Uçurumun kenarında harcama keyfi! Altı ayda 1 trilyon TL’lik kamu alımı

Türkiye’de giderek derinleşen ekonomik kriz, kamunun harcamalarını engellemedi.

2023’ün ilk yarısında 802 milyar 676 milyon 938 bin TL olan kamu alımlarının toplam tutarı, 2024’ün ilk yarısında 1 trilyon 98 milyar 373 milyon 695 bin TL’ye ulaştı.Ocak-Haziran 2024 döneminde gerçekleştirilen kamu alımlarının yüzde 30’unun, Kamu İhale Kanunu’na tabi olunmadan yapıldığı öğrenildi.

2024’ün ilk yarısına yönelik kamu alımları istatistikleri, kamu ihalelerinde şeffaflık ve rekabetin giderek azaldığını ortaya koydu. Kamu adına yapılan alımlarda ihalesiz alımların ağırlığı yüzde 30’lara çıktı.

10 ALIMDAN ÜÇÜ İHALESİZ

Ocak-Haziran 2024 döneminde gerçekleştirilen kamu alımlarının toplam tutarı 1 trilyon 98 milyar 373 milyon 695 bin TL oldu. Toplam 1,98 trilyon TL’lik kamu alımının 262 milyar 105 milyon 529 bin TL’sini istisna kapsamında, 65 milyar 619 milyon 754 bin TL’sini ise doğrudan temin yoluyla gerçekleştirilen alımlar oluşturdu. Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan alımların toplam tutarı ise 770 milyar 648 milyon 412 bin TL olarak gerçekleşti. Kamu İhale Kanunu’na tabi olunmadan yapılan alımların oranı kayıtlara, yüzde 30 olarak geçti.

İhale ile gerçekleştirilen kamu alımlarının türlere göre dağılımı da paylaşıldı. Yapım işi ihalelerinin büyüklüğü 507 milyar 99 milyon 567 bin TL ile ifade edilirken mal alımı için 125 milyar 133 milyon 187 bin TL, hizmet alımı için de 136 milyar 356 milyon 211 bin TL harcandı.

Herhangi bir ihale gerçekleştirilmeksizin doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımların türlerine göre dağılımı da dikkati çekti. Toplam 65,6 milyar TL’lik doğrudan alımın türlere göre dağılımı şöyle sıralandı:

Mal alımı: 38 milyar 513 milyon TL

Yapım işi: 2 milyar 960 milyon TL

Hizmet alımı: 24 milyar 65 milyon TL

Danışmanlık hizmet alımı: 80 milyar 175 milyon TL

***

KANUNDAN İSTİSNA

Doğrudan temin ve istisna kapsamında yapılan alımların kamu idarelerine göre dağılımı da Kamu İhale Kurumu’nun raporunda yer aldı. İstisna ve doğrudan temin kapsamında en maliyetli alımları gerçekleştiren bazı idareler şöyle kaydedildi:

İSTİSNA

Milli Savunma Bakanlığı: 195 milyar 915 milyon TL

KİT’ler: 22 milyar 233 milyon TL

Hazine ve Maliye Bakanlığı: 5 milyar 660 milyon TL

Belediyeler: 3 milyar 430 milyon TL

DOĞRUDAN TEMİN:

Adalet Bakanlığı: 2 milyar 77 milyon TL

Belediyeler: 21 milyar 823 milyon TL

Gençlik ve Spor Bakanlığı: 1 milyar 110 milyon TL

Milli Eğitim Bakanlığı: 1 milyar 697 milyon TL

Mustafa BİLDİRCİN / Birgün