Konutta yüksek faiz kıskacı!
Yüksek faiz ortamı konut piyasasını da derinden etkiliyor. Alım talepleri erteleniyor, borca girerek ev sahibi olmak zor geliyor, müteahhitlerin yatırım iştahı kesiliyor, yabancı alıcı Türkiye’den vazgeçiyor, yerli konut alıcısı ise rotayı yurt dışına çeviriyor. Mevcut şartlar paradan para kazanmayı cazip kılsa da, uzun vadede problem oluşturacağı aşikâr. Sektör temsilcileri ekonomi politikalarında revizyon yapılması gerektiğini belirterek “Bu durum sürdürülebilir değil” diyor.
Son dönemde yüksek faiz ekonomiyi derinden etkiliyor. Paradan para kazanma cazibesi; yatırım, üretim, istihdam üçlüsünün önüne geçiyor. Yalnızca sanayiyi değil, yüksek faiz ortamı konut sektörünü de derinden yaralıyor. 260 alt meslek dalını besleyen bu sektör, mevcut ekonomik şartlar gereği problem yaşıyor. Satış rakamları yüksek gözükse de, konut alım iştahına bakıldığında farklı bir resim ile karşılaşılıyor. Faizlerin düştüğü ve yeni kampanyaların açıklandığı bir ortamda konut satışlarının ciddi boyutlara ulaşacağı biliniyor.
DOMİNO ETKİSİ YAPIYOR
Yüksek faiz ortamı nedeniyle konut alım talebi erteleniyor, alıcılar birikimlerini mevduatta değerlendirmeyi seçiyor, müteahhitler yatırım yaparken 2 kez düşünüyor, yabancı yatırımcı bu ortamda konut alımından vazgeçiyor, Türkler ise daha uygun şartlarda gördükleri için konut alımlarını yurt dışına kaydırıyor. Sektör temsilcileri ve uzmanlar, mevcut faiz şartları nedeniyle; yatırım iştahının zayıfladığını, üretimden tüketime her adımda durgunluk yaşandığını vurguluyor.
KONUT ALIM TALEBİ SÜREKLİ ERTELENİYOR
>> Yüksek faiz ortamı, vatandaşın birikimlerini konut yerine vadeli mevduata yönlendirmesine sebep oluyor. Bugün bankalarda sunulan yüksek faiz oranları, konutun kira getirisiyle kıyaslandığında çok daha cazip hâle geliyor. Sektör temsilcileri paradan para kazanmanın riskli olduğunu belirtse de, birçok yatırımcı mevduat tarafında kalmayı tercih ediyor. Bankaların kredi konusunda cimri davranması konut sahipliği oranını düşürüyor. Bu da kira fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Sektör temsilcileri konuyla ilgili olarak “Bu dönemde konut alımı ciddi fırsatlar sunuyor. Ancak duruma yatırım amaçlı bakanlar mevduata daha sıcak bakıyor. Aldığı evin kira getirisi hesaplandığında, ya da kiracı ile yaşanabilecek olası sorunlar göz önüne alındığında konut alımları erteleniyor” diyor.
MÜTEAHHİTLERE ÜRETİM YAPMAK ZOR GELİYOR
>> Müteahhitler cephesinde de durum farklı değil. Artan üretim maliyetleri ve kredi faizlerindeki yükseliş, yeni projelerin hayata geçirilmesini zorlaştırıyor. Müteahhitler konuyla ilgili şu açıklamaları yapıyor: Bir projeye başlamak eskisinden çok daha riskli. Maliyet sürekli artıyor. Üstüne bir de kredi faizi eklenince maliyet kontrolü imkânsız hâle geliyor. Yatırım yapacak firma adeta zarar etmeyi göze almalı. Yüksek faiz ile borçlanarak konut üretimi yapmak, artan maliyetleri göğüslemek, üstüne üstlük konutu satabilmek çok zor. Birçok firma yeni projeye başlamak istemiyor. Firmalar da üretim yerine faiz getirisine odaklanmış durumda.
KONUT ALICISI DA FAİZDEN ŞİKAYETÇİ
>> Faiz oranlarının yüksekliği, konut almak isteyen tüketicileri de kararlarında tereddüte itiyor. Bankalardan konut kredisi kullanmak isteyen vatandaşlar, aylık taksitlerin yüksekliği nedeniyle ya ev alma planlarını erteliyor ya da bütçesinin çok altında alternatiflere yöneliyor. Bugünlerde konut alımı yapmak isteyen ancak yüksek faizlerden çekinin vatandaşlar şu açıklamaları yapıyor: Piyasada ev alma isteği çok fazla. Ancak herkesin gözü faizlerde. Düşmesini bekleyen ciddi bir kitle var. Şu anda birçok kişi sadece izliyor. Faizlerin düştüğü dönemde de konut fiyatlarının artacağı tahmin ediliyor. Bu kısır bir döngü. Halbuki konut yatırımı mevduattan çok daha karlı. Para faizde adeta eriyor. Ancak o parayla aldığınız konutu bir sonraki yıl aynı fiyata bulamıyorsunuz.
BİRİKİM SAHİPLERİ YURT DIŞINA YÖNELDİ
>> Yurt içinde alım fırsatlarını kaybeden yatırımcı, yönünü yurt dışı emlak pazarlarına çevirmiş durumda. Özellikle Avrupa ve Birleşik Arap Emîrlikleri gibi pazarlarda Türk yatırımcı ilgisi hızla artıyor. Ekonomistlere göre bu yönelim doğrudan Türkiye’deki yüksek faiz politikasının bir sonucu. Yapılan yorumlarda “Yurt dışında hem daha cazip faiz ortamı var hem de döviz bazlı kazanç beklentisi. Yüksek faiz yatırımcının sermayesini dışarıya taşımasına neden oluyor. Bu da hem döviz çıkışı oluşturuyor hem de iç pazarı daraltıyor. Kısacası yüksek faiz tüm piyasayı kilitliyor. Milyarlarca lira yurt dışına kaçıyor. Buna acilen bir çözüm üretilmeli. Yüksek faiz ortamında ekonominin büyümesi gerçeklerle örtüşmüyor” deniliyor.
YABANCI ALICILAR DA YATIRIM YAPMIYOR
Yüksek faiz, yabancı yatırımcının Türkiye’ye ilgisini de törpülemiş durumda. Özellikle Orta Doğu ve Rusya’dan gelen alımlarda önceki yıllara göre belirgin bir düşüş gözleniyor. Yabancı yatırımcıların Türkiye’deki konut alımından vazgeçmesinin en büyük sebeplerinden birinin de yüksek faiz ortamı olduğu ifade ediliyor. Sektör oyuncuları “Yabancı yatırımcı fiyatlardan çok finansman şartlarına bakıyor. Faiz oranları, yatırımın geri dönüş süresini uzatıyor ve Türkiye’yi daha riskli hâle getiriyor” diyor. Sektör temsilcileri, yatırım ortamının cazibesini artırmak için faizlerin aşağı çekilmesini, düzenleyici yeni adımların atılmasını talep ediyor.
