Ramazan ayına kısa bir süre kalmasıyla zincir marketler erzak kolilerini satışa sunmaya başladı. Son bir yılda gıda fiyatlarında yaşanan yükseliş, Ramazan kolilerine sınırlı yansıdığı görülüyor. Geçen yıla göre en düşük erzak kolisinin fiyatı yüzde 32,1 artış gösterdi. Bu da ocak ayında açıklanan yıllık yüzde 41,52’lik gıda enflasyonun altında kaldığı anlamına geliyor.
Geçen yıl 279,95 lira olan en küçük kolinin fiyatı 2025’te 369,95 liraya yükselirken, lüks kolinin fiyatı ise yüzde 26 artışla 499,95 liradan 629,95 liraya yükseldi. Temel kolinin içinde bulunan gıda ürünleri salça, tuz, ayçiçeği yağı, un, çay, hazır çorba, şeker ve makarna olarak sıralanıyor. Öte yandan bazı zincir marketler Ramazan kolilerinde bu yıl ürün sayılarını da azalttı. Zincir marketlerin koli fiyatlarındaki artış kutunun içindeki ürün sayısı ve büyüklüğüne göre yüzde 23,3 ile yüzde 55 arasında değişiyor. Diğer yandan Ramazan yardımları koli olarak ciddi anlamda düşüş gösterirken, hediye çeki ve kod olarak artış gösteriyor.
İGDOT’ta düşüş yüzde 70’i buldu
Ramazan ayı ile birlikte kumanya ve erzak kolileri de piyasaya çıkmaya başladı. Ancak, sektör temsilciler ise bu yıl önceki yıla göre Ramazan kolisi hazırlıklarında yüzde 70 azalma yaşandığını kaydediyor.
Ramazana iki haftalık sürenin kaldığını hatırlatan İstanbul Gıda Toptancı Tüccarları Derneği (İGDOT) Mustafa Karlı, bu yıl Ramazan kolisi talebinin çok düşük olduğunu söyledi. Kalan iki haftalık süresinde oluşacak bir talebin çok cılız olacağına da dikkat çeken Karlı, piyasada koli talebin geçen yıla göre yüzde 70 düşüş yaşandığını aktardı. Söz konusu düşüşte fiyatlardaki yükselişin ve ekonomik sıkıntıların etkili olduğuna vurgu yapan Karlı, “Piyasa geçen seneye göre aşağı yukarı ortalama yüzde 35 ile 40 fiyat farkı var.
Yani enflasyona yakın bir seviyede seyrediyor. Bizim piyasada şu an 375 liradan bin 700 liraya kadar Ramazan kolisi var. Bazı insanlar da kendisi gelip daha büyük koliler yapabiliyor. Standart kolide 9 kilo gıda ürünü var. Önceki yıllarda insanların daha çok koli hazırlıyordu. Bu yıl şu ana kadar bir hareketlilik yaşanmadı. Normalde bu dönemde iyi kötü bir hareketlilik yaşanırdı. Şu an bir sessizlik var ve piyasada durgunluk yaşanıyor” dedi.
“Hediye çekleriyle farklı ürünler alınabiliyor”
Bu yıl Ramazan kumanyalarında geçen yıllara oranla çok ciddi oranda azalmanın yaşandığını kaydeden Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis, özellikle bu yıl düşüşün daha çok olduğunu belirtti. Kumanyadaki azalmamanın her geçen yıl daha da azaldığına değinen Reis, “Bunun işte hediye çeki veya diğer farklı şeylerle telafi etmeye çalışılıyor, o yönünü de tam olarak bilmiyoruz. Ne kadarlık hediye çeki veriliyor veyahut verilmiyor konusunda bilgi sahibi değiliz. Ama Ramazanda en önemli şey mutfak. Evde daha çok mutfağa önem veriliyor ve onun için kumanyalar mutfakta kullanılacak ürünler üzerine yapılır. Hediye çekleriyle markete gidildiğinde farklı ürünler de alınabiliyor. Burada önemli olan bunu sadece tek boyut olarak düşünmemek lazım” diye konuştu.
“Ramazan döneminde talepler üç katına çıkıyor”
Ramazan ayı yaklaştıkça market harcamalarında ve gıda alışverişlerinde belirgin bir artış yaşandığını kaydeden Metropolcard CEO’su Uğur Yıldırım, “Şirketler bu dönemde çalışanlarına yönelik ayni yardımlarını artırarak destek oluyor. Paylaşım ve dayanışma ruhuna uygun olarak, çoğu kurum Ramazan yardımlarını gıda desteği şeklinde sunmayı tercih ediyor. Son yıllarda Ramazan döneminde bu taleplerin ortalama üç katına çıktığını gözlemliyoruz.
Ayrıca, gıda fiyatlarındaki artış da şirketlerin 2025 yılı için yardım planlarını artırma yönünde etkiliyor. Günümüzde Ramazan destek paketleri her çalışanın ihtiyacına tam olarak uymayabilir. Bu yüzden şirketler, çalışanlarına seçim özgürlüğü tanıyan çözümleri tercih ediyor” dedi. Günümüzde Ramazan destek paketlerinin her çalışanın ihtiyacına tam olarak uymadığına değinen Yıldırım, bu yüzden şirketler, çalışanlarına seçim özgürlüğü tanıyan alışveriş kodu çözümlerini tercih ettiğini belirtti.
Multinet: Son 4 yılda yardımlar 11 kat arttı
Ramazan’da yardımlaşmanın en yoğun yaşandığı dönemlerden biri olduğunu kaydeden Multinet Up Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Didem Kuş, son dört yılda Multinet Up aracılığıyla yapılan yardımları cirosal olarak incelediğinde yardımların 11 katına çıktığını söyledi.
Pandemiyle birlikte kurumsal hediye kartı çözümleri olan MultiGift’in ivme kazanırken, pandemi sonrasında dijitalleşme ve esneklik ihtiyacının arttığını belirten Kuş, “Bu doğrultuda hayata geçirdiğimiz kurumsal dijital hediye platformu MultiFlex, çalışanlara geniş ve esnek kullanım alanı sunarak çeşitliliği artırdı. Ancak değişmeyen bir şey var; Ramazan’da gıda hâlâ ilk sırada. Esneklik ve çeşitlilik artsa da geleneksel değerler korunuyor. Önümüzdeki dönemde, yardımlaşmanın daha kişiselleştirilebilir ve özgürleştirici hale geleceğine inanıyoruz. Multinet Up olarak biz de bu dönüşümün bir parçası oluyoruz” dedi.
"Kumanya paketlerindeki azalışı ciddi oranda görüyoruz"
Yıllardır hazırlanan bazı hazır kumanyalarda böceklenmeye varıncaya kadar kalitesiz ürünlerin konulduğunu da belirten Mehmet Reis, şirketlerin bunları personele veya ihtiyaç sahiplerine dağıttığı zaman memnuniyetsizlikten dolayı almaktan vazgeçen firmaların da olduğunu bildirdi. Eskiden 10 bin, 15 bin işçisi olan şirketlerin ürün almak için kendilerine kadar ulaştığını dile getiren Reis, “Biz kumanya yapmıyoruz ama marketlere ve satış noktalarına veriyoruz.
Onlar kumanya yapıyorlar. Maalesef 2001 krizinde dahi böyle değildi. O tarihte bile kumanyada bir azalma söz konusu olmadı. Özellikle son 20 yıldır her geçen yıl azala azala bu seviyelere geldi. Şu an bazı iş adamları da zor bir sürecin içinde olduğunu ifade ediyor. Kumanyalardaki azalışı ciddi oranda görüyoruz. Geçen seneye göre yüzde 30-35 civarında ama bir önceki seneye göre ise düşüş oranı yüzde 50’nin üzerinde” açıklamasını yaptı.
“Kendiniz tüketmediğiniz ürünü koliye koymayın”
Ramazan kolisiyle ilgili uyarılarda da buluna Mehmet Reis, iş adamı veya hayırseverlerin evinde tüketmedikleri ürünleri kolilere koymaması gerektiğini vurguladı. Ramazan kumanyasında pişmeyen ürünler ve tarihi geçmiş ürünlerin yer almaması gerektiğini ifade eden Reis, “Özellikle toprağa bağlı ürünlerde daha fazla dikkat edilmesinde fayda var. Yardımlaşmak geleneğimizde var ama Ramazan ayı ile ilgili yardımlaşmada vazgeçilmemesi lazım. Kumanya yapanların da içine koydukları ürünün kalite ve standardını üst düzeyde tutmaları lazım ki bu kumanya yardımları tekrar yukarı hareketlensin. İçine konan ürünlerin memnuniyetsizliğinden dolayı çalışan tekrar istemiyor. Yani sonuç olarak düşüşte tek bir sebep yok” dedi.
Mehmet Hanifi GÜLEL