Facebook
Twitter
Whatsapp
Telegram
URL Kopyala
Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; 12.01.2018 tarihinde Belediye Başkan Yardımcısı kadrosundan, Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü kadrosuna atanan ...'ın maaşının müdür kadrosu yerine, belediye başkan yardımcısı kadrosuna ait ek gösterge, özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme gösterge ve oranlarının esas alınarak ödendiği görülmüştür.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; memurlara yapılacak ödemelerde kişinin bulunduğu kadronun esas alınması gerekmektedir. Kişi belli dönem başkan yardımcılığı yaptıktan sonra müdürlüğe atandığı zaman artık başkan yardımcılığının değil, müdürlüğün haklarını almalıdır. Dolayısıyla müdürlüğe atanan kişiye başkan yardımcısına yapılan ödemelerin verilmesi mümkün değildir. Kişinin daha önce bulunduğu görevlerden, ek göstergesi yüksek olanına ilişkin ödemeleri alabileceğine dair mevzuatta bir düzenleme bulunmamaktadır. Sonuç olarak, başkan yardımcılığı kadrosu kazanılmış hak teşkil etmediğinden, adı geçen kişinin maaşının müdür kadrosuna ait gösterge ve oranlar üzerinden ödenmesi yerine belediye başkan yardımcısı kadrosuna ait gösterge ve oranların esas alınarak ödenmesi nedeniyle kamu zararına neden olunmuştur.
Yılı 2018
Dairesi 1
Dosya No 48917
Tutanak No 51046
Tutanak Tarihi 9.2.2022
Konu: Şartları taşımayan personele belediye başkan yardımcısı kadrosunun maaşının ödenmesi
1-175 sayılı İlamın 4. Maddesi ile, Belediye Başkan Yardımcısı kadrosundan Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü kadrosuna atanan ...’ın aylığının müdür kadrosu yerine, belediye başkan yardımcısı kadrosuna ait ek gösterge, özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme gösterge ve oranlarının esas alınarak ödenmesi neticesinde … TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Harcama yetkilisi …, gerçekleştirme görevlileri ... ile … aynı mahiyetteki temyiz dilekçelerinde özetle;
Belediyede münhal bulunan Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü kadrosuna ...’ın atamasının 18.01.2018 tarihinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68/B maddesine göre, belediye başkanı tarafından yapıldığını, bu nedenle de ...’ın fazladan almış olduğu özel hizmet tazminatının, ek ödemenin ve yan ödemenin kendilerinden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu,
..., harcama yetkilisi olarak belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, toplam … TL kamu zararından kendisine düşen … TL bedelin kaldırılmasını,
..., gerçekleştirme görevlisi olarak belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, toplam … TL kamu zararından kendisine düşen … TL bedelin kaldırılmasını,
..., sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, toplam … TL kamu zararından kendisine düşen … TL bedelin kaldırılmasını,
Talep etmişlerdir.
Başsavcılık mütalaasında;
“Adı geçen ilamın 4. Maddesi ile ilgili dilekçesinde,
" Belediyemizde münhal bulunan Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü kadrosuna ...'ın ataması 12.01.2018 tarihinde yapılmıştır. Bu atama 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68/B maddesine göre belediye başkanı tarafından yapılmıştır. Ben sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının tarafıma yazılı talimatları doğrultusunda işlem yapıyorum. Bu nedenle de ...' ın fazladan almış olduğu özel hizmet tazminatının, ek ödemenin ve yan ödemenin benden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle toplam … TL kamu zararından tarafıma düşen … TL bedelin kaldırılması için gerekli hassasiyetinin gösterilmesi ve değerlendirilmesini arz ve talep ederim." Demiştir.
Temyiz talebi yerinde değildir.
Çünkü Sayıştay 1. Dairesi tarafından verilen karar da savunmada ileri sürülen hususlar karşılanmıştır
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 08.04.2021 tarih ve 175 numaralı ilamın 4. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.” Denilmiştir.
Dosyadaki mevcut belgelerin okunup, incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
175 sayılı İlamın 4. Maddesi ile, Belediye Başkan Yardımcısı kadrosundan Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü kadrosuna atanan ...’ın aylığının müdür kadrosu yerine, belediye başkan yardımcısı kadrosuna ait ek gösterge, özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme gösterge ve oranlarının esas alınarak ödenmesi neticesinde … TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Sorumluluk yönünden inceleme
Harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin harcama sürecindeki görev ve sorumlulukları 5018 sayılı Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddelerinde düzenlenmiştir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde;
“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde;
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yine, aynı Kanunun 55 ve devamı maddelerinde kamu idarelerinin iç kontrol sistemlerini oluşturmaları öngörülmüş ve bu çerçevede harcama birimlerinin yapılan mali işlemler üzerinde gerçekleştirecekleri kontroller açıklanmış olup, harcama birimlerinin asgari yapmaları gereken kontroller, malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usûl ve esasları ile ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemler Maliye Bakanlığınca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar'ın 10 uncu maddesinde, ön mali kontrol işleminin harcama birimleri tarafından da yerine getirileceği belirtilerek, gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin mali karar ve işlemlerin harcama birimi tarafından mali mevzuat hükümlerine uygunluk yönüyle kontrol edileceği,
Usul ve Esasların 12 nci maddesinde de, süreç kontrolünün nasıl yapılacağı belirtilerek, mali işlemlerin yürütülmesinde görev alanların yapacakları işlemden önceki işleri de kontrol edecekleri, ödeme emrini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlilerinin de ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön mali kontrol işlemini yapacakları belirtilmektedir.
Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerinden, her bir harcamanın harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi tarafından süreç kontrolü çerçevesinde yapılan işlemlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olup olmadıkları ön mali kontrole tabi tutularak kontrol edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007/5189-1 sayılı Kararının “sorumlular” başlıklı 3 üncü bölümünde, harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumlulukları açıklanmış olup; ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilmiş gerçekleştirme görevlilerinin düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiği belirtilmiştir.
5018 sayılı Kanun ve yukarıda belirtilen Sayıştay Genel Kurul Kararı uyarınca, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar. Dolayısıyla, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin hukuka aykırı nitelik taşıyan söz konusu ödeme işleminde sorumluluğu bulunmaktadır. Bu itibarla; sorumluluk yönünden yapılan itirazların REDDİNE,
Esas yönünden inceleme
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Göstergeler” başlıklı 43’üncü maddesinde;
“Bu Kanuna tabi kurumların kadrolarında bulunan personelin aylık ve ek göstergeleri aşağıda gösterildiği şekilde tespit edilir:
A) Aylık Göstergesi: …
B) Ek Gösterge: Bu Kanuna tabi kurumların kadrolarında bulunan personelin aylıkları; hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak bu kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle hesaplanır. …
Bu ek göstergeler, ilgililerin belirtilen sınıf ve görevlerde bulundukları sürece ödemelere esas alınıp, terfi bakımından kazanılmış hak sayılmaz. Kurumların 1,2,3 ve 4 üncü dereceli kadrolarına atananlara uygulanacak ek göstergeler, ilgililerin daha önce bulunmuş oldukları kariyerleri ile ilgili sınıf veya ekli I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (g) bölümünde belirtilen görevlerde kazanılmış hak aylık derecelerine göre alabilecekleri ek göstergelerden düşük olamaz.
Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Başkan ve Üyelikleri, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkan ve üyelikleri, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkan ve Üyelikleri, Müşavir ve 1'inci dereceden uzman ünvanlı kadrolara atananlara bu kadrolarda bulundukları sürece daha önce almış oldukları en yüksek ek gösterge üzerinden ödeme yapılır.” hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun’un 152’nci maddesine istinaden yürürlüğe konulan ve 2018/11547 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2018 yılında da uygulanmasına devam edilen 17.04.2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar’a ekli I sayılı Cetvelin “(A) Genel İdare Hizmetleri Bölümü” nün 25/a sırasında 1-4 derece arası müdür kadroları için 1.100 puan yan ödeme, II sayılı Cetvelin “(A) Üst Yönetim ve Genel İdare Hizmetleri” bölümünün “Grup-10” alt bölümünün 5’inci sırasında 1 dereceli müdür kadrosu için %135 oranında özel hizmet tazminatı belirlenmiştir.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında;
“Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele, … mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta oldukları toplam ödeme tutarı dikkate alınmak suretiyle aynı veya benzer kadro ve görevlerde bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılır.” hükmü yer almaktadır. Maddede anılan (I) sayılı Cetvelin A/1-g bölümünde müdür kadroları için %170 oranında ek ödeme belirlenmiştir.
Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; 12.01.2018 tarihinde Belediye Başkan Yardımcısı kadrosundan, Çevre Koruma ve Kontrol Müdürü kadrosuna atanan ...'ın maaşının müdür kadrosu yerine, belediye başkan yardımcısı kadrosuna ait ek gösterge, özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme gösterge ve oranlarının esas alınarak ödendiği görülmüştür.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; memurlara yapılacak ödemelerde kişinin bulunduğu kadronun esas alınması gerekmektedir. Kişi belli dönem başkan yardımcılığı yaptıktan sonra müdürlüğe atandığı zaman artık başkan yardımcılığının değil, müdürlüğün haklarını almalıdır. Dolayısıyla müdürlüğe atanan kişiye başkan yardımcısına yapılan ödemelerin verilmesi mümkün değildir. Kişinin daha önce bulunduğu görevlerden, ek göstergesi yüksek olanına ilişkin ödemeleri alabileceğine dair mevzuatta bir düzenleme bulunmamaktadır. Sonuç olarak, başkan yardımcılığı kadrosu kazanılmış hak teşkil etmediğinden, adı geçen kişinin maaşının müdür kadrosuna ait gösterge ve oranlar üzerinden ödenmesi yerine belediye başkan yardımcısı kadrosuna ait gösterge ve oranların esas alınarak ödenmesi nedeniyle kamu zararına neden olunmuştur.
Bu itibarla, 175 sayılı İlamın 4. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, oybirliği ile,
Karar verildiği 09.02.2022 tarih ve 51046 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Konu: Yükseköğrenim görmüş olma şartını taşımayan personele 1 inci dereceli belediye başkan yardımcısı kadrosunun maaşının ödenmesi
2- 175 sayılı İlamın 5. Maddesi ile, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesi hükmüne aykırı olarak, yükseköğrenim görmüş olma şartını taşımayan ...’ın 1 inci dereceli belediye başkan yardımcısı kadrosuna atanarak kendisine bu kadronun ek göstergesi, özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödemesinin esas alınarak ödeme yapılması sonucunda ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Sorumlular harcama yetkilisi ..., gerçekleştirme görevlileri ..., ... ile Dursun ... aynı mahiyetteki temyiz dilekçelerinde özetle;
Belediyede münhal bulunan başkan yardımcılığı kadrosuna ...’ın atamasının 12.01.2018 tarihinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68/B maddesine göre belediye başkanının emir ve talimatları ile yapıldığını, ...’ın fazladan almış olduğu özel hizmet tazminatının, ek ödemenin ve yan ödemenin kendilerinden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu, ayrıca ...’ın buna benzer idari işlemlere karşı dava açtığını ve yargı tarafından da Sayıştay kararları uyarınca tespit edilen kamu zararlarında hukuka uyarlık bulunmadığını tespit ederek işbu zararların tazmini için yapılan idari işlemlerin iptaline karar verildiğini, özetle belirtmek gerekirse Sayıştay İlamları uyarınca tespit edilen işbu kamu zararının yargı kararıyla ortadan kaldırıldığını,
... harcama yetkilisi olarak belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, bu nedenle toplam ...-TL kamu zararından tarafına düşen ...-TL bedelin kaldırılmasını,
..., söz konusu usulsüz atamanın Belediye Başkanı ... ile Yazı İşleri Müdürü ...’ın talimatları doğrultusunda yapıldığını, gerçekleştirme görevlisi olarak hiyerarşik yapı içerisinde amirlerinin talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, ...-TL kamu zararından tarafına düşen ... TL bedelin kaldırılmasını,
... söz konusu usulsüz atamanın Belediye Başkanı ... ile Yazı İşleri Müdürü ...’ın talimatları doğrultusunda yapıldığını, gerçekleştirme görevlisi olarak hiyerarşik yapı içerisinde amirlerinin talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, ...-TL kamu zararından tarafına düşen ...TL bedelin kaldırılmasını,
..., sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, ...-TL toplam TL kamu zararından kendisine düşen ... -TL bedelin kaldırılmasını,
Talep etmişlerdir.
Başsavcılık mütalaasında;
“Adı geçen ilamın 5. Maddesi ile ilgili dilekçesinde,
"Belediyemizde münhal bulunan başkan yardımcılığı kadrosuna ...'ın ataması 12.01.2018 tarihinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68/B maddesine göre belediye başkanının emir ve talimatları ile yapılmıştır. Ben sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının tarafıma yazılı talimatları doğrultusunda işlem yapıyorum. Bu nedenle de ...' m fazladan almış olduğu özel hizmet tazminatının, ek ödemenin ve yan ödemenin benden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu düşünüyorum. Ayrıca ... buna benzer idari işlemlere karşı dava açmış ve yargı tarafından da Sayıştay kararlan uyarınca tespit edilen kamu zararlarında hukuka uyarlık bulunmadığını tespit ederek işbu zararların tazmini için yapılan idari işlemlerin iptaline karar vermiştir. Özetle belirtmek gerekirse Sayıştay İlamları uyarınca tespit edilen işbu kamu zararı yargı kararıyla ortadan kaldırılmıştır. Bu nedenle toplam ...-TL kamu zararından tarafıma düşen ...-TL bedelin kaldırılması için gerekli hassasiyetinin gösterilmesi ve değerlendirilmesini arz ve talep ederim."
Demiştir.
Dilekçe eki idare mahkemesi kararı incelendiğinde söz konusu ilamda, Sayıştay 1. Dairesi tarafından verilen kararın kaldırıldığına dair herhangi bir ibare yer almadığı gibi, Sayıştay ilamında ismi geçen sorumluların sorumluluğuna dair herhangi bir hükmünde bulunmadığı görülmektedir.
Ayrıca Sayıştay 1. Dairesi tarafından verilen karar da savunmada ileri sürülen diğer hususlar karşılanmıştır
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 08.04.2021 tarih ve 175 numaralı ilamın 5. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.” Denilmiştir.
Dosyadaki mevcut belgelerin okunup, incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
175 sayılı İlamın 5. Maddesi ile, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesi hükmüne aykırı olarak, yükseköğrenim görmüş olma şartını taşımayan ...’ın 1 inci dereceli belediye başkan yardımcısı kadrosuna atanarak kendisine bu kadronun ek göstergesi, özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödemesinin esas alınarak ödeme yapılması sonucunda ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Sorumluluk yönünden inceleme
Harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin harcama sürecindeki görev ve sorumlulukları 5018 sayılı Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddelerinde düzenlenmiştir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32 nci maddesinde;
“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33 ncü maddesinde;
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yine, aynı Kanunun 55 ve devamı maddelerinde kamu idarelerinin iç kontrol sistemlerini oluşturmaları öngörülmüş ve bu çerçevede harcama birimlerinin yapılan mali işlemler üzerinde gerçekleştirecekleri kontroller açıklanmış olup, harcama birimlerinin asgari yapmaları gereken kontroller, malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usûl ve esasları ile ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemler Maliye Bakanlığınca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar'ın 10 uncu maddesinde, ön mali kontrol işleminin harcama birimleri tarafından da yerine getirileceği belirtilerek, gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin mali karar ve işlemlerin harcama birimi tarafından mali mevzuat hükümlerine uygunluk yönüyle kontrol edileceği,
Usul ve Esasların 12 nci maddesinde de, süreç kontrolünün nasıl yapılacağı belirtilerek, mali işlemlerin yürütülmesinde görev alanların yapacakları işlemden önceki işleri de kontrol edecekleri, ödeme emrini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlilerinin de ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön mali kontrol işlemini yapacakları belirtilmektedir.
Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerinden, her bir harcamanın harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi tarafından süreç kontrolü çerçevesinde yapılan işlemlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olup olmadıkları ön mali kontrole tabi tutularak kontrol edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007/5189-1 sayılı Kararının “sorumlular” başlıklı 3 üncü bölümünde, harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumlulukları açıklanmış olup; ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilmiş gerçekleştirme görevlilerinin düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiği belirtilmiştir.
5018 sayılı Kanun ve yukarıda belirtilen Sayıştay Genel Kurul Kararı uyarınca, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, giderin gerçekleştirilmesi ve harcamanın yapılması süreçlerinde, mevzuata uygunluk açısından kontrolleri sağlamakla yükümlüdürler. Yapılacak harcama, nitelik itibariyle hukuka aykırı nitelik taşıyorsa, söz konusu işlemleri yapmaktan kaçınmak durumundadırlar. Dolayısıyla, harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin hukuka aykırı nitelik taşıyan söz konusu ödeme işleminde sorumluluğu bulunmaktadır. Bu itibarla; sorumluluk yönünden yapılan itirazların REDDİNE,
Esas yönünden inceleme
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Derece yükselmesinin usul ve şartları” başlıklı 68’inci maddesinin (B) fıkrasında:
“Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir.
Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;
a) 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,
b) 1 inci ve 2 nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,
c) 3 üncü ve 4 üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl,
hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması şarttır. Dört yıldan az süreli yükseköğrenim görenler için bu sürelere iki yıl ilave edilir. …” hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre, kurumların 1-4 dereceli kadrolarına yükseköğrenim görenler arasından atama yapılması gerekmektedir.
Yapılan incelemede, lise mezunu olan ...’ın 1’inci dereceli belediye başkan yardımcısı kadrosuna atandığı ve bu kadronun ek göstergesi, özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödemesinin esas alınarak maaş ödemesi yapıldığı görülmüştür. Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, lise mezunu olması nedeniyle yükseköğrenim şartını taşımayan personelin 1. dereceli başkan yardımcılığı kadrosuna atanması ve kadronun maaşını alması mevzuata aykırıdır.
Sorumlular, adı geçen kişinin buna benzer idari işlemlere karşı dava açtığını ve yargı tarafından da Sayıştay kararları uyarınca tespit edilen kamu zararlarında hukuka uyarlık bulunmadığını tespit ederek işbu zararların tazmini için yapılan idari işlemlerin iptaline karar verildiğini, özetle belirtmek gerekirse Sayıştay İlamları uyarınca tespit edilen işbu kamu zararının yargı kararıyla ortadan kaldırıldığını iddia etmişlerse de;
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 78 inci maddesinde yer alan; “Adli, İdari ve askeri mahkemelerce verilen hükümler, Sayıştay’ın denetim yapmasına ve hükme bağlamasına engel değildir.” hükmü gereğince bu durumun Sayıştay yargılaması açısından bağlayıcılığı bulunmamaktadır.
Bu itibarla, 175 sayılı İlamın 5. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,(Üye Dr. ...’un karşı oy gerekçesine karşı) oyçokluğu ile,
Karar verildiği 09.02.2022 tarih ve 51046 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi
Üye Dr. ...’un karşı oy gerekçesi
Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden,
İlamda atamayı onaylayan Üst Yönetici (Belediye Başkanı) ile ödeme emri belgesinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri müteselsilen sorumlu tutulmuştur. Ancak atamayı teklif eden kamu görevlisi sorumlu tutulmamıştır. Atamayı teklif eden kamu görevlisinin de söz konusu usulsüz atama nedeniyle sorumlu tutulması gerekmektedir. Bu itibarla, atamayı teklif eden personelin de sorumlu tutulmasını teminen verilen tazmin hükmünün bozularak, Dairesine tevdiine karar verilmesi gerekir.
Konu: Müdür kadrosuna asaleten atanma şartları taşımayan personele müdür kadrosunun maaşının ödenmesi
3-175 sayılı İlamın 6. Maddesi ile, müdür kadrosuna asaleten atanma şartlarından biri olan kadronun görev alanı ile ilgili fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma şartını taşımayan ...’in İmar ve Şehircilik Müdürü kadrosuna vekaleten atanarak özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme farklarının ödenmesi neticesinde ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
... temyiz dilekçesinde özetle;
... Belediyesinde İmar ve Şehircilik Müdürü kadrosuna vekalet ettirilen ...’in atamasının belediye başkanının emir ve talimatları ile yapıldığını, bu nedenle de ...’in fazladan almış olduğu özel hizmet tazminatının, ek ödemenin ve yan ödemenin kendisinden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu, sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, toplam ...-TL kamu zararından tarafına düşen … TL bedelin kaldırılmasını talep etmiştir.
Başsavcılık mütalaasında;
“Adı geçen ilamın 6. Maddesi ile ilgili dilekçesinde,
"... Belediyesinde İmar ve Şehircilik Müdürü kadrosuna vekâlet ettirilen ... başkanının emir ve talimatları ile yapılmıştır. Ben sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının tarafıma yazılı talimatları doğrultusunda işlem yapıyorum. Bu nedenle de ...' in fazladan almış olduğu ek ödeme ile zam ve tutarlarının benden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle toplam ...-TL kamu zararından tarafıma düşen … TL bedelin kaldırılması için gerekli hassasiyetinin gösterilmesi ve değerlendirilmesini arz ve talep ederim."
Demiştir.
Temyiz talebi yerinde değildir.
Çünkü Sayıştay 1. Dairesi tarafından verilen karar da savunmada ileri sürülen hususlar karşılanmıştır.
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 08.04.2021 tarih ve 175 numaralı ilamın 6. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.” Denilmiştir.
Dosyadaki mevcut belgelerin okunup, incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
175 sayılı İlamın 6. Maddesi ile, müdür kadrosuna asaleten atanma şartlarından biri olan kadronun görev alanı ile ilgili fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma şartını taşımayan ...’in İmar ve Şehircilik Müdürü kadrosuna vekaleten atanarak özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme farklarının ödenmesi neticesinde ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Sorumluluk yönünden inceleme
İş bu dosyanın 1. Maddesinde belirtilen gerekçelerle, sorumluların itirazının REDDİNE,
Esas yönünden inceleme
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrasında, kurumların 1’inci ve 2’nci dereceli kadrolarına en az 10 yıl, 3’üncü ve 4’üncü dereceli kadrolarına en az 8 yıl hizmeti bulunan ve yükseköğrenim görenlerin atanabileceği belirtilmektedir.
Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in;
“Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde;
“(1) 5 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan unvanlara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aşağıdaki özel şartlar aranır.
a) Müdür ve şube müdürü kadrosuna atanabilmek için;
1) 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşımak,
2) Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,
3) Ekli (1) sayılı listede sayılan ve teknik öğrenim gerektiren müdürlüklere atanabilmek için; yükseköğretim kurumlarının, kadronun görev alanı ile ilgili eğitim ve öğretimde bulunan en az dört yıllık bölümlerinden veya bu bölümlere denkliği kabul edilen yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının ilgili bölümlerinden mezun olmak,
…” hükmü,
“Geçici hükümler” başlıklı geçici 1’inci maddesinde de; “(1) Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 18/4/1999 tarihinde görevde bulunan ve aynı tarih itibarıyla iki yıllık yükseköğrenim mezunu olanlar, diğer koşullara sahip oldukları takdirde 7 nci maddenin uygulanması bakımından dört yıllık yükseköğrenim mezunu kabul edilir.” Hükmü yer almaktadır.
Anılan Yönetmelik eki (1) sayılı listede İmar ve Şehircilik Müdürü kadrosu “Teknik Öğrenim Gerektiren Müdürlükler” arasında sayılmıştır.
657 sayılı Kanun’un “Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları” başlıklı 86’ncı maddesinde, bir görevin memurlar eliyle vekaleten yürütülmesi halinde aylıksız vekaletin asıl olduğu; bazı haller dışında boş kadrolara ait görevlerin lüzum görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz olarak vekaleten gördürülebileceği belirtilmektedir.
Anılan Kanun’un “Vekalet, ikinci görev aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler” başlıklı 175 inci maddesinin 1 ve 2 nci fıkralarında;
“Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı kadrolarına atananlara 146 ncı maddede yazılı asgari ücret aylık tutarından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir.
…
Ancak, kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur.” hükmü,
Anılan Kanun’un 152’nci maddesine istinaden yürürlüğe konulan ve 2018/11547 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2018 yılında da uygulanmasına devam edilen 17.04.2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar’ın 9’uncu maddesinde;
“(1) 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca;
a) 1) Kurumlarınca bir göreve kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet ettirilenlere;
aa) Vekaletin, 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesine binaen yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması,
…
cc) Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları,
kaydıyla; vekalet ettikleri kadro veya görevler için bu Karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki fark; 657 sayılı Kanunun 175 inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen yapıldığı sürece ödenir.
2) aa) Esas ve usule ilişkin olarak yukarıda belirtilen şartları bir arada taşımayanlara,
…
vekalet nedeniyle öngörülen zam ve tazminatlar ödenmez.” hükmü,
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin ek 9’uncu maddesinin beşinci fıkrasında;
“… kurumlarınca bir kadroya kurum içinden veya kurum dışından vekalet ettirilenlere, vekaletin 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesine istinaden yapılmış ve bu hususun onayda belirtilmiş olması, vekalet görevinin Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek karar ile atama yapılması gereken kadrolar için ilgili bakan, diğer kadrolar için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi, vekalet eden personelin asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadrolar için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) taşıması kaydıyla vekalet ettikleri kadro için öngörülen ek ödemenin asli kadroları için öngörülen ek ödemeden fazla olması halinde, aradaki fark, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görev fiilen yapıldığı sürece ödenir.” Hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre, bir görevi vekaleten yürüten memura vekalet görevi nedeniyle ödeme yapılabilmesi için vekalet eden memurun asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşıması, vekaletin 657 sayılı Kanun’un 86’ncı maddesine istinaden yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması gerekmektedir.
Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; vekâleten İmar ve Şehircilik Müdürü kadrosuna atanan tekniker ...’in, 10.10.1994 tarihinde iki yıllık yükseköğrenimden mezun olduğu, dolayısıyla bu kadroya asaleten atanmanın şartlarından biri olan, kadronun görev alanı ile ilgili fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olma şartını taşımadığı görülmüştür.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre; anılan müdürlük kadrosuna atanacak personelin diğer şartlarla birlikte, teknik öğretim yapan fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olması gerekmektedir. Bunun yanında, Genel Yönetmelik’in Geçici 1’inci maddesinde 18.04.1999 tarihi itibarı ile görevde bulunanlardan iki yıllık yükseköğrenim mezunu olanların, dört yıllık yükseköğrenim mezunu kabul edileceği belirtilmiştir. Ancak adı geçen kişi, 18.04.1999 tarihinde memuriyet görevinde bulunmadığından, anılan Yönetmelik’in Geçici 1’inci maddesi kapsamında da dört yıllık yükseköğrenim mezunu kabul edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, asilde aranan şartları taşımayan ...’e, vekalet ettiği kadronun özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme farklarının ödenmesi neticesinde kamu zararına neden olunmuştur.
Bu itibarla, 175 sayılı İlamın 6. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üye. …’un karşı oy gerekçesine karşı) oyçokluğu ile,
Karar verildiği 09.02.2022 tarih ve 51046 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi
Üye …’un karşı oy gerekçesi
Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden,
İlamda ödeme emri belgesinde imzası bulunan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri müteselsilen sorumlu tutulmuştur. Ancak asilde aranan şartları taşımayan personelin söz konusu kadroya atamasını yapan belediye başkanı sorumlu tutulmamıştır. Belediye başkanının de söz konusu usulsüz atama nedeniyle sorumlu tutulması gerektiğinden, verilen tazmin hükmünün bozularak, Dairesine tevdiine karar verilmesi gerekir.
Konu: Zabıta müdürü kadrosuna atanma şartlarını taşımayan personele bu kadronun maaşının ödenmesi
4-175 sayılı İlamın 7. Maddesi ile, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 68/ B maddesindeki 10 yıl hizmeti bulunma şartını taşımayan zabıta komiseri ...’ün 2’nci dereceli zabıta müdürü kadrosuna atanarak bu kadro için belirlenen özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme tutarlarının ödenmesi neticesinde ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Diğer sorumlu ... ile gerçekleştirme görevlisi ... aynı mahiyetteki temyiz dilekçelerinde özetle;
Bilindiği üzere belediyelerde personel atamalarının, belediye başkanının vermiş olduğu emir ve talimatlarla yapıldığını, ... belediyesinde görev yapan ... ’ün Zabıta Müdürlüğüne atanmasının da belediye başkanının talimatıyla 08.02.2018 tarihinde yapıldığını, sorumluluklarının bulunmadığını, ...’ün fazladan almış olduğu özel hizmet tazminatının, ek ödemenin ve yan ödemenin kendilerinden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu,
..., ne harcama yetkilisi ne de gerçekleştirme görevlisi olduğunu, belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, bu nedenle toplam ... TL kamu zararından tarafına düşen … TL bedelin kaldırılmasını,
..., sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının yazılı talimatları doğrultusunda işlem yaptığını, bu nedenle ... TL kamu zararından tarafına düşen … TL bedelin kaldırılmasını,
Talep etmişlerdir.
Başsavcılık mütalaasında;
“Adı geçen ilamın 7. Maddesi ile ilgili dilekçesinde,
"Bilindiği üzere Belediyelerde personel atamaları Belediye Başkanının vermiş olduğu emir ve talimatlarıyla yapılmaktadır. ... belediyesinde görev yapan ... 'ün Zabıta Müdürlüğüne ataması da belediye başkanının talimatıyla 08.02.2018 tarihinde yapılmıştır. Benim burada herhangi bir sorumluluğum bulunmamaktadır. Çünkü ben sorumlu işçi (mutemet) görevlisi olarak belediye başkanının talimatları doğrultusunda işlem yapıyorum. Bu nedenle de ...' ün fazladan almış olduğu özel hizmet tazminatının, ek ödemenin ve yan ödemenin benden talep edilmesinin yanlış ve haksız olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle de tarafıma çıkarılan ...-TL kamu zararından tarafıma düşen … TL kaldırılması için gerekli hassasiyetinin gösterilmesi ve değerlendirilmesini arz ederim."
Demiştir.
Temyiz talebi yerinde değildir.
Çünkü Sayıştay 1. Dairesi tarafından verilen karar da savunmada ileri sürülen hususlar karşılanmıştır.
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 08.04.2021 tarih ve 175 numaralı ilamın 7. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir.” Denilmiştir.
Dosyadaki mevcut belgelerin okunup, incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
175 sayılı İlamın 7. Maddesi ile, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 68/ B maddesindeki 10 yıl hizmeti bulunma şartını taşımayan zabıta komiseri ...’ün 2’nci dereceli zabıta müdürü kadrosuna atanarak bu kadro için belirlenen özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme tutarlarının ödenmesi neticesinde ... TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Sorumluluk yönünden inceleme
İş bu dosyanın 1. Maddesinde belirtilen gerekçelerle, sorumluların itirazının REDDİNE,
Esas yönünden inceleme
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrasında, kurumların 1’inci ve 2’nci dereceli kadrolarına en az 10 yıl, 3’üncü ve 4’üncü dereceli kadrolarına en az 8 yıl hizmeti bulunan ve yükseköğrenim görenlerin atanabileceği hükümleri yer almaktadır.
Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in;
“Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar” başlıklı 5’inci maddesinde:
“(1) Görevde yükselmeye tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir:
a) Yönetim hizmetleri grubu;
1) Müdür, şube müdürü,
…” hükmü,
“Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde:
“(1) 5 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan unvanlara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aşağıdaki özel şartlar aranır.
a) Müdür ve şube müdürü kadrosuna atanabilmek için;
1) 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşımak,
2) Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,
…” hükmü,
yer almaktadır.
Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; 2. dereceli zabıta müdürlüğü kadrosuna asaleten atanan zabıta komiseri ...’ün 9 yıl 5 ay 6 gün hizmetinin olduğu görülmüştür.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, bir personelin müdür kadrosuna asaleten atanabilmesi için diğer şartlarla birlikte, 10 yıl hizmetinin bulunması gerekmektedir. 10 yıl hizmet şartını taşımayan ...’ün 2 nci dereceli zabıta müdürlüğü kadrosuna atanarak, kendisine bu kadro için belirlenen özel hizmet tazminatı, yan ödeme ve ek ödeme tutarlarının ödenmesi kamu zararı oluşturmaktadır.
Bu itibarla, 175 sayılı İlamın 7. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üye …’ın karşı oy gerekçesine karşı) oyçokluğu ile,
Karar verildiği 09.02.2022 tarih ve 51046 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi
Üye …’ın karşı oy gerekçesi
Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte sorumluluk yönünden,
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci madde hükmü ile her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, yetkili kılınmış mercilere hesap verme zorunluluğu belirtilmekte,
Hesap yargısı çerçevesinde sorumluluğun belirlenmesinde ise, 6085 sayılı Kanunun ‘Sorumlular ve sorumluluk halleri’ başlıklı 7’nci madde hükmünde, 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk hallerinin esas alınacağı hükme bağlanmaktadır. 5018 sayılı Kanun’da belirli kamu görevlilerine görev ve yetkiler tanımlanmakta ve ilgili görev ve yetkiler belirli sorumluluklarla ilişkilendirilmektedir. Hesap yargısı konusu olan ‘Kamu zararı’ hususu da bu Kanun’un ‘Kamu Zararı’ başlıklı 71’nci maddesinde, sebep olunan kamu zararından sorumluluk, maddi ve manevi unsuruyla beraber, uygun illiyet bağı aranarak tanımlanmaktadır. Bu düzenleme gereği kamu görevlisi ancak fiili söz konusu manevi unsurları ‘kasıt, kusur, ihmal’ taşıyor ve fiili ile netice arasında illiyet bağı kurulabiliyorsa hesap yargısı bağlamında sorumlu tutulabilecektir.
Dolayısıyla, 6085 sayılı Kanun ile sorumluluk halinin belirlenmesi için yönlendirilen 5018 sayılı Kanunda, yetkiden bahsedilirken hemen yanına sorumluluk da iliştirilerek, yetki ve sorumluluk dengesi kurulmaktadır.
175 sayılı İlamın 7. maddesinde; atamayı onaylayan Üst Yönetici (Belediye Başkanı), diğer sorumlu sıfatıyla atama onayında imzası bulunan yazı işleri müdürü ile ödeme emri belgesinde imzası bulunan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri müteselsilen sorumlu tutulmuştur.
Harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerinin yasal sorumluluk ve yükümlülükleri 5018 sayılı Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddelerinde düzenlenmektedir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun “Harcama Talimatı ve Sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde;
“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,
“Giderlerin Gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde;
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.” hükümlerine yer verilmektedir.
Bu hükümler bağlamında, somut olayda harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu, ödeme emrine konu atamaya ilişkin harcama yapmaktır. Asaleten yapılan atamanın içeriğinin düzenlenmesine ilişkin kendilerine sorumluluk yüklenebilecek bir yasal yetki ve görevleri bulunmamaktadır.
Netice itibariyle, hukuki uyuşmazlık konusuna esas atama aşamasında herhangi bir yetki ve sorumluluğu bulunmayan harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlilerinin, sadece ilişkili ödeme emri belgeleri üzerinde imzası bulunması hasebiyle sorumluluğuna hükmedilmesi mümkün değildir. Çünkü ilgili kamu görevlilerince, 5018 sayılı Kanun’un 32 ve 33’üncü maddeleri çerçevesinde, icra edilen fiiller ile kamu zararına sebebiyet veren atama işlemindeki mevzuat hükümlerine aykırılık arasında uygun illiyet bağı bulunmamaktadır.
Bu itibarla, 175 sayılı İlamın 7. maddesi ile verilen tazmin hükmünün bozularak, ödeme emri belgesinde imzası bulunan harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluklarının kaldırılmasını teminen Dairesine tevdiine karar verilmesi gerekir.
Konu: Belediyede çalışan kadrolu işçilerin ücretlerine Toplu İş Sözleşmesi’nde belirlenen oranın üzerinde zam yapılarak ödeme yapılması
5-175 sayılı İlamın 12. Maddesi ile, ... Belediyesinde çalışan kadrolu işçilerin ücretlerine Toplu İş Sözleşmesi’nde belirlenen oranın üzerinde zam yapılarak ödeme yapılması neticesinde oluşan toplam … TL kamu zararının; … TL’si ahizlerin ücretlerinden mahsuben tahsil edildiğinden … TL için ilişilecek husus kalmadığına, geriye kalan … TL kamu zararının ilamda belirtilen sorumlulara ödettirmesine karar verilmiştir.
Gerçekleştirme görevlisi ... temyiz dilekçesinde özetle;
Belediyede görev yapan kadrolu işçilerin ücretlerine Toplu İş Sözleşmesi ile verilen ücret zammı oranlarından daha fazla tutarda zam uygulanmak suretiyle ücret verildiği tespit edildiğinden …TL kamu zararının tabloda bulunan işçilerden her ay kesilerek tahsilinin sağlandığını, tahsilat makbuzlarının ilişikte sunulduğunu belirtmiştir.
Başsavcılık mütalaasında;
“Adı geçen ilamın 12. Maddesi ile ilgili dilekçesinde,
Belediyemizde görev yapan kadrolu işçilerin ücretlerine Toplu İş Sözleşmesi ile verilen ücret zammı oranlarında daha fazla tutarda zam uygulanmak suretiyle ücret verildiği tespit edildiğinden ...-TL kamu zararının tabloda bulunan işçilerimizden her ay kesilerek tahsili sağlanmıştır. Buna ilişkin tahsilat makbuzları ilişikte sunulmuştur." Demiştir.
Ancak tahsilata ilişkin dilekçe ekinde herhangi bir makbuza rastlanmamıştır.
Bu nedenlerle temyiz talebinin reddi ile ... Belediyesi 2018 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu çıkarılan 08.04.2021 tarih ve 175 numaralı ilamın 12. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün, tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa edilmektedir
Arz ederim.” Denilmiştir.
Sorumlu … ikinci temyiz dilekçesinde;
İlgi yazının son paragrafında özetle; savunmada her ne kadar tahsilata ilişkin makbuzların ilişikte sunulduğu beyan edilmişse de tahsilata ilişkin dilekçe ekinde herhangi bir makbuza rastlanılmadığı, bu sebeple temyiz talebinin ret edildiğini,
Savunma dilekçesinin ekinde söz konusu makbuzları sunduğunu, postadan veya teknik sebeplerden dolayı söz konusu makbuzların ulaşmadığının, işbu yazı ile öğrendiğini,
İş bu dilekçe ekinde yeniden tahsilata ilişkin maaş raporlarındaki kesinti bilgilerini ibraz ettiğini, konunun yeniden incelenerek, kamu zararı oluşmadığından verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.
Başsavcılığın yanıtı
“İlgi yazınız ekinde gönderilen 2.Temyiz dilekçesi incelenmiş olup; adı geçen tarafından ilamın 12. Maddesi ile ilgili olarak gönderilen belgelerden, tazmin konusu … TL tutarındaki kamu zararının, ilamın karar tarihinden önce ahizlerden tahsil edildiği anlaşılmıştır.
Bu nedenle, yargılamanın iadesi suretiyle düzeltilmek üzere dairesine gönderilmesine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.” Denilmiştir.
Dosyadaki mevcut belgelerin okunup, incelenmesinden sonra,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
175 sayılı İlamın 12. Maddesi ile, ... Belediyesinde çalışan kadrolu işçilerin ücretlerine Toplu İş Sözleşmesi’nde belirlenen oranın üzerinde zam yapılarak ödeme yapılması neticesinde oluşan toplam … TL kamu zararının; ... TL’si ahizlerin ücretlerinden mahsuben tahsil edildiğinden … TL için ilişilecek husus kalmadığına, geriye kalan … TL kamu zararının ilamda belirtilen sorumlulara ödettirmesine karar verilmiştir.
Bu defa sorumlu, ilamın karar tarihinden (24.12.2020) önce ilam konusu kamu zararının ahizlerden tahsil edildiğine ilişkin belgeler sunmuşsa da; bu hususta Kurulumuzca yapılacak işlem olmadığına ve sözü edilen belgeler yargılamanın iadesini gerektiren nitelikte görüldüğü takdirde bu yolda işlem ifasını teminen dosyanın hükmü veren Daireye GÖNDERİLMESİNE, (Üye …’ın karşı oy gerekçesine karşı) oyçokluğu ile,
Karar verildiği 09.02.2022 tarih ve 51046 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Karşı oy gerekçesi
Üye …’ın karşı oy gerekçesi
175 sayılı İlamın 12 inci maddesi ile … TL’lik tazmin hükmüne karşı (tahsilat bildirilmiş olsa da) olağan kanun yolu olan temyiz başvurusunda bulunulmuş olup, bu talebin Temyiz Kurulu’nca esastan görüşülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Öncelikle haklarında tazmin hükmedilen ve daire tarafından düzenlenen ilamı temyiz etme hakkına sahip olan sorumlular tarafından ve temyiz süresi içerisinde yapılmış olan bir temyiz başvurusu bulunmakta olup bu başvurunun esastan karar bağlanması gerekmektedir. 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “Temyiz” başlıklı 55’inci maddesinin 1’inci fıkrasında; “Sayıştay dairelerince verilen ilamlar Sayıştay Temyiz Kurulunda temyiz olunur.” denilmiş olup, 7’nci fıkrasında ise; ”Temyiz Kurulu temyiz olunan hükmü olduğu gibi veya düzelterek tasdik eder, bozar ya da Kurul üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kaldırır. Bozma halinde evrak yeniden karara bağlanmak üzere o kararı veren daireye gönderilir.” denilmiştir. Bu itibarla; yapılan temyiz başvurusunun İlam hükmünün kesinleşmesini sağlamak üzere esastan görüşülmesine geçilerek hükmün tasdiki, bozulması ya da kaldırılması şeklinde karara bağlanması gerekmektedir. Bu maddeden de hareketle İlam hükmüne karşı yapılmış temyiz başvurusu karşısında Temyiz Kurulu’nun “yapılacak işlem yoktur” denilerek usulden red şeklinde bir karar vermesi mümkün görülmemektedir.
Öte yandan, söz konusu temyiz başvurusunun esastan görüşülmesi ve karara bağlanması hükmün kesinleşmesi açısından da önem arz etmektedir. 6085 sayılı Kanunun 53’üncü maddesinde; Sayıştay ilamlarının kesinleştikten sonra doksan gün içerisinde yerine getirileceği belirtilerek İlamların infazı için kesinleşme şartı öngörülmüştür. Bilindiği üzere Dairelerce düzenlenen ilâmlar; ya temyize başvuru süresi içinde temyiz başvurusunda bulunulmaması üzerine ya da temyiz başvurusunun karara bağlanması yoluyla kesinleşmektedir. Süresi içinde yetkili kişiler tarafından yapılmış temyiz başvurusunda Temyiz Kurulu tarafından “yapılacak işlem yoktur” şeklinde bir karar alınması durumunda ilamın kesinleşme tarihi muğlak hale gelmekte ve ne zaman kesinleştiği konusunda tereddütler oluşmasına yol açılmış olacaktır.
Bu nedenle 175 sayılı İlamın 12 inci maddesine karşı süresinde yapılmış temyiz başvurusunun (konunun esasına itiraz bulunmasa da) görüşülerek ilamın “tasdikine” karar verilmesi gerekir.
