Belediyelerin elinden bir yetki daha alınıyor

Hükûmet, özellikle sebze ve meyve fiyatlarında aracılık maliyetlerini azaltarak, vatandaşın ürüne daha az maliyetle erişimini sağlamak için toptancı hallerine yönelik önemli bir adım atıyor. Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı taslak ile “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun’da” önemli değişiklikler öngörülüyor. Taslak ile toptancı hallerinin kurulmasına ilişkin izin belediyelerden alınarak, Ticaret Bakanlığı’na veriliyor. Bu şekilde, hizmet tesislerini oluşturmayan ve asgari nitelikleri taşımayan toptancı hallerinin kurulmasının engellenmesi ve modern toptancı hallerinin kurulması amaçlanıyor. Ayrıca toptancı hali kurmak isteyen üretici örgütlerine toptancı hal yerlerinin bedelsiz olarak verilmesi ile üretici örgütlerinin güçlendirilmesi hedefleniyor. Malların toptan alımı, satımı ve sevki hal kayıt sistemine bildirilecek. Henüz satışa konu olmayan ve depolarda muhafaza edilen mallar da bildirime tabi olacak.

GELİR VERGİSİ MUAFİYETİ

Üretici örgütlerine satılan zirai ürün bedelleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak. Böylece üretici örgütlerinin teşvik edilmesi amaçlanıyor. Ticaret Bakanlığı, kararlaştıracağı niteliklere sahip perakendecilerin satışa sunacağı malların yüzde 20’sini geçmemek üzere belirleyeceği bir oranının, doğrudan üretici ve üretici örgütlerinden satın alınmasını zorunlu kılabilecek. Düzenleme ile üretici ve tüketici fiyatı arasındaki farkın azaltılması öngörülüyor.

Üretici örgütlerine, ortak ve üyelerinin mallarının satışına aracılık etme imkânı tanınarak, bu örgütlerin malları satın almasına gerek kalmaksızın ortak ve üyelerinin mallarını pazarlayabilmesi sağlanıyor. Ayrıca, malların üzerine eklenen aracı maliyetlerini azaltmak amacıyla aynı hal içinde komisyonculardan komisyonculara ve tüccarlardan tüccarlara mal devri ve satışı yasaklanıyor.

KAYIT DIŞINA TEDBİR

Komisyoncular kanunî kesintileri satış bedelinden düştükten sonra mal bedelini satış tarihinden itibaren 20 gün, vadeli satışlarda ise 30 gün içinde ödemek zorunda olacak. Komisyoncular dışındakilerin ise mal bedelini, malın teslimi veya mülkiyetinin devrinden itibaren yine 30 gün içinde ödemesi mecburiyeti getiriliyor. Bu ödemelerin bankalar aracılığı ile yapılması zorunlu kılınarak, kayıt dışılığın engellenmesi hedefleniyor. Belediye toptancı hallerinde bulunan iş yerlerinde faaliyet gösteren kişilerin kira sözleşmesinin bitiminde sözleşmenin yeniden uzatılması ve bu iş yerlerinin yalnızca kiralama yoluyla işletilmesi sağlanıyor. Bu yolla; kiralama ve satış ihale bedellerinin yüksek olmasının neden olduğu toptancı hallerinde faaliyet gösteren meslek mensuplarının maliyet artışının önüne geçilmesi amaçlanıyor. Bunun yanında, üretici örgütlerinin teşvik edilmesi amacıyla, ödeyecekleri kira bedellerinde yüzde 75 indirim yapılması öngörülüyor. Ancak, üç kez gerçeğe aykırı bildirim veya bildirimsiz mal alım satımı nedeniyle hakkında ceza uygulananların kira sözleşmesinin feshi ile kayıt dışı satışların engellenmesi amaçlanıyor.

TEMİNAT MECBURİYETİ

Mal bedellerinin üreticilere ödenmemesi, malların özenle korunmaması ve bozuk olması durumunda meydana gelen zararları karşılamak maksadıyla kullanılan teminatın kapsamı hal dışında faaliyet gösteren tüccarları da kapsayacak şekilde genişletiliyor. Ayrıca üreticiler dışındaki kişilerin alacakları için de teminattan kesinti yapılabilmesi sağlanarak alacakların tahsilinin kolaylaştırılması hedefleniyor.

STOKÇUYA YÜKSEK CEZA

Serbest rekabeti engellemek amacıyla anlaşma yapmak, piyasada darlık oluşturmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması, yok edilmesi, bu amaçla propaganda yapılması veya benzeri davranışlarda bulunulması eylemlerine hâlen 177 bin 340 TL olarak uygulanan idari para cezası, daha caydırıcı olması için 1 milyon TL’ye yükseltiliyor. Ayrıca, süresinde ödenmeyen mal bedelleri için öngörülen idari para cezasının 20 bin Türk Lirasından az, 100 bin Türk Lirasından fazla olmamak üzere ödenmeyen tutarın yüzde 25’i olarak uygulanması sağlanarak ürün bedellerinin ödenmemesi hususundaki caydırıcılık artırılıyor.

ÜRÜNLERİ ÇÖPE DÖKENE CEZA

Bozulan ürünlerin imhası için belirlenecek usul ve esaslara aykırı hareket ederek ürünleri çöpe veya başka bir alana dökenler için 200 bin TL idari para cezası müeyyidesi getiriliyor. Bu yasağa aykırı hareket eden üreticilerin 3 yıl süre ile üretim desteklerinden yararlanamaması öngörülüyor. Bunun yanında, malları belirlenen standartlara aykırı şekilde ambalajlayan, taşıyan, depolayan ve satışa sunan kişiler için 36 bin lira para cezası uygulanacak.

STOKÇUYA YÜKSEK CEZA

Serbest rekabeti engellemek amacıyla anlaşma yapmak, piyasada darlık oluşturmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması, yok edilmesi, bu amaçla propaganda yapılması veya benzeri davranışlarda bulunulması eylemlerine hâlen 177 bin 340 TL olarak uygulanan idari para cezası, daha caydırıcı olması için 1 milyon TL’ye yükseltiliyor. Ayrıca, süresinde ödenmeyen mal bedelleri için öngörülen idari para cezasının 20 bin Türk Lirasından az, 100 bin Türk Lirasından fazla olmamak üzere ödenmeyen tutarın yüzde 25’i olarak uygulanması sağlanarak ürün bedellerinin ödenmemesi hususundaki caydırıcılık artırılıyor.

ÜRÜNLERİ ÇÖPE DÖKENE CEZA

Bozulan ürünlerin imhası için belirlenecek usul ve esaslara aykırı hareket ederek ürünleri çöpe veya başka bir alana dökenler için 200 bin TL idari para cezası müeyyidesi getiriliyor. Bu yasağa aykırı hareket eden üreticilerin 3 yıl süre ile üretim desteklerinden yararlanamaması öngörülüyor. Bunun yanında, malları belirlenen standartlara aykırı şekilde ambalajlayan, taşıyan, depolayan ve satışa sunan kişiler için 36 bin lira para cezası uygulanacak.