AYM’ye AİHM ayarı

Yüksek yargıdaki yetki karmaşasına son verecek düzenleme yolda. Anayasa Mahkemesi ile Yargıtay arasında yaşanan yetki karmaşasının aşılması için düğmeye basıldı. Anayasa Mahkemesi'nin kuruluş kanununda değişikliğe gidiliyor. Bu kapsamda, AYM, hak ihlali kararlarında “Yeniden yargılama” değil, “Yargılamanın yenilenmesi” kararı verebilecek. Düzenlemeye göre, AYM hak ihlali kararlarında kesin tahliye ve ceza infazının durdurulması yönünde karar veremeyecek.

AİHM ÖRNEK ALINDI

Buna göre, Anayasa Mahkemesi'nin kuruluş kanunda, "İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir" ifadesinde değişikliğe gidilecek. Yargılamanın uygulamasında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) benzeri bir yöntemle hareket edilecek. Bu kapsamda, AİHM'e yapılan bireysel başvurular neticesinde alınan 'yargılanmanın yenilenmesi kararı' ilkesi AYM kuruluş kanununa uyarlanacak. Yeni düzenlemenin Meclis Başkanlığı'na yasama yılı bitmeden sunulması bekleniyor.

KARARI İLGİLİ MAHKEME VERECEK

Değişiklik ile Anayasa Mahkemesi sadece “Yargılamanın yenilenmesi” kararı alabilecek. Yargılanan kişi hakkında verilecek ceza infazını durdurma ya da serbest bırakma gibi kararlarsa yeniden yargılama sonucu ilgili mahkeme ve ilgili yargılama sürecinin sonunda tekrardan belirlenecek. Anayasa Mahkemesi tarafından verilen “Yargılamanın yenilenmesi” kararlarında, yerel mahkeme, yargılamada görülen noksanlık üzerinden yeniden muhakemeye başlayacak.

BAŞVURU YOKSA YENİLENME DE YOK

Yeni düzenlemede, Anayasa Mahkemesi'nin, sadece yeniden yargılama kararı alabileceği net biçimde ifade edilecek. Bu kapsamda; AYM'nin yargılanan kişi hakkında verilecek ceza infazını durdurma ya da serbest bırakma gibi bir yetkisinin olmadığı ortaya konacak. AYM hak ihlali kararı kapsamında, yeniden yargılama kararı alırsa, yüksek mahkemenin kararın uygulanması için vatandaşlar AHİM örneğinde olduğu gibi AYM'nin almış olduğu kararla yerel mahkemenin kapısını çalacak. Yargılanmanın yenilenmesi için vatandaş başvuruda bulunmazsa yargılama süreci yenilenmeyecek.

Temyiz karmaşasına son verilecek

Meclis'e sunulacak yeni yasa teklifiyle, Anayasa Mahkemesi'nin temyiz mercii olarak yetkili olduğu alana netlik kazandırılacak. Yüksek mahkemeler arasında yetki karmaşasına neden olan temyiz yetkisi bu çerçevede yeniden ele alınacak. Edinilen bilgiye göre, Anayasa Mahkemesi'nin kuruluş ve görevlerini belirleyen yasada değişikliğe gidilecek. Bu kapsamda, Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun 50'nci maddesinde değişikliğe gidilerek, yüksek mahkemenin aldığı yeniden yargılama kararlarının uygulama biçimi netleştirilecek.

Uğur DUYAN