Varlık Fonu 'sır küpü'! Gizlilik nedeniyle şirketlere dair verilere ulaşılamıyor

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yönetim kurulu başkanlığını yürüttüğü, kamunun en değerli varlıklarını bünyesinde toplayan Türkiye Varlık Fonu (TVF), denetim raporu TBMM Başkanlığına sunuldu.

Halk Bankası, BOTAŞ, PTT, Ziraat Bankası, ÇAYKUR, Türk Şeker gibi kamunun gelir getirici çok sayıda kurumunu bünyesinde bulunduran TVF’nin 2024 denetim raporu 14 Ocak’ta Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek.

Rapor, Fonu’n borçlanma fonuna dönüştüğünü ortaya koydu. Raporda en dikkat çeken bölüm, bağımsız denetçilerin kamu şirketlerine dair verilere ulaşamaması oldu.

Fon’un finansal raporlarına göre 2024 yılında uzun ve kısa vadeli borçların toplamı 10 trilyon 671 milyar liraya ulaştı. Bu tutarın 8 trilyon 814 milyar lirasını kısa vadeli borçlar oluştururken 1 trilyon 857 milyar lirasını uzun vadeli borçlar oluşturdu.

2023 yılında 7 trilyon 884 milyar lira olan Fon’un toplam yükümlülüklerinin bir yılda yüzde 35,3 oranında arttığı görüldü.

Bağımsız denetim raporunda Fon’un mali raporlarına ilişkin sınırlı olumlu görüş verildi. Toplamda 4 şirketle ilgili olarak 5 husus şartlı görüşe konu edildi. Şartlı görüşe konu edilen başlıklar özetle şöyle:

• Fon bünyesindeki TEC’in (Turkish Energy Company) “gizlilik unsuru” gerekçesiyle finansal tabloları bağımsız denetimden geçmeyen, TEC’e ilişkin toplam varlıklar, toplam özkaynaklar ve net kâr kalemlerine dair yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilemedi.

• BOTAŞ’ın mali tablosunda ilişkili olmayan taraflardan “uzun vadeli diğer alacaklar” kaleminde 9 milyar 335 milyon TL tutar bulunduğu ancak kalemin ‘gizlilik unsuru’ taşıdığı için denetçi yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edemedi. Ayrıca mali tabloda stokların 60 milyar 794 milyon TL, satışların maliyetinin 624 milyar 475 milyon TL olarak yer aldığı ancak stok alım fiyatlarının ‘gizlilik’ unsuru taşıması nedeniyle stok birim maliyetlerine ilişkin yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilemedi.

• TPAO’nun finansal tablolarında toplam maddi duran varlıklar 490.940 milyon TL, ayrıca ertelenmiş vergi varlıkları 11.045.490 milyon TL olarak yer aldı. Finansal tablolar gizlilik unsuru taşırken, petrol/gaz varlıklarında değer düşüklüğü ve ertelenmiş vergi varlıklarının geri kazanılabilirliği gibi alanlarda işlemlerin gizlilik nedeniyle yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilemedi.

• Türkşeker’in finansal tablolarında yer alan 37 milyar 421 milyon TL tutarındaki stoklarına ve 22 milyar 35 milyon TL tutarındaki satışların maliyetlerine ilişkin denetim kanıtı bulunamadı.

SINIRLI OLUMLU GÖRÜŞ

Finans, telekomünikasyon ve teknoloji, ulaşım ve havacılık, enerji ve madencilik ile tarım ve gıda alanında faaliyet gösteren 33 şirket, 46 gayrimenkul ve 2 oyun lisansını bünyesinde bulunduran Varlık Fonu’nun denetim raporunda birçok şirket için de ‘sınırlı olumlu’ görüş verildi. PTT, BOTAŞ, TPAO, Koza İpek Holding’e bağımsız denetim raporunda sınırlı olumlu görüş verilirken Türkşeker’e ilişkin ise görüş vermekten kaçınıldı.

Fon bünyesindeki TEC’e ilişkin şirkete ait finansal tablolara gizlilik nedeniyle bağımsız denetimden geçmediği kaydedildi.

Ayrıca denetim sonucunda daha önceki raporlarda da yer verilen Halk Bankası’nın ABD’de devam eden "İran yaptırımlarının ihlal edilmesi" davalarıyla ilgili karşılık ayrılmadığı yinelendi.

Havva Gümüşkaya / Birgün