Öğretmenlik mülakatında 49 ile elendi, mahkeme 'sınav usule uygundur' dedi

Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetiminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.
Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin tutanakta gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

Uyuşmazlık konusu olayda, Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik'in 9. maddesine uygun bir şekilde sözlü sınav komisyonunun oluşturulduğu, davacıya önceden hazırlanan sorular arasından kura yoluyla çektirilen soruların sorulduğu, yine Yönetmeliğin 11. maddesi uyarınca, eğitim bilimleri ve genel kültür, bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı ve topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirme yapılarak her üyenin ayrı ayrı verdiği puanların aritmetik ortalaması alınarak davacının sözlü sınav puanının 49,00 olarak tespit edildiği görülmektedir.

Bu duruma göre; yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri uyarınca usulüne uygun olarak yapıldığı görülen sözlü sınavda davacının 49,00 puanla başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/601
Karar No : 2022/5628

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına Yönelik Yönetmelik uyarınca sözleşmeli öğretmen adaylarına yönelik 14/04/2018 tarihinde yapılan sözlü sınavda 49,00 puan alarak başarısız sayılan davacı tarafından, başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:

…İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararla; sözlü sınavın, ilgili Yönetmelik hükümleri doğrultusunda oluşturulan sınav komisyonu tarafından yapıldığı, sınavda önceden hazırlandığı anlaşılan 4 adet sorunun sorulduğu, sorulan soruların yer aldığı tutanağın davacı tarafından imzalandığı, soruya verilen cevapların komisyon üyeleri tarafından değerlendirildiği ve değerlendirmeye ilişkin olarak her bir komisyon üyesi tarafından sözleşmeli öğretmen değerlendirme formlarına ayrı ayrı açıklama yazıldığı, davacıya hangi komisyon üyesinin hangi notu takdir ettiği hususunun tutanakta yer aldığı görüldüğünden, somut bilgi ve belgeye dayandırılması mümkün olan hususlar yönünden sınav komisyonu tarafından yapılan değerlendirme yönteminde ve sözlü sınavın yapılması usulünde hukuka aykırılık bulunmadığı, bu durumda, davacının 49,00 puanla başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:

…Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; davacının Kamu Personeli Seçme Sınavından 81,77 puan alarak Türkiye genelinde başarılı bir sırada yer aldığı da dikkate alındığında, sözlü sınavda her bir kriter yönünden yapılan değerlendirme için komisyon üyelerinin taktir ettikleri puanlar arasında açık tutarsızlıklar ve çelişkilerin bulunması, sözlü sınavdaki taktir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı hususuna şüphe düşürmesi bakımından hukuka uygun görülmemiş olup, davacının yapılan sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :

Dava konusu sözlü sınava ilişkin işlemlerin ilgili Kanun ve Yönetmelik hükümleri çerçevesinde belirlenen esaslar doğrultusunda hukuka uygun olarak gerçekleştirildiği belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :

Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ DÜŞÜNCESİ :

Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına Yönelik Yönetmelik uyarınca sözleşmeli öğretmen adaylarına yönelik14/04/2018 tarihinde yapılan sözlü sınavda 49,00 puan alarak başarısız sayılan davacı tarafından, başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle, temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
03/08/2016 tarih ve 29790 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik'in "Sözlü sınav komisyonunun oluşumu" başlıklı 9. maddesinde;
"(1) (Değişik:RG-27/10/2017- 30223) Sözlü sınav komisyonu; Bakan veya görevlendireceği birim amiri tarafından Bakanlık merkez ve taşra teşkilatında şube müdürü ve üstü unvanlı kadrolarda görev yapan personel arasından belirlenen bir başkan, iki asıl ve ihtiyaç duyulduğunda değerlendirilmek üzere iki yedek üyeden oluşur. Yedek üyeler, sınav merkezlerinde oluşturulan yedek üye havuzundan görevlendirilir. İhtiyaç duyulması halinde üyelerden biri, Bakanlıkça, öğretmen adayı yetiştiren yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim üyeleri arasından belirlenebilir.
(2) Sözlü sınav komisyonu, üye tam sayısı ile toplanır. Asıl üyenin bulunmadığı toplantıya Komisyon başkanının çağrısı üzerine yedek üye katılır. Başarı puanı, her üyenin verdiği puanın aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır.
(3) Gerek görülmesi hâlinde aynı usulle birden fazla sözlü sınav komisyonu kurulabilir.
(4) Sözlü sınav komisyonu başkan ve üyeleri, boşanmış olsalar dahi eşlerinin, ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve kayın hısımlarının ve evlatlıklarının katıldığı sözlü sınavlarda görev alamaz.
(5) Bakanlıkça, sözlü sınav merkezlerinde oluşturulan sözlü sınav komisyonlarının koordinasyonlarını sağlamak üzere Bakanlık merkez teşkilatı yöneticileri arasından görevlendirme yapılabilir.
(6) Sözlü sınav komisyonunun sekretarya işlemleri, sınav merkezlerinin bulunduğu il millî eğitim müdürlüklerince yürütülür. ",
"Sözlü sınav komisyonunun görevleri" başlıklı 10. maddesinde;
"(1) Sözlü sınav komisyonunun görevleri şunlardır:
a) Sözlü sınavları, 11 inci maddede belirtilen konulardan Bakanlıkça hazırlanan ve sınav merkezlerine gönderilen sorular üzerinden yapmak ve değerlendirmek.
b) Sözlü sınava ilişkin itirazları sonuçlandırmak.
c) Sözlü sınava ilişkin diğer iş ve işlemlerin yürütülmesini sağlamak.",
"Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları" başlıklı 11. maddesinde;
(Değişik:RG-24/3/2018-30370)
(1) Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları şunlardır:
a) Eğitim bilimleri ve genel kültür: %20,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü: %20,
c) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti: %20,
ç) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı: %20,
d) Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri: %20.",
"Sözlü sınav" başlıklı 12. maddesinde ise;
"(1) KPSS sonucunda her alan için oluşan puan sıralamasına göre en yüksek puan alandan başlamak üzere, alanlar için belirlenen kontenjan sayısının üç katı aday sözlü sınava çağrılır. Son sıradaki adayla aynı puana sahip olan adaylar da sözlü sınava çağrılır.
(2) Sözlü sınav, Bakanlıkça sözlü sınav komisyonu oluşturulması öngörülen sözlü sınav merkezlerinde yapılır.
(3) Sözlü sınava girmek isteyenler, tercihleri de dikkate alınarak belirlenen sözlü sınav merkezlerinden birinde sözlü sınava alınır.
(4) Sözleşmeli öğretmenliğe atama için yapılacak sözlü sınava katılmaya hak kazanan adaylar, sözlü sınav komisyonunca yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Sözlü sınavda 60 ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılır ve sözleşmeli öğretmenliğe atanmak üzere tercih yapma hakkına sahip olur." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetiminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.
Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin tutanakta gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

Uyuşmazlık konusu olayda, Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik'in 9. maddesine uygun bir şekilde sözlü sınav komisyonunun oluşturulduğu, davacıya önceden hazırlanan sorular arasından kura yoluyla çektirilen soruların sorulduğu, yine Yönetmeliğin 11. maddesi uyarınca, eğitim bilimleri ve genel kültür, bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı ve topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirme yapılarak her üyenin ayrı ayrı verdiği puanların aritmetik ortalaması alınarak davacının sözlü sınav puanının 49,00 olarak tespit edildiği görülmektedir.

Bu duruma göre; yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri uyarınca usulüne uygun olarak yapıldığı görülen sözlü sınavda davacının 49,00 puanla başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılması ve dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılması ve dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/11/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Dava; Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına Yönelik Yönetmelik uyarınca sözleşmeli öğretmen adaylarına yönelik14/04/2018 tarihinde yapılan sözlü sınavda 49,00 puan alarak başarısız sayılan davacı tarafından, başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen Türkiye Cumhuriyeti Devletinin temel niteliklerinden olan "hukuk devleti" ilkesi, vatandaşlarına hukuk güvenliğini sağlayan, idarenin hukuka bağlılığını amaç edinen, buna karşılık kamu gücünün sınırsız, ölçüsüz ve keyfi kullanılmasını önleyen en önemli unsurlardan biridir. Nitekim hukuk devleti ilkesinin yaşama geçirilmesini sağlayacak araçlar arasında, Anayasa'nın 8. maddesinde, yürütme yetkisi ve görevinin, Anayasa ve kanunlara uygun olarak kullanılacağı ve yerine getirileceği; Anayasanın 125. maddesinde de, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu kuralına yer verilmiştir.
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin; diğer idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirebilmesi için; sözlü sınav öncesinde, sınavda sorulacak soruların ve cevaplarının (cevap anahtarının) hazırlanması ve tutanağa bağlanması, sınav sırasında, sınav komisyonunca her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi, adayların sorulara verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi gerekmektedir. Ancak, bu şekilde gerçekleştirilen sözlü sınava ilişkin idari işlemin yetki ve şekil dışındaki unsurlar yönünden de hukuka uygunluk denetimi sağlanmış olacaktır.
Dava konusu uyuşmazlıkta; sınav komisyonunca her adaya sorulan soruların kayıt altına alındığını gösterir tutanak veya belgenin dosyaya ibraz edildiği, ancak sözlü sınav sorularına ait cevap anahtarının dosyada mevcut olmadığı görülmüş olup, sözlü sınavda etkili bir hukuki denetimin sağlanabilmesi açısından, adaylara sorulmak için önceden hazırlanan sorulara ilişkin cevap anahtarının da sözlü sınavın yapılmasından önce hazırlanmış olması ve davalı idarece dosyaya ibraz edilmesi gerekmektedir. Ancak, dava konusu uyuşmazlığın hukuki denetimi yapılırken, bu gerekliliğin Mahkemece göz ardı edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; İdare Mahkemesince eksik inceleme sonucunda verildiği anlaşılan kararda hukuki isabet bulunmadığından, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin kabulü ile dava konusu işlemin iptaline ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararının, yukarıda belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.