OECD: Emeklilerin aylıkları kesilmeden çalışması teşvik edilsin

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2025 yılı emeklilik raporu, nüfusun giderek yaşlanmasının hem işgücü piyasası hem de emeklilik sistemleri üzerinde ağır baskı oluşturduğunu gözler önüne serdi. OECD, yaşlanmanın hızlanması karşısında ülkelerin emeklilerin çalışma hayatına katılımını artıracak düzenlemeler yapması gerektiğini belirtirken, Türkiye’nin de 2050 sonrası yaşlı nüfusun en hızlı artacağı ülkeler arasında yer aldığını duyurdu.

YAŞLI NÜFUS 2000’DEN 2050’YE KESKİN BİR YÜKSELİŞTE

Rapora göre OECD genelinde 65 yaş üzeri nüfusun 20-64 yaş aralığındaki nüfusa oranı 2000 yılında yüzde 22 iken 2025’te yüzde 33’e çıktı. Bu oranın 2050’de yüzde 52’ye ulaşması bekleniyor. Habertürk’e yer alan bilgilere göre Türkiye de aynı eğilimi takip ederek 2050’de OECD ortalamasının üzerine çıkacak ve 2050-2075 döneminde Şili, Kolombiya, Kosta Rika, İzlanda, Litvanya ve Meksika ile birlikte yaşlı nüfusu en hızlı artan ülkeler arasında yer alacak.

TÜRKİYE’DE EMEKLİLİKTE AYLIK KESİNTİSİ FARKI

Raporda Türkiye’ye ilişkin önemli bir ayrıntı da emeklilik sonrası çalışma kısıtlamaları oldu.
Türkiye’de 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, Emekli aylıkları kesilmeden 4/a (işçi) ve 4/b (esnaf) statüsünde çalışabiliyor.

Ancak 1 Ekim 2008 sonrasında ilk kez sigorta girişi olanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederlerse emekli aylıkları kesiliyor. Bu gruptakilerin bir kısmı 58–60 yaşında, bir kısmı ise 61–65 yaşlarında emekli olacak.

ÇALIŞAN NÜFUSTA AZALMA: ‘BABY BOOMER’ ETKİSİ

OECD, nüfustaki yaşlanmanın hızlanmasında “baby boomer” kuşağının yaşlanmasının belirleyici olduğuna dikkat çekti. Çalışma çağındaki nüfusun önümüzdeki 40 yılda OECD ülkeleri genelinde ortalama yüzde 13 azalması bekleniyor.

İstihdam verileri, OECD ülkelerinde 55-64 yaş grubunun yüzde 65,5’inin, 65-69 yaş grubunun yüzde 25,7’sinin, 25-54 yaş grubunun ise yüzde 82,5’inin işgücünde olduğunu gösteriyor. Türkiye ise yüzde 38’lik oranla 55-64 yaş grubunun istihdamında OECD’nin en dip sırasında yer alıyor.

DOĞURGANLIK HIZI 60 YILDA YARIYA DÜŞTÜ

Raporda, doğurganlık oranlarındaki sert düşüşün yaşlanmayı hızlandırdığı vurgulandı. OECD ülkelerinde doğurganlık 1960’lardan bu yana yarı yarıya azalırken, nüfus yenileme seviyesi olan 2,1’in altına gerileyen oranlar, her yeni neslin bir öncekinden daha küçük olmasına yol açıyor.
Geçmiş projeksiyonların da aşırı iyimser olduğu belirtildi: 1994’te 2025 için öngörülen 2,01’lik doğurganlık oranı, gerçekte 1,46’da kaldı.

‘EMEKLİLİKTE ÇİFTE MAAŞ’ ÖNERİSİ

Habertürk'te er alan habere göre OECD, düşen doğurganlık ve hızla yaşlanan nüfus nedeniyle emeklilik sistemlerinin finansal sürdürülebilirliğinin tehlikeye girdiğini belirtiyor. Çözüm olarak, normal emeklilik yaşından sonra çalışmaya devam edenlerin emekli aylığı almasının önündeki engellerin kaldırılması öneriliyor.

Raporda, emekli aylığının kesilmesinin yaşlanan toplumda daha uzun süre çalışmayı teşvik etme hedefiyle çeliştiği belirtilirken, çalışmaya devam eden emeklilerin ülkeye daha yüksek üretim ve vergi geliri yoluyla katkı sağladığına da vurgu yapılıyor.

“İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ YAŞLI ÇALIŞANI ZAYIF KONUMA İTİYOR”

Rapor ayrıca, emekli aylığı bağlatmak için iş sözleşmesinin zorunlu olarak feshedilmesini eleştiriyor. Bu uygulamanın, yaşlı çalışanların emeklilik öncesine kıyasla daha kötü çalışma koşullarına yönelmelerine yol açtığı ifade ediliyor.

OECD’nin bulguları, yaşlanan nüfusla mücadelede en kritik aracın emeklilerin işgücüne katılımını kolaylaştırmak olduğuna işaret ediyor. Türkiye için ise rapor, hem demografik dönüşümün hızına hem de emeklilik sonrası çalışma kısıtlamalarının yeniden düzenlenmesi gerekliliğine güçlü bir uyarı niteliği taşıyor.