Memur emeklisine büyük kazık!

Aziz Çelik'in Birgün Gazetesindeki yazısının ilgili kısmı...

Emeklilik sisteminin her yeri dökülüyor. Sistem adeta emekliyi yoksullaştırmak için düzenlenmiş! Hükümet büyük bir ayak diremeden sonra gelen büyük tepkiler karşısında geri adım attı ve en düşük emekli aylığını 12 bin 500 TL’ye yükseltti. Ancak en düşük emekli aylığının 12 bin 500 TL’ye yükseltilmesi emeklilerin durumunu iyileştirmediği gibi milyonlarca emeklinin aylığının dibe doğru yuvarlanmasına yol açtı.

Emekli aylıkları en çok gerileyenler arasında kamu görevlileri, yani memurlar yer alıyor. AK Parti Temmuz 2023’te memur emeklilerine büyük bir kazık attı. Bu kazığın sonucunda Temmuz 2024 itibariyle bir memur emeklisi alması gereken emekli aylığından 14 bin 500 TL daha düşük aylık alıyor. 2023 yılı Ocak-Haziran döneminde en düşük memur emeklisi, en düşük memur maaşının yüzde 72’si oranında emekli aylığı alırken Temmuz 2024 itibariyle bu oran yüzde 38’e geriledi. Bunu AK Parti hükümeti bile isteye, diğer bir ifadeyle kasti olarak yaptı.

EMEKLİYE BÜYÜK TUZAK

Her şey Mayıs 2023 seçimleri öncesinde başladı. Önce Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, seçilirse en düşük memur maaşını 21 bin 265 TL’ye yükselteceğini açıkladı. Bunun ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan en düşük memur maaşının 22 bin TL’ye yükseltileceğini söyledi. Erdoğan 11 Mayıs 2023 tarihinde yaptığı açıklamada ilave ödeme ile en düşük memur maaşını 22 bin TL’ye yükselteceklerini ve bunun da emeklilere otomatik olarak yansıtılacağını net bir şekilde vadetti.

Ancak Erdoğan “Artışları memur emeklilerine de otomatik uygulayacağız” demesine rağmen bu artışın emekli aylıklarına aynen yansıması, AK Parti tarafından verilen bir teklifle özel bir yasal düzenleme yapılarak engellendi.

Kamu görevlilerine, yani memurlara “ilave ödeme” (seyyanen zam) öngören 7456 sayılı torba kanun 15 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanun ile 375 sayılı KHK’ye Ek Madde 40 eklendi. Kanuna göre memurlara 15 bin 965 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ilave ödeme yapılması kabul edildi. Böylece Temmuz 2023’ten geçerli olmak üzere memur maaşlarına seyyanen 8 bin 138 TL eklendi. İlave ödeme Ocak 2024’te 12 bin 147 TL’ye, Temmuz 2024’te ise 14 bin 492 TL’ye yükseltildi.

Ancak bu yasa şeytanın bile aklıma gelmeyecek tuzaklar içeriyor. AK Parti tarafından kanuna konulan özel hükümler nedeniyle “ilave ödeme” veya seyyanen zam emekli aylıklarının hesabında dikkate alınmıyor. İlave ödeme memurların aylıklarına eklenmiyor ve adeta bir sosyal yardım gibi ayrıca ödeniyor. Diğer bir ifadeyle, tıpkı emeklilere yapılan ve kök aylıklara eklenmeyen Hazine katkısı gibi memurlara da maaşlarından ayrı bir ilave ödeme yapılıyor.

İlave ödeme memurların emekli ikramiyelerine yansımıyor ve işçilerin kıdem tazminatı hesabında da dikkate alınmıyor. Bilindiği gibi işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor. Hâlen 14 bin 492 TL olan ilave ödeme memurların emeklilik ikramiyelerinde dikkate alınmadığı için kıdem tazminatı tavanı da bu miktarda eksik eksik hesaplanıyor. Böylece yasadan işçiler de mağdur oluyor, işverenler ise kazanıyor.

Yasanın en büyük mağdurları kuşkusuz memur emeklileri. Yasadaki tuzak memur emekli aylıklarında şok bir düşüşe yol açtı. Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı (SBB) verilerine göre 2023 yılı başında maaşın yüzde 72’si kadar olan en düşük memur emekli aylığı, Temmuz 2024’te maaşın yüzde 38’ine geriledi. Ortalama memur emekli aylığı ise maaşın yüzde 71’inden yüzde 41’ine geriledi. Yasada memur emeklilerine kurulan tuzağın bile isteye yapıldığı çok net. Bu yolla 5510 sayılı yasa yanında memur emekli aylıklarının düşürülmesinin yeni bir yolu daha icat edilmiş oldu.