Türkiye-Suriye normalleşmesi uzun sürecek

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın haftasonu yaptığı konuşmada, “Türkiye’nin Suriye’den çekilmesinin normalleşme için bir ön şart olmadığı” yönündeki ifadeleri dikkatleri iki ülke arasında yürütülen diplomatik çabalara çekti. Normalleşmedeki son durumu Cumhuriyet’e değerlendiren Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Yasin Atlıoğlu, “Haziran sonunda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Esad’la görüşmek ilgili söylemleri birtakım adımlar atılacağı yönünde tartışmalara yol açmıştı. Hatta yaz sonuna kadar Esad-Erdoğan arasında bir görüşme yapılacağı iddia edilmişti. Ancak bunların çoğu boşa çıktı. Şu an sürecin istenildiği gibi gitmediğini görüyoruz. Hem Suriye’nin Türkiye’den hem de Ankara’nın Şam’dan talepleri söz konusu. Dolayısıyla müzakere ile bir uzlaşmaya varmak zorundalar” dedi.

Türkiye’nin Suriye muhalefeti ile olan ilişkilerinin Şam’da hoş karşılanmadığını belirten Atlıoğlu, “Türkiye bu ilişkiyi kesme noktasında fazla bir eğilim gösterecek gibi durmuyor. Sadece bu askerlerin geri çekilmesi meselesi değil, aynı zamanda Suriye’nin kuzeyindeki başta Suriyelilerin desteklediği muhalif gruplar olmak üzere diğer silahlı gruplar ve Fırat’ın doğu kısmındaki terör örgütü PKK, PYD yapısıyla da doğrudan alakalı bazı sıkıntılar olacağı belli. Bunlar uzlaşma sağlanmasını güçleştiriyor” diye konuştu.

‘ASKERİ KONULAR ÇÖZÜLEBİLİR’

Ankara-Şam hattındaki ilişkilerin iç savaşın başladığı 2011’e kadar karşılıklı güvene dayandığını dile getiren Atlıoğlu, bu tarihten sonra Türkiye’nin Suriye’deki muhalefete verdiği desteğin güven ortamının ortadan kalkmasına yol açtığını dile getirdi. Atlıoğlu, “Bu ilişkileri tekrar yapılandırabilmek için öncelikle tarafların birbirlerine güvenmesi lazım. Bu da tarafların tutarlı olmasıyla bağlantılı. Normalleşme muhtemelen çok uzun sürecek. 6 ay veya 1-2 yılda çözülebilecek konular değil. Askeri konular iyi bir planlamayla belli bir zaman içerisinde çözülebilir ancak Suriye’nin içinde bulunduğu ekonomik koşullar, Türkiye’nin de benzer biçimde ekonomisinin eskisi kadar iyi olmaması, aynı zamanda ciddi bir sığınmacı yüküyle karşı karşıya olması ve onların geri dönüşü meseleleri gibi sorunlar daha zor çözülecektir” değerlendirmesinde bulundu.

TÜRKİYE’NİN DÖRT KOŞULU

Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından dün yapılan açıklamaya göre iki ülkenin ilişkilerinin 2011 öncesine dönmesi için; “Suriye’nin terör unsurlarından arındırılması, 2254 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı çerçevesinde uzlaşı sağlaması ve Suriyeli sığınmacıların geri dönüşü için gerekli koşulların oluşturulması” gerekiyor. Kaynaklar, “gerekli yaklaşımların hayata geçmesi durumunda Suriye’nin esenliğine ve bölgesel istikrara katkı sağlayabilecek adımların önünün açılabileceğini” belirtiyor.

Doğa ÖZTÜRK