Karedenizin yüzde 90'ı kirli veya çok kirli
Karadeniz kıyılarındaki deniz çöpü yoğunluğunu araştıran Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yahya Terzi, plajların yüzde 90’ının “kirli” veya “çok kirli” düzeyde olduğunu açıkladı.
Deniz çöpleri; nehirler aracılığıyla, fırtına ve rüzgârlarla ya da doğrudan insan eliyle kıyılara ulaşan cam, metal, plastik ve denizcilik malzemelerinden oluşuyor.
BM Çevre Programı’na (UNEP) göre atıkların yüzde 70’i okyanus tabanına çökerken, batmayan plastikler su yüzeyinde kalarak en yaygın deniz çöplerini oluşturuyor.
ARAŞTIRMADA ÇARPICI BULGULAR
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yahya Terz ve ekibi, Karadeniz kıyılarında 37 istasyonda ölçüm yaptı.
Metrekarede 0,24 adet deniz çöpü tespit edilen İstanbul Sarıyer'deki Kısırkaya Plajı en temiz bölge olarak belirlenirken, burayı 0,246 adetle deniz çöpüyle Trabzon Laila Plajı, 0,318 adetle Kızılırmak Ağzı Doğusu, 0,378 adetle Bartın İnkumu Plajı ve 0,378 adetle Kastamonu Cide Sahili takip etti.
En fazla deniz çöpü metrekarede 2,124 adetle Artvin Kopmuş Plajı'nda bulunurken, Bartın Kapısuyu Plajı'nda metrekarede 1,602, Artvin Üç Kardeş Plajı'nda 1,464, Samsun Terme Plajı'nda 1,326, İstanbul Şile'deki Uzunkum Plajı'nda ise 1,206 adet deniz çöpüne rastlandı.
En çok rastlanan atık türü sigara izmariti olurken, atıkların yüzde 88’ini plastikler oluşturdu. Gıda ambalajları, su şişeleri ve kapakları, kırık plastik parçaları da sık görülen çöpler arasında yer aldı. Araştırmada ayrıca cam kırıkları, şırıngalar ve kesici metal parçalar gibi insan sağlığı için risk taşıyan atıklara da rastlandı.
"HER ADIMDA ÇÖP"
Doç. Dr. Terzi, bazı plajlarda neredeyse her adımda bir çöp görülebildiğini belirterek, “Karadeniz yarı kapalı bir deniz. Su sirkülasyonu sınırlı, insan baskısı ise yoğun. Bu nedenle kirliliğe karşı çok hassas. Çalışmamızda plajların yüzde 90’ının kirli veya çok kirli olduğunu tespit ettik” dedi.
Deniz çöplerinin yalnızca Türkiye’nin değil, tüm Karadeniz ülkelerinin ortak problemi olduğuna dikkat çeken Terzi, akıntılar nedeniyle atıkların ülkeler arasında taşındığını vurguladı: “Karadeniz’de bir ülkenin kıyısından çıkan atık, başka bir ülkenin sahiline vurabiliyor. Bu yüzden sınır tanımayan bir sorunla karşı karşıyayız.”
AB’nin 2050 hedefi, deniz çöplerini metrekarede 1 adedin altına indirmek. Ancak özellikle Karadeniz ve Baltık Denizi’ndeki yoğun kirlilik, bu hedefi zorlaştırıyor.
Terzi, iklim değişikliğiyle birlikte artan fırtınaların ve akıntı değişimlerinin kirlilikte yeni sıcak noktalar yaratabileceği uyarısında bulundu.
