Kariyer personelin 'umutlu bekleyişi' sürüyor

Kamu görevlisi olarak denetim yapan kişiler yoğun baskı altında çalışır. Müfettişler, insanların sağlığını, hayatını koruyan denetim görevleri yanında, işlerin kamunun yani özünde halkın yararına yürütülmesini, kuralların uygulanmasını sağlarlar. Düzenleyici kuruluşlarda çalışan kişilerin de görevleri hemen hemen aynıdır. Kamuda genel ücretlerdeki düşüklük bir yana, bu riskli görevi yürütenler açısından durum karmaşık. Çünkü özel sektörde uzmanlıklarına ihtiyaç var ve çalışma ya da kendi işlerini kurmaları halinde, mevcut kazançlarının çok ötesinde bir gelir seviyesine ulaşabiliyorlar. Bu bir sorun çünkü ayrılmalar hızlandı, denetim birimleri ciddi entelektüel ve iş gücü kaybı yaşıyor.

Bir süredir kamuoyunu meşgul eden kariyer mesleklerinde çalışanların ücretlerinin iyileştirilmesine yönelik düzenleme geniş bir tartışmaya yol açtı. Bizlere ulaşan müfettiş görevindeki kişiler, ücretlerdeki iyileştirme taleplerinin, sadece bir ücret artışı anlamına gelmediğinin altını ısrarla çizdiler. Birincisi, ücretler gerçekten düşük kalmıştı. Kamudaki diğer görevlerle kıyaslandığında daha düşük ücret almak bir yana, yaptıkları iş, üstlendikleri iş ve yaşam koşulları açısından kabul edilebilir bir sınırın altında kaldıklarını vurguladılar.

Aslında düzenleme duruyor, kapı hala açık

Öncelikle teknik bilgi anlamında, yapılmak istenen düzenleme 2026 Bütçe Kanunu’na eklenmişti, Plan Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen metinde hala duruyor. Bu maddede teknik hataları var, hatta Anayasa’ya aykırılığı bile söz konusu olabilir ama bunların çözümü var. Bu teknik sorunları aşmak için TBMM Genel Kurulu’nda bir başka kanuna eklenmesi planlanıyordu, siyasi tartışma nedeniyle vazgeçildi ama kapı hala açık. Teknik sorunların düzeltilerek, tartışma yaratan kapsam yerine adil bir şekilde belirlenmiş bir kapsamla düzenleme yapılması hala mümkün. Bizlere ulaşan iş müfettişleri de benzer sorunları gündeme getirdi. İş müfettişleri, ekonomik iş denetimi yanında, insanların sağlığı, hatta hayatını koruyan bir görev yürütüyor. Türkiye’nin tamamında görev yapan 900 iş müfettişi olduğu düşünüldüğünde, bu kişi sayısı dahi şaşırtıcıyken, daha da azalmasının, üstelik deneyimli olanlarının kamudan ayrılmasının yaratacağı riskler önemli. Halen görevini yürütenler zor kararlarını vurgularken, halen aldıkları terbiye, yetiştirilme süreçleri, kamu hakkı bilinciyle görevlerini sürdürdüklerini vurguluyorlar. Sadece kamu değil, çalışma ilişkisinin gerçekleştiği herhangi bir işyerinde ücret seviyesini ayarlamak her zaman sıkıntılı bir konudur. Diğer yandan, “kariyer meslekleri” dediğimiz alanda, özellikle denetim ve düzenleme birimlerindeki kan kaybı düşünüldüğünde; üstelik özel sektörde birkaç kat fazla gelirin ayaklarına serildiği bir ortamda uzmanlık gerektiren alanlardaki kişileri kaybetmemek “kamu yararı” gereği görünüyor.

Mehmet Kaya / Ekonomim