Fiilen ders yapılıyormuş gibi öğretim elemanlarına ek ders ücreti ödenmesi Sayıştaya takıldı

Yapılan incelemede, … Üniversitesi Rektörlüğü tarafından yayımlanan akademik takvimde; 04.04.2019-12.04.2019 tarihleri ile 11.11.2019-22.11.2019 tarihlerinin vize sınav haftaları olarak belirlendiği ve bu dönemler itibariyle, ders işlenilmeyip, sadece ara sınavların yapıldığı anlaşıldığından, öğretim elemanlarına herhangi bir ek ders ödemesi yapılması mümkün değildir. Zira ek ders ödemesi mevzuatla açık bir şekilde faaliyetin fiilen yapılması şartına bağlanmıştır.

Konu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda; eğitim öğretim dönemlerinin bir bütün olduğundan bahisle, vize sınavlarını kapsayan dönemin de bunun bir parçası olduğu ve eğitim öğretim faaliyetlerinin devam ettiği belirtilmişse de, vize sınavlarının yapıldığı dönemde derslerin fiilen işlendiğine dair yoklama tutanağı vb. mahiyette bir belge sunulmadığından, yapılan savunmanın bu yönüyle kabul edilmesi mümkün değildir.

Yılı    2019
Dairesi    8
Karar No    252
İlam No    174
Tutanak Tarihi    22.9.2022

Vize dönemi ek ders

… Üniversitesi … yılı hesabının Dairemizde yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı İlamın …’uncu maddesinde,

Ziraat Fakültesinde, ara sınav (vize sınavı) döneminde derslere ara verilmesine ve teorik veya uygulamalı herhangi bir ders yapılmamasına rağmen, fiilen ders yapılıyormuş gibi öğretim elemanlarına ek ders ücreti ödenmesinden kaynaklanan … TL’nin denetçi tarafından sorgu konusu edildiği görülmüştür. Öte yandan, … tarih ve … yevmiye numaralı ödeme belgesinde, Gerçekleştirme Görevlisi olarak …’in sorumlu tutulduğu görülmüşse de, yapılan incelemede söz konusu belgeyi Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla (…) …’ın imzaladığı, ancak adı geçen kişinin sorumlu tutulmaması nedeniyle sorumluluğun eksik belirlendiği tespit edilmiştir.

Bu itibarla, (…) …'ın da savunmasının alınarak ek rapor düzenlenmesi için 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun 50'nci maddesinin 3'üncü fıkrası gereğince konunun HÜKÜM DIŞI bırakılmasına karar verilmişti.

Bu karar üzerine, … nezdinde ek sorgu düzenlenmesi suretiyle ek rapor düzenlendiği görüldüğünden, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca konunun görüşülmesinin devamına karar verildi.

Ziraat Fakültesinde, ara sınav (vize sınavı) dönemlerinde derslere ara verilmesine ve teorik veya uygulamalı herhangi bir ders yapılmamasına rağmen, fiilen ders yapılıyormuş gibi öğretim elemanlarına ek ders ücreti ödenmesi nedeniyle … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;

2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun “Çalışma Esasları” başlıklı 36’ncı maddesinde;

“…

Öğretim üyesi, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim birimi ile sınırlı olmaksızın ve ihtiyaç bulunması halinde görevli olduğu yükseköğretim kurumunda haftada asgari on saat ders vermekle yükümlüdür. Öğretim görevlisi ise haftada asgari on iki saat ders vermekle yükümlüdür.

...” hükmüne yer verilmiştir.

2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu’nun “Ek ders ücreti” başlıklı 11’inci maddesinde; “2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 36‘ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dâhil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır. Öğretim elemanlarının teorik derslerle yaptırdıkları uygulama, yönettikleri tez, seminer ve doktora çalışmalarının ve ara sınavların ne ölçüde ders yükünden sayılacağı Yükseköğretim Kurulunca belirlenir. Ara sınavlar için Yükseköğretim Kurulunca öğrenci sayısı göz önünde bulundurulmak suretiyle tespit edilecek ders yükü beş saati, diğer faaliyetler için belirlenecek ders yükü ise bir saati geçemez. Teorik dersler dışındaki faaliyetlerin ders yükünün tamamlanmasından sonraki kısmı ek ders ücretinin hesabında dikkate alınır. Ancak mecburi ders yükünün tamamlanmasında ve ek ders ücretinin hesabında, teorik dersler dışındaki faaliyetlerin haftalık en fazla on saatlik kısmı dikkate alınır, kalan kısmı ise maaş karşılığı sayılır.

…” denilmiştir.

16.09.2005 tarihli Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Genel Kurul Toplantısında alınan karar gereğince uygulamaya konulan “Ders Yükü Tespiti ve Ek Ders Ücreti Ödemelerinde Uyulacak Esaslar”ın,

“Ders Yükleri ve Ücret Karşılığı Okutabilecekleri Ek Ders Saatleri” başlıklı 1’inci maddesinin birinci fıkrasında; maaş karşılığı haftalık ders yükünün, öğretim üyeleri için 10 saat, öğretim görevlileri ve okutmanlar için 12 saat olduğu, öğretim elemanlarının, haftalık ders yükünün dışında gerek kadrosunun bulunduğu, gerekse diğer yükseköğretim kurumlarında, güz ve bahar yarıyıllarında mecburi ve isteğe bağlı olarak, ek ders ücreti ödenmek kaydıyla ders verebileceği, mecburi ve isteğe bağlı dersler ile diğer faaliyetler için haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla öğretim elemanının toplam ücret karşılığı verebileceği ek dersin; normal örgün öğretimde en çok 20 saat, ikinci öğretimde ise en çok 10 saat olduğu,

“Haftalık Ders Yükü Denklikleri” başlıklı 2’nci maddesinde de; haftalık ders yükünün hesabında bilfiil, bizzat bulunmak ve yapmak şartıyla maddede belirtilen denkliklerin esas alınacağı ve öğretim elemanın eğitim - öğretim faaliyetlerinin teorik dersler ve diğer faaliyetler olmak üzere iki grupta toplanacağı, teorik derslerin; haftalık ders programında yer alan, günü, saati ve yeri belirlenmiş, öğrenciye hitap eden, öğretim elemanının aktif olarak katıldığı eğitim - öğretim faaliyetlerinden olup, her ders saatinin bir ders yüküne eş değer olduğu, diğer faaliyetlerin ise teorik dersler dışındaki tüm eğitim- öğretim faaliyetlerini kapsadığı, bir yarıyıl içinde yapılan her ara sınav karşılığı olarak derse kayıtlı öğrenci sayısına göre; ders yükünün sınavın yapıldığı haftanın ders yüküne aynen ekleneceği, ara sınavlar için öngörülen yükün her bir dersin ara sınavı için haftada beş saati aşamayacağı; “Ek Ders Ücreti” başlıklı 3’üncü maddesinde ise, teorik dersler dışındaki faaliyetlerin haftalık ders yükünün tamamlanmasından sonraki kısmının ek ders ücretinin hesabında dikkate alınacağı ancak, haftalık ders yükünün tamamlanmasında ve ek ders ücretinin hesabında, teorik dersler dışındaki faaliyetlerin haftalık en fazla on saatlik kısmının dikkate alınacağı ve toplam on saati aşan kısım için ek ders ücreti ödenmeyeceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere, maaş karşılığı haftalık ders yükü, öğretim üyeleri için haftada 10 saat, öğretim görevlileri için ise haftada 12 saat olup, bu yükümlülük yerine getirildikten sonra ücrete konu ders ve faaliyetlerin ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla örgün eğitimde haftada 20 saat ve ikinci öğretimde haftada 10 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödemesi yapılması mümkündür. Ancak, ara sınav gibi teorik dersler dışındaki faaliyetlerin mecburi ders yükünün tamamlanmasında ve ek ders ücretinin hesabında, haftalık en fazla on saatlik kısmı dikkate alınabileceğinden, ara sınav (vize sınavı) dönemlerinde, ders işlenilmeyip sadece sınav yapılması durumunda öğretim elemanlarına herhangi bir ek ders ücreti ödenmesi mümkün değildir.

Yapılan incelemede, … Üniversitesi Rektörlüğü tarafından yayımlanan akademik takvimde; 04.04.2019-12.04.2019 tarihleri ile 11.11.2019-22.11.2019 tarihlerinin vize sınav haftaları olarak belirlendiği ve bu dönemler itibariyle, ders işlenilmeyip, sadece ara sınavların yapıldığı anlaşıldığından, öğretim elemanlarına herhangi bir ek ders ödemesi yapılması mümkün değildir. Zira ek ders ödemesi mevzuatla açık bir şekilde faaliyetin fiilen yapılması şartına bağlanmıştır.

Konu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda; eğitim öğretim dönemlerinin bir bütün olduğundan bahisle, vize sınavlarını kapsayan dönemin de bunun bir parçası olduğu ve eğitim öğretim faaliyetlerinin devam ettiği belirtilmişse de, vize sınavlarının yapıldığı dönemde derslerin fiilen işlendiğine dair yoklama tutanağı vb. mahiyette bir belge sunulmadığından, yapılan savunmanın bu yönüyle kabul edilmesi mümkün değildir.

Yine, savunmalarda kamu zararı hesabının, kişilere ödenen net tutarlar üzerinden hesaplanması gerektiği iddia edilmişse de, söz konusu mevzuata aykırı ödemelerin özel bütçeli bir kurum olan Üniversitenin bütçesinden brüt tutarlar üzerinden gerçekleştirilmesi nedeniyle, kamu zararı tutarının brüt tutarlar üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Diğer taraftan, kişilerden yapılan kesinti tutarları Sayıştay yargısını ilgilendiren bir husus olmayıp, kişilerle ilgili vergi dairesi arasındaki çözülmesi gereken bir meseledir.

Bu itibarla, Ziraat Fakültesinde; ara sınav (vize sınavı) dönemlerinde, derslere ara verilmesine ve teorik veya uygulamalı herhangi bir ders işlenmemesine rağmen, fiilen ders yapılıyormuş gibi öğretim elemanlarına ek ders ücreti ödenmesi ile ilgili olarak,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca … tarih ve … sayılı İlamın …’uncu maddesine ilişkin hüküm dışı kaydının kaldırılmasına,

… tarih ve … yevmiye numaralı ödeme belgesini, Raporda iddia edilenin aksine Gerçekleştirme Görevlisi olarak …’ın (…) imzaladığı anlaşıldığından, …’in (…) sorumluluğunun bulunmadığına,

… TL kamu zararının;

… TL'sinin, Harcama Yetkilisi (...) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…) …’a,

… TL'sinin ise Harcama Yetkilisi (…) … ile Gerçekleştirme Görevlisi (…) …'ye,

Müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.