Orta Vadeli Programın (OVP) karnesi "enflasyon hariç" iyi

Ekonominin 2026-2028 dönemi yol haritası niteliğindeki Orta Vadeli Program (OVP) çalışmalarında sona gelindi. Yeni OVP'nin önümüzdeki hafta açıklanması planlanıyor. Peki 2 yıl önce kamuoyuna duyurulan ve Eylül 2024'te revize edilen OVP'deki hedeflerin hangilerine ulaşıldı? İşsizlik, bütçe dengesi, Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) ve ihracat kalemlerinde OVP'de öngörülenden daha iyi bir performans sergilendi. Büyümede hedeflere yakın bir seyir izlendi. Enflasyon ise OVP oranlarının üzerinde gerçekleşti.

HEDEFİN HÂLÂ ÇOK UZAĞINDAYIZ

En büyük sapmanın öncelikli mücadele alanı olarak belirlenen enflasyonda görülmesi dikkat çekti. 2024'te yüzde 41,5 olarak tahmin edilen enflasyon oranında sene sonunda 3 puanlık sapma yaşandı. Enflasyon verisi, geçtiğimiz ağustos ayı itibarıyla yüzde 32,95'e gerilese de Orta Vadeli Program'ın 2025 hedefi olan yüzde 17,5 seviyesinin hâlâ çok uzağında seyrediyor.

BÜYÜME PERFORMANSI POTANSİYELİN ALTINDA

Yüksek faiz oranları, tüketici güvenindeki düşüş ve üretim maliyetlerindeki artış gibi iç dinamiklerle Türkiye'nin büyümesi de potansiyelinin altında kaldı. OVP'deki yüzde 3,5'lik beklentiye karşılık Türkiye 2024 yılını yüzde 3,3 büyümeyle tamamladı. 2025 hedefi yüzde 4 olurken, ilk yarıda yüzde 3,6 oranında büyüme elde edildi.

İŞ GÜCÜ PİYASASINDA OLUMLU TABLO

Ekonomi yönetiminin OVP hedefleri kapsamında işsizlikle mücadelede attığı adımlar ise meyvesini verdi. OVP'de 2024 yılı sonu için yüzde 9,3 olarak tahmin edilen işsizlik oranı yüzde 8,5 düzeyinde gerçekleşerek olumlu bir tablo sundu. Programda, işsizlik oranının 2025 hedefi yüzde 9,6 iken, temmuz itibarıyla yüzde 8'e düşmesi ve son 27 aydır tek haneli seviyelerde seyretmesi de iş gücü piyasasında başarı sağlandığının somut bir göstergesi oldu.

MALİ DİSİPLİNDEN TAVİZ VERİLMEDİ

Yine bütçe açığının GSYH'ye oranının 2024'te yüzde 4,9 olması öngörülürken, yüzde 4,8 ile hedeflenenden daha iyi gelmesi mali disiplinden taviz verilmediğini ortaya koydu. OVP'ye göre bütçe açığının milli gelire oranı bu yıl için yüzde 3,1 olarak hesaplanıyor. Ancak mevcut verinin şu anda tahminlerin yaklaşık 2 puan üzerinde bulunması yıl sonu bütçe açığı hedefinden sapma olabileceğine işaret ediyor.

1,4 TRİLYON DOLAR GSYH HEDEFİ AŞILDI

Küresel ve iç ekonomik zorluklara rağmen Türkiye, 2024 OVP'sinde iddialı bir çıta olan 1 trilyon 331 milyar dolarlık GSYH büyüklüğünü geçti. Ülke ekonomisi geçen sene 1 trilyon 358 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı. OVP'de 2025'e ilişkin projeksiyonlarda GSYH'nin 1 trilyon 465 milyar dolar olması tahmin edilirken, ikinci çeyrekte yıllıklandırılmış ekonomik büyüklük şimdiden 1 trilyon 473 milyar doları buldu. Böylece 2025 yılı GSYH hedefi beklenenden önce aşıldı.

İHRACATTA YENİ REKOR YOLDA

Uygulanan etkin finansman destekleri ve güçlü ticaret diplomasisi faaliyetleriyle Türkiye'nin ihracatı da 2024'te önceki yıla kıyasla yüzde 2,5 artarak 262 milyar dolara yükseldi. Orta Vadeli Program hedefinden 2 milyar dolar eksik olsa da Cumhuriyet tarihinin ihracat rekoru kırıldı. OVP'de 2025 sonunda da 279,6 milyar dolarlık ihracat yapılması öngörülüyor. İhracatın Ocak-Ağustos 2025 döneminde 178,1 milyar dolara, son 12 ayda da 269,2 milyar dolara çıkması; Türkiye'nin yeni rekorlara imza atacağının somut bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Cabir TURĞUT