UTTS yasadışı bir vergidir!

Son günlerde toplumun tüm kesimini rahatsız eden Ulusal Taşıt Tanıma sistemi (UTTS) yeni vergi getirilmeyeceği söylenmesine rağmen, “Babalar gibi” vergi olarak vatandaşın sırtına yüklendi. Zaten Taşıt Tanıma Sistemi varken ve kayıtdışı akaryakıt sorununun çözülmesi devletin göreviyken, bu bahane edilerek vatandaşa ağır bir yük getirilmesi her kesimden tepki çekti.

Karar’ın gündeme taşıdığı konu sonrası gelen okuyucu yorumlarında ödeme şekli ile de ilgili ciddi sorunlar olduğu gözlendi. Gelen şikayetler ve iddialar arasında en çarpıcı olanı ise sistemde ödemenin nakit ya da Emlak Katılım Bankası üzerinden IBAN yoluyla yapılması. Vatandaşlar, “Hem sistemi taktırmak zorundayız hem cebimizden ek para çıkacak hem de ödemede bizi nakite zorluyorlar. Bu doğrudan birilerine bu işten gelir elde ettirmek. Bunu da vatandaşın sırtına yüklüyorlar” sitemlerinde bulundu.

MALİYETİ DEVLET KARŞILASIN

Uzmanlar, Anayasa’nın 73’üncü maddesi uyarınca verginin yasa ile getirilmesi kuralı varken mali bir külfet olan UTTS ödemelerinin yönetmelikle zorunlu kılınmasının hukuka uygun olmadığını söylüyor. Konu ile ilgili Karar Ekonomiye konuşan Mali Hukuk Öğretim üyesi ve Maliye Bakanlığı Eski Baş Müfettişi Prof. Dr. Ahmet Erol, “Anayasa’nın 73. maddesi uyarınca vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir ve kaldırılır. UTTS, kayıtdışılığı önlemek amacıyla getirildiği iddia edilen bir sistem olduğuna göre verginin denetimi ile doğrudan ilgisi bulunan bir mali yüktür. Dolayısıyla bunun yönetmelikle değil ya yasa ile getirilmesi ya da bunun ücretsiz olarak araçlara takılması gerekir. Bu olayın Anayasal boyutudur. Ayrıca, takılacak aparatların maliyeti ve yurttaşlara satış tutarı arasındaki orantısız fark hem ticari teamüllere hem de tüketici hakları hukukuna alenen aykırıdır” dedi.

Yapılan uygulamanın aslında gelir toplama yöntemi olduğunun altını çizen Erol, “Bu durumun en güncel örneği karbon vergisi. Güya çevreyi korumak adına dünyada karbon vergisi getirilmiştir. Ancak devletler bu vergiyi diğer vergiler gibi bütçeye koyup harcıyorlar. Hatta karbon salınımını artıracak yatırımlara bile harcıyor olabilirler. Ama bu vergiyi bir fona koyarsınız, genel bütçe içerisine almazsınız. Hükümetlerin bu fona el atma yetkisi olmaz. Fonlar profesyonel anlamda dünya ölçeğinde yönetilir ve senin-benim çocukların geleceği ile ilgili mahrum kaldıkları yerine koyamadığımız kaynakları desteklemek için fondan harcama yaparsınız. O zaman karbon vergisini anlayabilirim. Ama sen vergiyi fırsatçılık olarak kullanır alırsan bu durumda karbon vergisini zaten gariban yoksul insanlar öder. UTTS de bir mali külfettir. Eğer devlet, vatandaşının vergi kaçırmasını önlemek istiyorsa bu aparatı kendisi finanse etmeli. Ben niye vatandaş olarak finanse ediyorum. Bu devletin istediği bir önleme yolu. Vatandaşın böyle bir talebi yok. Vatandaşın çıkarını korumuyor. Devletin vergi denetiminin bir parçası olan mali bir külfettir. Bu durum, her ne kadar Maliye Bakanı ‘yeni vergi yok’ dese de aslında tarife dışı vergi koymaktır. Bu bir mali külfetse ve yönetmelikle gelmişse Danıştay’a götürülerek bu yönetmelik iptal edilebilir” şeklinde konuştu.

SİSTEM KÜÇÜK BİR KAÇAĞI ÖNLEYECEK

Konu ile ilgili bir diğer uzman görüşü de akaryakıt istasyonlarına ‘yazar kasa’ uygulamasını Türkiye’de ilk kez getiren dönemin Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanı Osman Arıoğlu’ndan geldi. Arıoğlu, bu yolla elde edilen kaynağın önemli bir kısmı kamuda kalacaksa buna endirekt vergileme yöntemi denilebileceğini söyledi. Arıoğlu, “Akaryakıt istasyonlarına yazar kasa uygulaması ilk benim başkanlığım döneminde getirilmişti. O zaman daha teknoloji bu kadar gelişmiş değildi. Aslında sistem şu anda da işliyor. Şöyle küçük bir kaçak var. Akaryakıt alışverişinde fişini almayan araçlar oluyor bu fişler pompacılarla anlaşan şirketlerce başka araçlara kesilmiş gibi gösterilebiliyor. Sistemde zaman içinde böyle bir açık oluştu. UTTS bunu engellemiş olacak” dedi.

KARAR