Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO), Türkiye'nin milletvekilleri ile ilgili yolsuzluğun önlenmesine dair yedi tavsiyenin hiçbirinin tam olarak yerine getirilmediğine dikkat çekerek, mecliste ve yargıda dürüstlüğün teşvik edilmesi için hızlı bir şekilde harekete geçilmesi çağrısında bulundu.
GRECO'dan üst düzey bir heyet, çarşamba günü Ankara'da Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanvekili Bekir Bozdağ ve diğer Türk yetkilerle bir araya geldi.
Görüşmede, GRECO tarafından tavsiye edilen mevzuat ve politika değişiklikleri ele alındı.
Türkiye'de “milletvekilleri, hâkim ve savcılar ile ilgili yolsuzluğun önlenmesine” yönelik 'Dördüncü Tur Değerlendirme Raporu'nun 2016'da kabul edilmesinin üzerinden dokuz yıldan fazla bir süre geçmesine rağmen, tavsiyelerin uygulanmasında yeterli ilerleme gösterilmediği belirtildi.
Değerlendirme raporunda toplamda 22 tavsiye yer alıyor. GRECO, belirli aralıklarla uyum raporları yayınlayarak tavsiyelerin yerine getirilmesini inceliyor.
Haziran 2023'te yayımlanan dördüncü ara uyum raporuna göre, 22 tavsiyeden sadece üçü tam olarak uygulandı. Geriye kalan tavsiyelerden dokuzu kısmen yerine getirildi, 10 tanesi ise uygulanmadı.
Milletvekilleriyle ilgili olarak, Değerlendirme Raporu’nda yer alan tavsiyelerden hiçbirinin "tam olarak yerine getirilmediği" belirtiliyor. Uygulanmayan tavsiyeler arasında,
- Yasama sürecinin şeffaflığının arttırılması ihtiyacı ve milletvekillerinin dürüstlüğünü temin etmeye yönelik tedbirler
- Milletvekillerine yönelik Etik Davranış İlkeleri Kanun tasarısının kabul edilmesi
- Milletvekili mal beyanlarının doğrulanması
- Yasama dokunulmazlığının kaldırılması sürecinin öncelik sırasına göre ele alınmasının ve milletvekilleri hakkında rüşvet suçlamasıyla yürütülen ceza soruşturmalarının engellenmemesinin sağlanması yer alıyor.
'Tatmin edici şekilde yerine getirilen' üç tavsiye neler?
Ara uyum raporunda, hâkim ve savcılarla ilgili olarak 22 tavsiyeden üçünün 'tatmin edici şekilde yerine getirildiği' belirtiliyor.
- Yargı Etiği Bildirgesi’nin hâkim ve savcılara yönelik uygulama kılavuz ilkeleriyle desteklenmesi,
- Bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine bağlı kalınacağına dair bir yargı yemininin ve dürüstlükle ilgili konularda gizli danışmanlık hizmetinin sağlanması,
- Disiplin ihraç kararlarına itiraz etme imkânının getirilmesi olumlu gelişmeler arasında yer alıyor.
HSK'nın yapısına dair tavsiye
Ancak raporda, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK), Avrupa standartlarına uymayan yapısını değiştirmek için şimdiye kadar hiçbir tedbirin alınmamış olduğu vurgulanıyor.
Yargı mensuplarının görev yerlerinin rızaları dışında değiştirilmesi de, 'ivedilikle ele alınması gereken bir mesele' olarak nitelendiriliyor.
GRECO heyeti, HSK'nın bağımsızlığının güçlendirilmesi, yargı mensuplarının görev sürelerinin güvence altına alınması, Adalet Bakanlığı'nın gelecekteki hâkim ve savcıların seçimi ve işe alınması, geçici görevlendirmeler ve disiplin soruşturmaları ile ilgili bazı yetkilerinin kaldırılması ve işlevsel dokunulmazlıklarının kaldırılması gibi yargı yönetişiminin bazı kilit yönleri üzerindeki etkileri göz önüne alındığında, bekleyen tavsiyelerin uygulanmasında somut ilerleme kaydedilmesinin önemini vurguluyor.
Türkiye, Avrupa Konseyi'nin kurucu üyeleri arasında yer alıyor.
Avrupa Konseyi tarafından 1999’da kurulan GRECO'nun raporları Avrupa Birliği, OECD ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlar tarafından referans alınıyor.
Euronews Türkçe
