Yumurta da lüks oldu

Son yıllarda et ve balığa erişemeyen yurttaş, protein ihtiyacını en ucuz kaynak olan yumurtadan karşılamaya başladı. Ancak yumurta fiyatları ise sürekli yukarı yönde hareket ediyor. TZOB’un verilerine göre üreticinin 4,31 liradan sattığı yumurta,  markette 6,10 liradan satılıyor. Bir yumurta 2023 yılında markette 4,66 liradan satılıyordu. Bir yılda hem üretici fiyatları hem de market fiyatlarında devasa artış meydana geldi. 30’lu satılan paket yumurtanın ortalama market fiyatı 183 TL düzeyinde bulunuyor.

Fiyatlar artarken yumurta üretimi de yerinde sayıyor. TÜİK’in Kasım ayı verilerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre, tavuk yumurtası üretimi yüzde 4,9 azalarak 1,71 milyar adet oldu. Ocak-Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre kısıtlı bir artış göstererek 19,5 milyar adet oldu.
Grafik: Ortalama kanatlı yem fiyatı (TL/ton)

GÜNDE BİR YUMURTA YENİLMİYOR

Yumurta üretimi 2017 yılından bu yana yıllık 19 milyar adet düzeylerinde gerçekleşiyor. Artan nüfusa ve tüketime karşın üretimin artmaması yumurta fiyatlarının yükselmesinin nedenleri arasında bulunuyor. Çünkü nüfus artışına karşın kişi başına düşen yumurta sayısı ise uzun süredir yıllık 242 adet civarında seyrediyor.

Bunun yanı sıra yem hammaddesi bakımından dışa bağımlı olunduğundan döviz kurlarında meydana gelen artış, 2021 ve 2022 yıllarında yem fiyatlarını büyük ölçüde etkiledi ve en fazla fiyat artışı bu dönemde görüldü. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği’nin verilerine göre bir ton yumurta yeminin ortalama fiyatı 12 bin 161 TL. Büyük ölçüde dışa bağımlı olan yumurta yeminin fiyatı 2023 yılına göre yüzde 33,5 oranında artış gösterdi.

Ayrıca üretici geçen yılın ilk sekiz ayında üreticiler yalnızca iki ay maliyetin üzerinde satış yaptı. En son Temmuz ayına ilişkin verilere göre üretici 2024 yılında Ocak ve Şubat ayları hariç üretim maliyetlerinin altında satarak zarar etti.

Havva GÜMÜŞKAYA / Birgün