Hatay parça parça yıkıldı: Bir milyon kişi şehri terk etti

Büyük depremlerin merkez üssü Kahramanmaraş olmasına rağmen, yıkımın merkez üssü Hatay oldu. Şehri yeniden ayağa kaldırmak için çalışmalar sürerken, yıkıma ilişkin sayısal veriler saat saat daha da derinleşiyor. Türkiye'nin dört bir yanından gelen uzmanlar, hasar tespit çalışmalarına devam ediyor. İl Koordinasyon Merkezi'nden alınan bilgilere göre toplam 285 bin bina uzmanlar tarafından incelendi. Önceki gün 8 bin civarında olan yıkık/kısmi yıkık bina sayısı 10 bin 93'e, bağımsız bölüm sayısı 33 bin 946'ya, acil yıkılacak bina sayısı ise 5 bin 302'ye (22 bin 334 bağımsız bölüm) ulaştı. Ağır hasarlı bina sayısı 40 bin 194, bağımsız bölüm sayısı ise 148 bin 612'ye dayandı. Orta hasarlı bina sayısı da 7 bin 100. Yani toplam 55 bin 589 bina, 204 bin 882 bağımsız bölüm yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı durumunda.

DEFNE SON DARBE OLDU

Binaların raporlandırma sürecini takip eden bir adli yetkili “Şehir merkezindeki binaların yüzde 80'i kullanılamaz durumda” diyerek şehrin parça parça yıkıldığını belirtti: “İlk depremin hemen ardından hasar tespiti yaparken ikinci deprem yaşandı. İlk depremde yorulan binalar, ikinci depremde yıkıldı. Defne merkezli deprem, durumu daha da ağırlaştırdı. Bu kez de ilk 2 depremden az etkilenen bölgeler etkilendi. Adliye binası da bunlardan biri. Bina ilk 2 depremi atlattı. Defne depreminde hasar aldı. Şimdi boşaltmak zorunda kaldık.”

5 BİN ARAÇ MESAİDE

Şehirde enkaz kaldırma çalışmaları hızla devam ediyor. Deprem bölgesinde en çok iş makinesi Hatay'da bulunuyor. AFAD verilerine göre 5 bin iş makinesi, güneşin doğuşuyla işe başlayıp akşam saatlerine kadar vızır vızır çalışıyor. Şehir merkezinden yüklenen molozlar Altınözü yolundaki taş ocağı kraterindeki geçici atık alanına boşaltılıyor. Hatay’ın en yüksekte bulunan Bağrıyanık Mahallesi’nden bakıldığında, toz bulutunun şehri sis gibi kapladığı görülüyor. Yerle bir olan mahallelere ilişkin yeni şehir planları da şekilleniyor. Şehrin, zemini daha sağlam yerlere taşınması planlanıyor. Yıkılan mevcut yerleşim yerlerinde ise hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Ne kadar sağlam bina yapılırsa yapılsın, şehir merkezindeki yerleşim seyreltilecek.

Hayalet şehir gibi

Hatay’da barınma sorunu adım adım aşılıyor. İl genelinde 96 bin çadır kuruldu, 382 bin kişiye barınma imkanı sağlandı. Konteyner sayısı ise 2 bine ulaştı, buralarda da 8 bin kişi barınıyor. Depremin etkilediği 11 ilde en büyük göçü Hatay vermiş. Şehrin merkezinin yüzde 80’i göç etmiş. Hatay’ın 2 merkez ilçesi durumundaki Antakya ve Defne’de neredeyse kimse kalmamış. Sağlı sollu yüzlerce enkazın olduğu 600 bin nüfuslu iki ilçe bomboş. Sokaklarda güvenliği sağlayan asker ve polis ile enkaz kaldırma ve tespit çalışmaları yapan görevlilerin dışında neredeyse kimse yok. Şehirdeki tek hayat belirtisi, çadır ve konteyner kent civarında. İlçelerle birlikte toplam 1 milyon kişinin şehri terk ettiği belirtiliyor. Göç travması ve umut, duvar yazılarında da kendini gösteriyor. Yıkık duvarlarda “Hatay hepimizin meselesi”, “Geri geleceğiz Hatay” gibi yazılar yazıyor.

Rızık için gidiyoruz

Kalan son Hataylılar da güvenlik güçlerinin kendilerine tanıdığı süre içinde varını yoğunu apar topar toplayıp araçlara yüklüyor. Onlardan birisi de Narlıca Mahallesi’nde yaşayan Mehmet Aksu. 42 yaşındaki, evli ve 3 çocuk babası Aksu, Antalya Alanya’ya gideceğini belirtiyor. Kendisine ait çay ocağı ve bakkalın yıkıldığını söyleyen Aksu, “Kaybımız yok çok şükür. Evimize ‘Sağlam’ dediler, ancak sadece evle olmuyor. Bakmakla yükümlü olduğum aileme rızk sağlamak zorundayım. Evimi boşaltmam için 30 dakika verdiler. Alabileceğimi aldım, alamadıklarım kaldı. O kadar üzülüyorum ki, Hatay’a bakamıyorum bile. Alanya’da Allah’tan başka kimsem yok, ev bile tutmadım. Gidince ‘Ya nasip’ deyip başlayacağız. Hatay ayağa kalkarsa toprağımıza geri döneceğiz” dedi.

Yine aynı mahallede Hatay’ı arkasına alarak “Abi fotoğrafımızı çeker misiniz?” diyen 25 yaşındaki bir genç ise şöyle konuştu: “Güzel şehrimizle bir anı olarak kalsın. Annem babam gitti, ben yardım için kaldım. Ben de bugün gidiyorum. Ama mutlaka döneceğiz.”