Nakit avansta Merkez'i korkutan rakam

Ekonomi yönetimi, enflasyonu yüksek talebe, yüksek talebi de kredi kartı harcamalarına bağlıyor ve önlem alınacağı sinyalleri veriyor. Bu önlemlerden biri, enflasyon ve rezervlerdeki baskı nedeniyle erkene, yani seçim öncesine çekilmişti.

Merkez Bankası (TCMB) mart ayı ortasında önce sözlü talimat sonra da resmi karar yoluyla kredi kartı nakit avans kullanımına karşı önlem almıştı.

TCMB'yi 31 Mart yerel seçimleri öncesinde adım atmak zorunda bırakan nakit avans tutarları ortaya çıktı.

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, Şubat 2022'de 16,1 milyar TL, Şubat 2023'te 52,2 milyar TL olan kredi kartından nakit çekim tutarı, Şubat 2024'te 121,7 milyar TL'ye yükseldi.

Şubat aylarına göre nakit çekim tutarında artış oranı son iki yılda yüzde 656, son bir yılda yüzde 133 oldu. Resmi tüketici fiyat endeksinde artış son iki yılda yüzde 159, son bir yılda yüzde 67 olurken, nakit çekim tutarlarındaki artış hızı, enflasyonun çok üzerinde oldu.

Geçen sene seçimler öncesinde nisan ayında 83,9 milyar TL'ye kadar yükselen kredi kartından nakit çekim tutarı, seçim sonrası alınan önlemler ve artan faizlerle birlikte haziranda 41,5 milyar TL'ye kadar gerilemişti. Ancak sonrasında tekrar artışa geçti ve Aralık 2023'te 100 milyar barajını aşarak 104,8 milyar TL'yi, Ocak 2024'te 116,6 milyar TL'ye ulaştı.

Ancak artan enflasyon, geçim koşullarının zorlaşması, seçimlerin ardından faizlerde ve döviz kurlarında artış beklentisi bir kez daha seçim öncesinde nakit çekim tutarlarını artırdı.

KREDİ KARTINDA İLK ÖNLEMLER

Bunun üzerine TCMB'nin sözlü talimatıyla öncelikle 11 Mart'ta bankalar nakit çekimde limitleri ve taksit tutarlarını düşürdü.

16 Mart'ta ise TCMB bir tebliğ yayımlayarak kredi kartı nakit çekim işlemleri ve kredili mevduat hesaplarında (KMH) uygulacak aylık azami akdi faiz oranını yüzde 4,42'den yüzde 5'e yükseltti.

TCMB kasım ayında aldığı kararla kredi kartı azami faiz oranlarını sabitlemişti. Seçim öncesi alınan bu karar, kredi kartı alışverişleri için olmasa da nakit avans ve KMH için değiştirilmiş oldu.

Seçimlerin ardından kredi kartlarında yüzde 3,96'lık azami gecikme faiz oranının artırılması ve taksit sayılarına da sınır gelmesi bekleniyor.

1 TRİLYON SINIRI AŞILDI

BKM verilerine göre, kartlı ödemelerde şubatta ilk kez aylık bazda 1 trilyon lira seviyesi aşıldı.

Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubat ayında yapılan toplam ödeme tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 152 artarak 1,01 trilyon lira oldu.

Ödemelerin 843,1 milyar lirası kredi kartları ile yapılırken, 150,3 milyar lirasında banka kartları, 19 milyar lirasında ise ön ödemeli kartlar kullanıldı.

Ödemelerde büyüme oranı, kredi kartlarında yüzde 166, banka kartlarında yüzde 94, ön ödemeli kartlarda ise yüzde 184 oldu.

Buna göre, şubat ayı itibarıyla Türkiye'de kredi kartı sayısı 120,4 milyon, banka kartı sayısı 191,2 milyon ve ön ödemeli kart sayısı 91,8 milyona çıktı.

Geçen yılın şubat ayı ile kıyaslandığında kredi kartı sayısında yüzde 18, banka kartı sayısında yüzde 11, ön ödemeli kart sayısında ise yüzde 23'lük artış yaşandı. Toplam kart sayısı ise yüzde 15 artarak 403,4 milyona ulaştı.