Bayramda kesilen trafik cezaları için umut ışığı!

Kurban Bayramı tatili süresince İçişleri Bakanlığı tarafından uygulanan yeni nesil radar sistemleri, yüz binlerce sürücüye kesilen trafik cezalarıyla geniş çaplı tartışmaları beraberinde getirdi.

Özellikle yapay zeka destekli radar cihazları, milyonlarca vatandaşın tepkisine neden oldu. Yılın ilk dört ayında trafik cezalarından elde edilen 53,5 milyar TL'lik gelir, bu konudaki hassasiyeti daha da artırdı.

SÜRÜCÜLERİN ORTAK ŞİKAYETİ: TEK PLAKAYA PEŞ PEŞE CEZALAR

Gelişmiş radar cihazlarının hız sınırı ihlallerini saniyeler içinde tespit ederek e-Devlet sistemine yüklemesi, sürücüler arasında büyük rahatsızlık yarattı.

Bazı durumlarda aynı plakaya bir saat içinde onlarca farklı ceza kesilebilmesi, vatandaşların isyanına yol açtı. Bu durum, özellikle hız sınırı ani düşüşlerinin yaşandığı bölgelerdeki gizli radar uygulamalarının eleştirilmesine neden oldu.

BAKANLIK VE HUKUKÇULAR ARASINDA FİKİR AYRILIĞI

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, bu denetimlerin trafik güvenliğini artırma amacı taşıdığını ifade etse de, AK Parti içinden bazı isimler söz konusu uygulamaların 'tahsilat' odaklı olduğunu ve sürücülere adeta bir 'tuzak' kurulduğunu dile getirdi.

Sosyal medyada hızla yayılan şikayetlerin ardından, hukuk camiasından isimler harekete geçerek radar cezalarının iptaline yönelik emsal kararları yeniden gündeme taşıdı.

GİZLİ RADAR UYGULAMASI HUKUKA AYKIRI MI?

Pek çok otoyolda hız sınırlarının aniden 70, 50 ve hatta 30 kilometreye düşürüldüğü, bu bölgelerde sürücülerin kolayca fark edemeyeceği noktalara radar yerleştirildiği belirtiliyor.

Ancak 2019 yılında alınan bir mahkeme kararı, 'görünmeyen radar' uygulamasının hukuka aykırı olduğunu tescillemişti. Bu karar, mevcut uygulamalar açısından önemli bir referans niteliği taşıyor.

2019 yılında Manisa'da hız limitini aşan bir vatandaşa kesilen trafik cezası, emsal teşkil eden bir kararla iptal edildi. Cezanın iptal edilme gerekçesi; radar aracının karayolu üzerinde kolayca görülebilecek şekilde konumlandırılmaması ve yolda radar uyarı levhası bulunmamasıydı.

EMSAL KARAR: MANİSA ÖRNEĞİ

Av. Alperen Cihan Çetinkaya, 25 Nisan 2025 tarihinde İzmir'den Manisa'ya seyahat ederken hız sınırını aştığı ve aracının vizesi olmadığı gerekçesiyle 475 TL idari para cezasına çarptırıldı.

Av. Alperen Cihan Çetinkaya, bulunduğu bölgede herhangi bir radar uyarı levhası veya radar aracı görmediği gerekçesiyle cezaya itiraz etti. İtirazının başlangıçta reddedilmesi üzerine, cezanın iptali için Saruhanlı Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurdu.

MAHKEMENİN GEREKÇELİ KARARI VE HUKUK DEVLETİ İLKESİ

Av. Alperen Cihan Çetinkaya'nın itirazı Saruhanlı Sulh Ceza Hakimliği tarafından haklı bulundu ve kesilen para cezası iptal edildi.

Mahkemenin gerekçeli kararında, Trafik Denetimlerinde ve Trafik Kazalarında Alınacak Önlemlere İlişkin Yönerge'deki, "Radarla hız denetimindeki dikkat edilecek hususlar" ve "Yol kullanıcılarının bilgilendirilmesi" başlıklı kurallar vurgulandı.

Kararda özellikle, "Sabit denetim yapılması durumunda radar aracı kara yolunun her iki yönünden kolayca görülebilecek ve trafiği tehlikeye düşürmeyecek şekilde konuşlandırılır" ve "Radarla hız denetiminin kara yolunun hangi kesiminde ve hangi sürelerde yapılacağı hususunda yol kullanıcılarının bilgilendirilmesi gerektiği kabul edilmelidir" ifadelerine yer verildi.

Mahkeme, kişilerin can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla yapılması gereken trafik denetimlerinde, yol kullanıcılarına ceza vermek amacıyla bilgilendirme yapmadan kural ihlali yapmasını beklemenin, trafik kurallarının amacına aykırı olduğunu ve sürücülere tuzak kurulması anlamına geleceğini belirtti.