Fiili hizmet zammı 68/B atamasında dikkate alındı, Sayıştay kamu zararı çıkardı

Buna göre, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrası hükmü uyarınca; adı geçenin vekil öğretmen olarak görev yaptığı 12 ay 8 günlük; özel sektörde çalıştığı sürenin dörtte üçünü oluşturan (139 gün*3/4) 3 ay 15 günlük ve polislik görevine başladığı tarihten birinci dereceli yüksekokul sekreterliğine asaleten atandığı (17.07.2007-13.02.2014) tarihleri arasındaki 6 yıl, 6 ay 26 günlük hizmet süresi ile muvazzaf askerlikte geçirdiği 5 ay, 29 günün toplamı dikkate alındığında, ilgilinin birinci dereceli yüksekokul sekreterliği kadrosuna asaleten atandığı 13.02.2014 tarihi itibarıyla, toplam 8 yıl, 4 ay, 18 gün hizmetinin bulunduğu anlaşılmıştır.

Konu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, ilgilinin polislik mesleğinden kaynaklanan 1 yıl, 6 ay, 15 günlük fiili hizmet süresi zammının da on yıllık hizmet süresine dahil edilmesi gerektiği iddia edilmişse de, fiili hizmet süresi zammı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40’ıncı maddesinde belirtilen işyerlerinde ve işlerde Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında çalışan sigortalıların, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin belirli bir miktarının prim ödeme gün sayılarına eklenmesi ile ilgili bir süre olup, fiilen çalışılan bir süre değildir. Oysaki, 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) fıkrasında, hizmet sürelerinin hesabında 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 2’nci maddesi kapsamına dâhil kurumlarda fiilen çalışılan sürelerin dikkate alınacağı belirtilmiştir. Bu nedenle, ilgilinin polislik mesleğinden kaynaklanan fiili hizmet süresi zammının 217 sayılı KHK kapsamında fiilen çalışılan sürelerden sayılması mümkün değildir.

Yılı    2018
Dairesi    8
Karar No    251
İlam No    237
Tutanak Tarihi    22.9.2022

Mevzuata aykırı atama

… Üniversitesi 2018 yılı hesabının Dairemizde yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı İlamın …’inci maddesinde;

Üçüncü dereceli enstitü sekreteri kadrosunda bulunan …’ın,

A) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrasında öngörülen on yıllık hizmet süresi şartını taşımamasına rağmen, … Yüksekokulunda bulunan birinci dereceli yüksekokul sekreterliği kadrosuna atanması ve bu atama nedeniyle kendisine bu kadronun mali haklarının ödenmesinden kaynaklanan … TL’nin denetçi tarafından sorgu konusu edildiği görülmüştür. Ancak, yapılan incelemede, dosya kapsamında yer alan ve ilgilinin atama işlemine esas teşkil eden … tarih ve … sayılı personel hareketleri onay belgesinde, Personel Daire Başkanı … ile Genel Sekreter V. …’in de imzası yer aldığı halde bu kişilerin savunmalarının alınmadığı görüldüğünden, adı geçen kişilerin savunmalarının alınarak ek rapor düzenlenmesi için,

B) Atanmış bulunduğu 1’inci dereceli yüksekokul sekreterliği görevini ifa etmekte iken hukukun genel ilkeleri arasında yer alan eşitlik ilkesine aykırı olarak … Meslek Yüksekokulu’nda öğretim görevlisi olarak atandığı iddiasına ilişkin olarak bir değerlendirme yapılabilmesi için öncelikle işbu maddenin (A) bendiyle ilgili bir hükme varılması gerektiği değerlendirildiğinden, ilamın (A) bendiyle ilgili olarak hüküm tesis edilene değin,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin 3’üncü fıkrası gereğince konunun HÜKÜM DIŞI bırakılmasına karar verilmişti.

Bu karar üzerine, konunun Personel Daire Başkanı … ile Genel Sekreter V. … nezdinde ek sorgu edilmesi suretiyle ek rapor düzenlendiği görüldüğünden, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca konunun görüşülmesinin devamına karar verildi.

A) … Enstitüsü’nde üçüncü dereceli enstitü sekreteri kadrosunda bulunan …’ın, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrasında öngörülen on yıllık hizmet süresi şartını taşımamasına rağmen, … Yüksekokulu’nda bulunan birinci dereceli yüksekokul sekreterliği kadrosuna atanması ve bu kadronun mali haklarının ödenmesinden kaynaklanan … TL’ye ilişkin olarak;

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrasında;

“(Değişik: 4/5/1984 – KHK-199/1 md.) Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir.

(Değişik ikinci paragraf: 13/2/2011 - 6111/101 md.) Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;

a) 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,

b) 1 inci ve 2 nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,

c) 3 üncü ve 4 üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl,

hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması şarttır. Dört yıldan az süreli yükseköğrenim görenler için bu sürelere iki yıl ilave edilir. Bu sürelerin hesabında; 8/6/1984 tarihli ve 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi kapsamına dâhil kurumlarda fiilen çalışılan süreler ile Yasama Organı Üyeliğinde, belediye başkanlığında, belediye ve il genel meclisi üyeliğinde, kanunlarla kurulan fonlarda, muvazzaf askerlikte, okul devresi dâhil yedek astsubaylık ve yedek subaylıkta ve uluslararası kuruluşlarda geçen sürelerin tamamı ile yükseköğrenim gördükten sonra özel kurumlarda veya serbest olarak çalıştıkları sürenin; Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile en üst yönetici konumundaki genel müdür ve başkan kadrolarına atanacaklar için tamamı, diğer kadrolara atanacaklar için altı yılı geçmemek üzere dörtte üçü dikkate alınır.”

Denilmektedir.

Yukarıda yer verilen madde hükmüne göre, 1, 2, 3 ve 4’üncü derecelerdeki kadrolara, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilmesi mümkün olmakla beraber, 1’inci ve 2’nci dereceli kadrolardan, ek göstergesi 5300’den az olanlar için, ilgilinin en az on yıllık hizmetinin bulunması; söz konusu 10 yıllık sürenin hesabında da, 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 2’nci maddesi kapsamına dâhil kurumlarda fiilen çalışılan süreler ile muvazzaf askerlikte geçen sürenin tamamının, yükseköğrenim gördükten sonra özel kurumlarda veya serbest olarak çalışılan sürelerin ise 6 yılı geçmemek üzere dörtte üçünün dikkate alınması gerekmektedir.

Sorgu konusu olayda, … Emniyet Müdürlüğü’nde polis memuru olarak görev yapmakta olan …’ın, 13.09.2013 tarihinde … Üniversitesi … Enstitüsü Müdürlüğü’ne üçüncü dereceli enstitü sekreteri olarak naklen atandığı, daha sonra … Yüksekokuluna birinci dereceli yüksekokul sekreteri olarak 11.11.2013 tarihinde vekâleten, 13.02.2014 tarihinde ise asaleten atandığı görülmüşse de, 4 yıllık beden eğitimi ve spor öğretmenliği mezunu olan ilgilinin hizmet döküm belgesinin incelenmesinde,

05.10.2004-10.06.2005 tarihleri arasında 8 ay 5 gün, 28.09.2005-31.01.2006 tarihleri arasında 4 ay 3 gün olmak üzere toplam 12 ay 8 gün vekil öğretmenlik yaptığı,

09.05.2002-13.06.2003 tarihleri arasında aralıklarla toplam 4 ay 19 gün (139 gün) özel sektörde çalıştığı,

30.05.2004-30.11.2003 tarihleri arasında 5 ay 29 gün askerlik görevini ifa ettiği ve

17.07.2007-13.02.2014 (polis memuru olarak göreve başladığı tarihten birinci dereceli yüksekokul sekreterliğine asaleten atandığı tarih arasındaki süre) tarihleri arasında 6 yıl, 6 ay 26 gün hizmet süresinin bulunduğu görülmüştür.

Buna göre, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrası hükmü uyarınca; adı geçenin vekil öğretmen olarak görev yaptığı 12 ay 8 günlük; özel sektörde çalıştığı sürenin dörtte üçünü oluşturan (139 gün*3/4) 3 ay 15 günlük ve polislik görevine başladığı tarihten birinci dereceli yüksekokul sekreterliğine asaleten atandığı (17.07.2007-13.02.2014) tarihleri arasındaki 6 yıl, 6 ay 26 günlük hizmet süresi ile muvazzaf askerlikte geçirdiği 5 ay, 29 günün toplamı dikkate alındığında, ilgilinin birinci dereceli yüksekokul sekreterliği kadrosuna asaleten atandığı 13.02.2014 tarihi itibarıyla, toplam 8 yıl, 4 ay, 18 gün hizmetinin bulunduğu anlaşılmıştır.

Konu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, ilgilinin polislik mesleğinden kaynaklanan 1 yıl, 6 ay, 15 günlük fiili hizmet süresi zammının da on yıllık hizmet süresine dahil edilmesi gerektiği iddia edilmişse de, fiili hizmet süresi zammı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40’ıncı maddesinde belirtilen işyerlerinde ve işlerde Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında çalışan sigortalıların, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin belirli bir miktarının prim ödeme gün sayılarına eklenmesi ile ilgili bir süre olup, fiilen çalışılan bir süre değildir. Oysaki, 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) fıkrasında, hizmet sürelerinin hesabında 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 2’nci maddesi kapsamına dâhil kurumlarda fiilen çalışılan sürelerin dikkate alınacağı belirtilmiştir. Bu nedenle, ilgilinin polislik mesleğinden kaynaklanan fiili hizmet süresi zammının 217 sayılı KHK kapsamında fiilen çalışılan sürelerden sayılması mümkün değildir.

Yine, savunmalarda; sorguda yapılan hesaplamaya göre …’ın 10 yıllık hizmet süresini Mart 2016 tarihinde doldurması nedeniyle bu tarihten sonrasına isabet eden dönem için kamu zararının oluşmadığının kabul edilmesi gerektiği belirtilmişse de, idari işlemlerin hukuka uygunluk denetimi, bu işlemlerin tesis edildikleri tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yapılmaktadır. Bu nedenle, bir göreve atandığı tarihte gerekli koşulları taşımayan bir kişinin, ilerleyen süreçte hukuki durumunda değişiklik olması, tesis edildiği tarih itibarıyla açıkça hukuka aykırı olan işlemi hukuka uygun hale getirmemektedir. Somut olayda da, …’ın 10 yıllık hizmet süresi şartını taşıdığı tarih itibarıyla yeni bir atama işlemi yapılmadığından, mevzuata aykırı olarak yapılan atama işleminden kaynaklanan kamu zararı tutarının yeniden hesap edilmesini gerektiren bir durum oluşmamaktadır.

Savunmalarda ayrıca, ilgilinin yüksekokul sekreterliğine atandığı 13.02.2014 tarihinden bu denetimin yapıldığı tarihe kadar geçen 4 yıl boyunca konunun sorgu konusu edilmediği, kaldı ki eğer ortada hatalı bir işlem var ise bu hatanın ilgili tarafından yapılan gerçek dışı bir beyandan veya hileden kaynaklanmadığı, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun ... tarih ve .... sayılı kararına göre; yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı veya hilesi hallerinde, süre koşulu aramaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayanarak yapılan ödemelerin İdarelerce her zaman geri alınabileceği, belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin geri alınmasının ise hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten itibaren idari dava açma süresi içinde mümkün olduğu, ancak bu süre geçtikten sonra ödemenin geri alınamayacağı iddia edilmişse de, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’na göre Sayıştay Daireleri tarafından yerine getirilen hesap yargısında, lehine ödeme yapılan kişi (ahiz) hakkında değil, ilgili işlemi yapan sorumlular hakkında hüküm verilmektedir. Bu nedenle, mevzuata aykırı atamadan kaynaklanan kamu zararının ahizinden tahsil edilip edilemeyeceği önem taşımamaktadır. Diğer taraftan, müstekâr yargı kararlarında, idarenin açık hatası kapsamında değerlendirilen, atanma şartlarını taşımayan kişilerin atanması işlemlerinin, süre kaydı aranmaksızın idarelerce geri alınabileceğine hükmedilmiştir.

Sonuç itibarıyla, üçüncü dereceli enstitü sekreteri kadrosunda bulunan …’ın, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrasında öngörülen 10 yıllık hizmet süresi şartını taşımamasına rağmen birinci dereceli yüksekokul sekreterliği kadrosuna atanması suretiyle kendisine bu kadronun mali haklarının ödenmesi nedeniyle kamu zararına sebebiyet verildiği anlaşılmıştır.

Konu sorumluluk yönüyle değerlendirildiğinde;

…’ın 657 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin (B) fıkrasına aykırı olarak 1. dereceli yüksekokul sekreterliğine atanması işlemine esas teşkil eden … tarihli ve … sayılı personel hareketleri onay belgesinde imzaları bulunan (atamayı olura arz eden) Personel Daire Başkanı …, (atamayı teklif eden) Genel Sekreter V. … ile (atamaya olur veren) Rektör …’ın oluşan kamu zararından sorumluluklarının bulunduğu açıktır.

Öte yandan, Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin “Aylıklar” başlıklı 9’uncu maddesinde yer alan,

“Aylık ve aylıkla birlikte ödenen hakedişler için Aylık Bordrosu veya Yurtdışı Aylık Bordrosu (Örnek: 8 veya 8/A) ve Personel Bildirimi (Örnek: 9 ) ile duruma göre ödemenin yapıldığı ilk aya ait ödeme belgesine aşağıda belirtilen belgeler bağlanır.

a) İlk atamalarda, atama onayı ve işe başlama yazısı.

b) Naklen atamalarda, atama onayı, işe başlama yazısı ve Personel Nakil Bildirimi (Örnek:10 ); askeri personelin naklen atamalarında (10/A) örnek numaralı Ayrılış ve Katılış Bildirimi.

…”

hükmü gereğince, ödemenin yapıldığı ilk aya ait ödeme belgesine, ilgilinin atama onay yazısı ekleneceğinden, sadece ilk ödeme emri belgesinde imzaları yer alan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin, ekteki atama onayının mevzuatına uygun gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini araştırma mükellefiyeti bulunmaktadır.

Ancak, ilk ayı izleyen ödeme belgelerine atama onay yazısının eklenme zorunluluğu bulunmadığından,

-… tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve … sayılı ödeme emri belgelerini Harcama Yetkilisi sıfatıyla imzalayan (…) …’nin,

-… tarih ve … sayılı ödeme emri belgesini Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla imzalayan (…) …’nin,

-… tarih ve … sayılı ödeme emri belgesini Harcama Yetkilisi sıfatıyla imzalayan (…) …’in,

… tarih ve … sayılı ödeme emri belgesini Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla imzalayan …’ın,

-… tarih ve … sayılı ödeme emri belgesini Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla imzalayan (…) …’nun

-… tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …sayılı ödeme emri belgesini Harcama Yetkilisi sıfatıyla imzalayan …’ın,

… tarih ve … sayılı ödeme emri belgesini Harcama Yetkilisi sıfatıyla imzalayan (…) … ile Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla imzalayan (…) …’ın,

bahse konu atama işlemindeki mevzuata aykırılığı ödeme sırasında bilip tespit etmesi beklenemeyeceğinden oluşan kamu zararı nedeniyle sorumluluklarının bulunmadığı değerlendirilmiştir.

Bu itibarla, üçüncü dereceli enstitü sekreteri kadrosunda bulunan …’ın, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin (B) fıkrasında öngörülen 10 yıllık hizmet süresi şartını taşımamasına rağmen birinci dereceli yüksekokul sekreterliği kadrosuna atanması nedeniyle kendisine bu kadronun mali haklarının ödenmesi ile ilgili olarak;

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca … tarih ve … sayılı İlam’ın …’inci maddesine ilişkin hüküm dışı kaydının kaldırılmasına ve … TL kamu zararının;

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Diğer Sorumlular (…) …, (…) … ve (…) …’a,

(…) … TL’sinin Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ile Diğer Sorumlular (…) …, (...) … ve (…) …’a,

(…) … TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) … ile Diğer Sorumlular (…) …, (…) … ve (…) …’a,

.. TL’sinin ise Diğer Sorumlular (…) … ve (…) … ile (…) …’a,

Müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.