavda sorulacak soruların hazırlanması, her adaya sorulan soruların ve verilen cevapların kayda geçirilmesi ve adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi halinde mümkün olduğu açıktır.” değerlendirmelerine yer verilmiştir.

Kurumumuz iletilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden, sözlü sınav öncesinde soruların hazırlanarak başvurana bu soru havuzundan soruların yöneltildiği anlaşılmakla birlikte; soruların belirlenme biçimine ilişkin olarak İdare tarafından açıklama yapılmadığı, dolayısıyla adayların kapalı zarf içerisinden soruları rastgele seçme uygulamasının gerçekleştirilmediği anlaşılmaktadır. Soruları adayların kapalı zarf içerisinden rastgele seçmek yerine soruların komisyon üyelerinin takdiriyle belirlenmesi sözlü sınavının objektifliğine gölge düşürmektedir. Sözlü sınavının bu şekilde gerçekleştirilmesi, iyi yönetim ilkelerinden olan “nesnellik”, “tarafsızlık”, “şeffaflık”, “hesap verilebilirlik” ilkelerinin ihlali anlamına gelmekte ve aynı zamanda da sınavın hukuki açıdan denetlenebilirliğini sınırlandırmaktadır.

Sözlü sınav öncesinde sınav soruları ile birlikte cevap anahtarının hazırlanması, sorulan bilgi sorularına adayların verdiği yanıtlara ve kişisel niteliklerine göre yapılan değerlendirmede hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı ve gerekçeleriyle gösterilmesi, sözlü sınavın nesnelliği açısından aranan kriterlerdir.

Tüm bu açıklamalar, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yargı kararları birlikte değerlendirildiğinde; başvuruya konu sözlü sınavın “nesnellik”, “tarafsızlık”, “şeffaflık”, “hesap verilebilirlik” ve “kararların gerekçeli olması” ilkelerine uygun olarak gerçekleştirilmediği, dolayısıyla başvuranın sözlü sınavının yenilenmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılmıştır.

T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)

SAYI: 2023/1086-S.23.1886
 

BAŞVURU NO: 2022/13765
KARAR TARİHİ: 26/01/2023

TAVSİYE KARARI

BAŞVURUYA KONU İDARE : KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU    : Sözleşmeli personel alım sözlü sınav sonucuna itiraz hakkında.
BAŞVURU TARİHİ    : 22/09/2022

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2.    Başvuruya konu iddialar hakkındaki bilgi ve belge talep yazımıza istinaden Kültür ve Turizm Bakanlığının 07/11/2022 tarih ve    sayılı cevabi yazısında özetle;
2.1.  Sözlü sınav öncesinde adaylara yöneltilecek soruların ve cevap anahtarının hazırlanıp, tutanak altına alındığı,
2.2. Başvuranın sözlü sınavının 31/05/2022 tarihinde yapıldığı, işbu sınav sonuçlarının 26/07/2022 tarihinde açıklandığı,
2.3. Bakanlık Makamının 13/07/2016 tarih ve  ...  sayılı Oluru ile yürürlüğe giren Bakanlık Sözleşmeli
Personel Alım Usul ve Esaslarında sözlü sınavın görsel kayıt altına alınacağına ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamakla birlikte tesis edilen işlemler yargı denetimine açık bir şekilde yazılı kayıt altına alınmakta olup; buna ilişkin yazı örneklerinin ekte gönderildiği,
2.4. Sözlü sınav kurul üyelerinin hangi gerekçelerle gözleme dayalı puanlama yaptığına ilişkin bilgi ve belgelerin ekte gönderildiği,
2.5. Başvuran hakkında tesis edilen işlemlerin Bakanlık Sözleşmeli Personel Alım Usul ve Esaslarında düzenlenen hükümler doğrultusunda hukuka uygun olarak tesis edildiği; Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün yazısından da anlaşılacağı üzere Komisyon tarafından başvurana verilen notun adil olduğunun değerlendirildiği,
açıklamalarına yer verilmiştir.

III.   İLGİLİ MEVZUAT
3. 2709 sayılı T.C. Anayasasının “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrasında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”
4. 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun "Kurumun Görevi" başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”
5.    Bakanlık Makamının 13/07/2016 tarih ve 128838 sayılı Oluru ile yürürlüğe giren Kültür ve Turizm Bakanlığı Sözleşmeli Personel Alım Usul ve Esaslarının;
5.1.  1 inci maddesinde; “Bu usul ve esasların amacı; Bakanlık sözleşmeli personel pozisyonlarına ilk defa atanacakların giriş sınavlarına ve atanmalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”
5.2.  “Giriş Sınavı Komisyonu” başlıklı 9 uncu maddesinde; “Giriş Sınavı Komisyonu; atamaya yetkili amirin görevlendireceği birim amiri başkanlığında, atamaya yetkili amir tarafından görevlendirilecek dört üye olmak üzere toplam beş kişiden teşekkül eder. Komisyona aynı usulle ayrıca asıl üye sayısı kadar yedek üye seçilir. Asıl üyelerin herhangi bir nedenle komisyona katılamamaları halinde yedek üyeler tespit sırasına göre Giriş Sınavı Komisyonuna katılırlar...”
5.3.   “Sözlü Sınav” başlıklı 14 üncü maddesinde;
“(1) Sözlü sınava; yazılı sınav yapılması halinde, yazılı sınavda başarılı olan adaylar yazılı sınavdaki başarı sırasına göre, sadece sözlü sınav yapılması halinde ise Bakanlıkça belirlenen KPSS (B) puan türünden puanı en yüksek adaydan başlamak üzere yapılan sıralamaya göre atama yapılacak pozisyon sayısının en fazla üç katı kadar aday çağrılır. Son sıradaki aday ile eşit puana sahip adaylar da sınava çağrılır.
(2)  Sözlü sınavda adaylar;
a)  Yazılı sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi, sadece sözlü sınav yapılması halinde pozisyon unvanına ilişkin mesleki bilgi düzeyi,
b)  Kavrama, muhakeme etme, özetleme ve ifade etme yeteneği,
c)  Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu,
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
d)   Genel yetenek ve genel kültürü,
e)   Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, yönlerinden ayrı ayrı puan verilmek suretiyle değerlendirilirler.
(3)  Adaylar, sınav komisyonu tarafından ikinci fıkranın (a) bendi için elli puan, diğer bentlerde yazılı özelliklerin her biri için onar puan üzerinden değerlendirilir ve verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Bunun dışında sözlü sınav ile ilgili herhangi bir kayıt sistemi kullanılmaz. Sözlü sınavda başarılı sayılmak için, Giriş Sınavı Komisyonu başkan ve üyelerinin yüz tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az yetmiş olması şarttır.”
5.4.  “Giriş sınavının değerlendirilmesi ve ilanı” başlıklı 15 inci maddesinde;
“(1) Giriş Sınavı Komisyonu, yazılı ve sözlü sınav yapılması durumunda, giriş sınavı başarı notunu yazılı ve sözlü sınavı puanlarının aritmetik ortalamasını alarak tespit eder ve nihai başarı sıralamasını ilan edilen kontenjanlar çerçevesinde pozisyon unvanlarına göre ayrı ayrı yapar. Bu şekilde belirlenen giriş sınavı başarı notunun eşit olması durumunda yazılı sınav puanı yüksek olan adaya yazılı sınav puanlarının da eşitliği halinde Bakanlıkça belirlenen KPSS (B) puan türünden puanı yüksek olan adaya öncelik tanınır. Başarı puanı en yüksek olan adaydan başlanmak suretiyle ilanda belirtilen pozisyon sayısı kadar asıl aday belirlenir. Alınacak sözleşmeli personel pozisyon unvanı sayısının ayrı ayrı yarısını geçmemek kaydıyla başarılı adaylar arasından başarı puanı sırasına göre yedek liste belirlenir.
(2)  Sadece yazılı veya sadece sözlü sınav yapılması hâlinde, sınav puanı giriş sınavı başarı notunu teşkil eder. Giriş sınavı başarı notu eşit olan adaylardan Bakanlıkça belirlenen KPSS (B) puan türüne göre puanı yüksek olan adaya öncelik tanınır.
(3)  Sınav sonuçları, Giriş Sınavı Komisyonu tarafından tutanağa bağlanır.
(4) Giriş Sınavı Komisyonu, pozisyonlar ve bölümler itibarıyla giriş sınavı nihai başarı listesini ve atanabilecek adayların listesini atamaya yetkili amirin onayına sunar. Listelerin onaylanmasını müteakip sonuçları Bakanlık internet sitesinde duyurur. Kazanan adaylara ayrıca yazılı tebligat yapılmaz.
(5) Başarı sırasına göre oluşturulacak yedek aday listesi, sınav sonuçlarının ilanından itibaren altı ay süre ile geçerlidir.
(6)  Giriş sınavında yetmiş ve üzerinde puan almış olmak, asıl ve yedek sıralamasına giremeyen adaylar için müktesep hak teşkil etmez.”
5.5. “Sınav sonucuna itiraz” başlıklı 17 nci maddesinde; “(1) Sınav sonuçlarının ilan edilmesinden itibaren yedi gün içinde yazılı olarak Giriş Sınavı Komisyonuna itiraz edilebilir. İtirazlar, itiraz süresinin bitiminden itibaren Giriş Sınavı Komisyonunca en fazla on beş gün içerisinde incelenerek karara bağlanır. İtiraz sonucu adaya yazılı olarak bildirilir.”
hükümleri düzenlenmiş bulunmaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN'IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
6. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuruya konu sözlü sınavın “nesnellik”, “tarafsızlık”, “şeffaflık”, “hesap verilebilirlik” ve “kararların gerekçeli olması” ilkelerine uygun olarak gerçekleştirilmediği, dolayısıyla başvuranın sözlü sınavının yenilenmesi hususunda tavsiyede bulunulması yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A.  Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
7. Başvuran, 31/05/2022 tarihinde arkeolog unvanıyla girdiği sözlü sınavında KPSS puanı ile ilk 40 içinde olmasına ve sınavda birçok soruya cevap vermesine rağmen elendiğini, KPSS puanı geçersiz sayılarak sadece sözlü sınav puanıyla alım yapıldığını, sınavda adaylara farklı sayılarda sorular yöneltildiğini belirterek, mağduriyetinin giderilmesini talep etmektedir.

8. Başvuranın, Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslara göre çalıştırılmak üzere 40 Arkeolog ve 29 Müze Araştırmacısı pozisyonlarına alım yapmak amacıyla 30/05/2022-03/06/2022 tarihleri arasında gerçekleştirilen sözlü sınav sonucuna itiraz ettiği anlaşılmaktadır.

9. Başvuranın sözlü sınava itirazı üzerine İdarece verilen cevapta; komisyonca yapılan değerlendirmede; sözlü sınav kapsamında adaya yöneltilen sorularda, adaydan alınan cevaplara karşılık olarak komisyon üyelerince verilen notlarda, adayın sınav konularına ve genel kültür alanına ilişkin bilgi düzeylerinin ölçümünde, muhakeme ve temsil kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip etme kriterlerine göre yapılan gözlemlerde maddi bir hata yapılmadığı değerlendirilerek başvuranın itirazının reddedildiği anlaşılmıştır.

10. Başvuruya konu edilen arkeolog alım sözlü sınavı, Bakanlık sözleşmeli personel pozisyonlarına ilk defa atanacakların giriş sınavlarına ve atanmalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla yayınlanmış olan Kültür ve Turizm Bakanlığı Sözleşmeli Personel Alım Usul ve Esaslar kapsamında yapılmıştır. Dosya kapsamında sunulan bilgi ve belgeler incelendiğinde; Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslara göre çalıştırılmak üzere 40 Arkeolog ve 29 Müze Araştırmacısı pozisyonlarına alım yapmak amacıyla 30/05/2022-03/06/2022 tarihleri arasında sözlü sınav yapıldığı, Bakanlıkça belirlenen KPSS (B) puan türünden puanı en yüksek adaydan başlamak üzere yapılan sıralamaya göre atama yapılacak pozisyon sayısının en fazla üç katı kadar adayın sınava çağrıldığı, bu kapsamda başvuranın 79 küsur KPSS puanı ile sözlü sınava çağrıldığı, yapılan sözlü sınavda komisyon üyelerinin adayları değerlendirdikleri başarı puanlarının aritmetik ortalamasının alındığı ve başvuranın sözlü puanının başarılı sayılabilmek için gerekenin (70 puan) altında kaldığı anlaşılmıştır.

11. Başvuruya konu sözlü sınav ile ilgili olarak Sözleşmeli Personel Alım Usul ve Esasların 14 üncü maddesinde; sözlü sınavda başarılı sayılmak için, Giriş Sınavı Komisyonu başkan ve üyelerinin yüz tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az 70 olması şart olarak öngörülmüştür. Sözlü sınav komisyon üyelerinin değerlendirme formlarından; başvurana komisyon üyeleri tarafından 65, 69, 53, 60, 50 puan verildiği; üyelerin verdiği puanların aritmetik ortalaması alınmak suretiyle başvuranın sözlü sınav puanının 59 civarında olduğu görülebilmektedir. Dolayısıyla anılan Usul ve Esaslar hükmü kapsamında, başvuranın sözlü sınav puanı 70’in altında olduğu için başarısız sayıldığı anlaşılmaktadır.

12. Sözleşmeli Personel Alım Usul ve Esasların giriş sınavının değerlendirilmesi ve ilanı başlıklı 15 inci maddesi hükmü kapsamında ise, sadece sözlü sınav yapılması hâlinde, sınav puanının giriş sınavı başarı notunu teşkil edeceği, giriş sınavı başarı notu eşit olan adaylardan Bakanlıkça belirlenen KPSS (B) puan türüne göre puanı yüksek olan adaya öncelik tanınacağı öngörülmüş olup; bu kapsamda İdarece sözlü sınav puanı kapsamında alım yapılması işleminde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı değerlendirilmektedir. Dolayısıyla başvuranın KPSS puanı geçersiz sayılarak sadece sözlü sınav puanıyla alım yapıldığı yönündeki itirazında hukuki isabet bulunmamaktadır.

13. Sözleşmeli Personel Alım Usul ve Esaslar hükümleri kapsamında İdare tarafından sözlü sınav değerlendirme formu hazırlanmış olup; buna göre, sözlü sınav kurulunun her bir üyesi tarafından; pozisyon unvanına ilişkin mesleki bilgi düzeyi (50 puan); kavrama, muhakeme etme, özetleme ve ifade etme yeteneği (10 puan); liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu (10 puan), özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (10 puan); genel yetenek ve genel kültürü (10 puan); bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilmiştir.

14.  İdare tarafından yapılan açıklamada; sözlü sınav öncesinde adaylara yöneltilecek soruların ve cevap anahtarının hazırlanıp tutanak altına alındığı, sınav kurulunun mevzuata uygun olarak teşkil edildiği, Bakanlık Sözleşmeli Personel Alım Usul ve Esaslarında sözlü sınavın görsel kayıt altına alınacağına ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamakla birlikte tesis edilen işlemlerin yargı denetimine açık bir şekilde yazılı kayıt altına alındığı, sınav kurulu tarafından adaylara yöneltilen sorular ile verilen cevapların adayların sözlü sınav değerlendirme formlarına işlendiği, sözlü sınavda komisyon üyelerinin adayları değerlendirdikleri başarı puanlarının aritmetik ortalamasının alındığı ve başvuranın puanının başarılı sayılabilmek için gerekenin (70 puan) altında kaldığı, sözlü sınavda başvurana mezuniyet alan bilgisine ve genel çalışma alanına yönelik 6 adet soru yöneltildiği, bunlardan sadece 1 adedine doğru cevap verebildiği, dolayısıyla ilgili mevzuatta belirtilen sözlü sınav kriterleri uyarınca yapılan puanlama neticesinde başvuranın başarısız sayıldığı ifade edilmiştir.

15.  Kamu hizmetlerinin ehil ve yetişmiş kamu görevlileri eliyle yürütülmesi için yapılan sözlü sınavların, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun, objektif ve aynı zamanda yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönünden denetime imkân tanıyacak şekilde yapılması hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir.

16. Birçok yargı kararında da benimsendiği üzere, Danıştay 2. Dairesinin 02/03/2016 tarihli ve E:2016/309, K: 2016/997 sayılı Kararında; “Kamu hizmetlerinin ehil ve yetişmiş kamu görevlileri eliyle yürütülmesi için yapılan sözlü sınavların, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun, objektif ve aynı zamanda yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları yönünden yargısal denetime imkan tanıyacak şekilde yapılması esas olmalıdır. İdari işlemin yetki ve şekil gibi salt usule ilişkin unsurlarıyla sınırlı olmak üzere yapılan bir yargısal denetimin, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyeceği açıktır... Dolayısıyla sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetimini sağlayacak alt yapının tüm unsurlarıyla oluşturulmasını sağlamak hukuka bağlı idarenin görevidir. sözlü sınava ilişkin Görevde Yükselme Sözlü Sınavı Değerlendirme Formunda yer alan kriterlerden bir kısmı gözlem ve kanaate dayalı olmakla birlikte, söz konusu kriterler çerçevesinde bir bütün olarak yapılan değerlendirme sonucunda adayın başarılı ya da başarısız olduğunun belirlendiği dikkate alındığında; gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden ilgilinin başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların ortaya konulması, somut bilgi ve belgeye dayandırılması mümkün olan haneler bakımından ise başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların somut bilgi ve belgeyle kanıtlanması gerekmektedir.” değerlendirmelerine yer verilmiştir.

17. Danıştay 2. Dairesinin 27/03/2017 tarihli ve E:2016/7249, K:2016/7249 sayılı Kararında da; “sözlü sınavda değerlendirme kriterlerinden bir kısmının somut bilgi ve belgeye dayandırılması zorunluluğu bulunmakta iken, bir kısmının gözlem ve kanaate dayalı olduğu açıktır. Bu düzenlemeye dayalı olarak yapılan ve davacının başarısız sayıldığı sınavda gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden ilgilinin başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların ortaya konulması, somut bilgi ve belgeye dayandırılması, mümkün olan haneler bakımından ise başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların somut bilgi ve belge ile kanıtlanması gerekmektedir. Bunun da, adayların katıldığı sözlü sınav öncesinde, sınavda sorulacak soruların hazırlanması, her adaya sorulan soruların ve verilen cevapların kayda geçirilmesi ve adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi halinde mümkün olduğu açıktır.” değerlendirmelerine yer verilmiştir.

18. Kurumumuz iletilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden, sözlü sınav öncesinde soruların hazırlanarak başvurana bu soru havuzundan soruların yöneltildiği anlaşılmakla birlikte; soruların belirlenme biçimine ilişkin olarak İdare tarafından açıklama yapılmadığı, dolayısıyla adayların kapalı zarf içerisinden soruları rastgele seçme uygulamasının gerçekleştirilmediği anlaşılmaktadır. Soruları adayların kapalı zarf içerisinden rastgele seçmek yerine soruların komisyon üyelerinin takdiriyle belirlenmesi sözlü sınavının objektifliğine gölge düşürmektedir. Sözlü sınavının bu şekilde gerçekleştirilmesi, iyi yönetim ilkelerinden olan “nesnellik”, “tarafsızlık”, “şeffaflık”, “hesap verilebilirlik” ilkelerinin ihlali anlamına gelmekte ve aynı zamanda da sınavın hukuki açıdan denetlenebilirliğini sınırlandırmaktadır.

19. Sözlü sınav öncesinde sınav soruları ile birlikte cevap anahtarının hazırlanması, sorulan bilgi sorularına adayların verdiği yanıtlara ve kişisel niteliklerine göre yapılan değerlendirmede hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı ve gerekçeleriyle gösterilmesi, sözlü sınavın nesnelliği açısından aranan kriterlerdir.

20. Tüm bu açıklamalar, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve yargı kararları birlikte değerlendirildiğinde; başvuruya konu sözlü sınavın “nesnellik”, “tarafsızlık”, “şeffaflık”, “hesap verilebilirlik” ve “kararların gerekçeli olması” ilkelerine uygun olarak gerçekleştirilmediği, dolayısıyla başvuranın sözlü sınavının yenilenmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılmıştır.

B.  İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

21. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikayet başvurusu kapsamında, idarenin, başvurana ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde ve gerekçeli olarak kurumumuza gönderdiği, bu anlamda “kararların gerekçeli olması” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun hareket ettiği; ancak başvuru sahibine verdiği cevapta idari işleme karşı hangi sürede hangi mercie başvurabileceğini göstermediği bu nedenle de “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, idarenin bahse konu ilkeye uygun davranması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
22. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup Ankara İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR
Açıklanan nedenlerle BAŞVURUNUN KABULÜNE;
Başvuruya konu sözlü sınavının başvuran açısından yenilenmesi; bundan sonra düzenlenecek sözlü sınavların “nesnellik”, “tarafsızlık”, “şeffaflık”, “hesap verilebilirlik” ve “kararların gerekçeli olması” ilkelerine uygun olarak gerçekleştirilmesini teminen, sözlü sınav sorularının ve cevaplarının önceden hazırlanması, soruların kapalı zarf usulü ile aday tarafından çekilerek belirlenmesi, adayın çekmiş olduğu sorunun ve vermiş olduğu cevabın tutanak altına alınması, komisyon üyelerince adaylara verilen puanların ve bu puanlamanın gerekçesinin tutanak altına alınması, sözlü sınavın ses ve görüntü ile kayıt altına alınması hususlarında Kültür ve Turizm Bakanlığına TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Kültür ve Turizm Bakanlığınca bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın başvurana ve Kültür ve Turizm Bakanlığına tebliğine;
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi'nce karar verildi.