Türk-İş'ten komisyon önerisi: 5+5 ve bağımsız bir başkan

Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2026’da geçerli olacak yeni asgari ücreti belirlemek üzere aralık ayında toplanacak. Aralık ayı sonuna kadar da yeni asgari ücret belirlenecek. Yaklaşık 8 milyona yakın asgari ücretli işçi olduğu belirtiliyor. Asgari ücreti belirleyecek komisyonda şu anda 5 hükümet, 5 işveren ve 5 işçi temsilcisi olmak üzere toplam 15 üye yer alıyor. En az 10 kişiyle toplanabilen komisyon çoğunlukla karar alıyor. Türk-İş katılmasa bile komisyon hükümet ve işveren temsilcileri ile toplanıp yeni asgari ücreti belirleyebiliyor.

Bu haliyle komisyona katılmayacağını açıklayan Türk-İş dün Başkanlar Kurulu’nu topladı. Toplantıda ana gündem maddesi asgari ücret oldu. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yapısının antidemokratik olduğu, eşitlik sağlanmadığı sürece komisyona katılmama yönünde karar alındı. Yönetmeliğin değiştirilmesi gerektiği belirtildi. 

TÜRK-İŞ’İN TEKLİFİ

Toplantıda öne çıkan görüş şu oldu: “Komisyon 15 değil 11 kişiden oluşsun. Komisyonda bir tarafta 5 işçi temsilcisi yer alsın. Karşısında da 5 kişi yer alsın. Bu 5 kişi hükümet ve işveren temsilcilerinden oluşabilir. Komisyonun başkanlığını da tarafsız bir kişi yapsın. Karar, oyçokluğu ile alınsın.”

Toplantıda, Türk-İş dışındaki diğer işçi konfederasyonlarının komisyonda yer alıp almaması konusunda tam bir görüş birliği sağlanamadı. Bu konuda farklı görüşler dile getirildi. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay’ın önümüzdeki günlerde hem Hak-İş hem de DİSK ile görüşeceği öğrenildi. 

YÜKSEK HAKEMDE DE DEĞİŞİKLİK

Bu arada asgari ücret dışında yüksek hakem kurulunun yapısında da değişiklik yapılması gerektiği vurgulandı. Burada da 9 üyeden sadece 1’inin işçi temsilcisi olduğu, hakem kurulunun yapısının adeletli olmadığı dile getirildi.

ÖZELE DE PROMOSYON

Toplantıda gündeme gelen bir diğer konu banka promosyonları oldu. Kamuda verilen banka promosyonlarının özel sektörde de verilmesi gerektiği dile getirildi. Özel sektörde bazı kuruluşların banka promosyonu verdikleri ancak birçok işyerinde bu uygulamanın olmadığına dikkat çekildi. Özel sektörde de banka promosyonu olması istendi. 

Vergide adalet konusunun gündeme getirilmesi konusunda görüş birliğine varıldı. TBMM’deki bütçe görüşmeleri devam ederken, bu konunun da gündeme getirilmesi benimsendi. 

TES ‘İSTEĞE BAĞLI’ OLSUN

Toplantıda hükümetin gündeminde yer alan tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) üzerinde de değerlendirmelerde bulunuldu. İşçiden yüzde 3 oranında kesinti yapılacağına dikkat çekilerek düzenlemeye karşı çıkıldı. Yapılacaksa da tamamen isteğe bağlı olması, kesinlikle zorunlu tutulmaması yönünde görüşler dile getirildi.

‘AYNI NOKTADAYIZ’

Toplantının ardından açıklama yapan Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na katılmama kararlarının hâlâ geçerli olduğunu söyledi. Atalay, “Yönetmelik değişmezse biz aynı noktadayız. Biz katılmıyoruz. Ama asgari ücretlilerin problemini, sorunlarını her gün söylemeye devam ederiz. Bir an evvel yönetmelik değişirse gene Başkanlar Kurulu’nu toplarız. Kurulun alacağı karara göre hareket ederiz” dedi. Atalay, 2000 yılından bu yana 29 kere asgari ücretin belirlendiğini anımsatarak, bu süreçte rakamın 21 kez hükümet ve işveren tarafından belirlendiğine dikkati çekti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, komisyonun yapısıyla ilgili talepleri ilettiklerini belirten Atalay, şunları söyledi:

“O masada işçinin dediğinin olacağı bir tablo olursa adil bir tablo olur. Formül ne, adil bir yapı. Yani, burada 5 kişi işveren var, 5 kişi biz varız, 5 kişi hükümet var. Komisyonda 5 kişi işveren, 5 kişi bizden olur. Bir de tarafsız birisi olur.”

‘ŞİMDİ BİR DE TES ÇIKTI’

Atalay, TES’e tüm çalışanların katılımının zorunlu olacağı yönündeki haberlere de tepki göstererek, şunları kaydetti:

“Sıkıntımız yetmiyormuş gibi tamamlayıcı emeklilik ile ilgili son günlerde bir şeyler konuşuluyor. Biz zaten yüzde 14 prim ödüyoruz. Bize ‘Yüzde 3 daha öde’ diyorlar. Bunu kimse bize mecbur etmesin. İsteyen katılsın, isteyen katılmasın. Yüzde 14 az değil. Yüzde 3 de az rakam değil. Vergiyi bizim maaşımızdan kesiyorsun. 12 ay çalışıyorum, 2 ayı vergiye gidiyor. Bunlar adil düzenlemeler değil. BES vardı, şimdi bir de TES çıktı. Bunu mecburi yapmasınlar. Bu kabul edilir bir düzenleme değil.” 

‘HALK YOKSULLAŞIYOR’

Toplantının ardından yayınlanan Başkanlar Kurulu bildirisinde, gelir dağılımındaki adaletsizliğin her geçen gün daha da derinleştiğe işaret edilerek, şöyle denildi:

“Ekonomik büyümeden elde edilen kazanç, toplumun tüm kesimlerine adil biçimde yansımamakta; zengin daha zenginleşirken, geniş halk kesimleri yoksullaşmaktadır. Çalışanların önemli bir bölümü, açlık sınırının dahi altında olan asgari ücretle geçimini sürdürmek zorunda kalmıştır. Asgari ücret, adeta bir taban ücret olmaktan çıkmış, ülkenin genel ücret standardı hâline gelmiştir.”

‘CİDDİ BİR ADALETSİZLİK’

Bildiride, 2023 yılında yürürlüğe giren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin ardından ortaya çıkan adaletsizliğe işaret edilerek, “Düzenleme 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan çalışanlara yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkı tanıyarak önemli bir sorunu çözmüştür. Ancak bu tarihten yalnızca bir gün sonra sigorta girişi yapılan çalışanlar, mevcut mevzuata göre kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş koşuluna tabi olmaya devam etmektedir. Bu durum, aynı dönemde çalışma hayatına katılmış işçiler arasında ciddi bir adaletsizlik duygusu yaratmakta; ‘bir gün farkla’ emeklilik hakkından mahrum kalan yüz binlerce emekçiyi mağdur etmektedir. Yasal düzenleme yapılarak bu mağduriyetin bir an önce giderilmesi gerekmektedir” denildi.

Mustafa ÇAKIR