Konut satışlarında son 12 yılın zirvesi

Merkez Bankası’nın faiz indirim adımlarına başlaması, kentsel dönüşüm ve yükselen maliyetlerle fiyatların baskılanması yatırımcıları yeniden konuta yönlendirdi. Bu yıl ekim ayında konut satışları yüzde 0,5 düşüş göstermesine karşın, yılın ilk 10 ayında satışlar yüzde 16,2’lik artışla 1 milyon 293 bin 33 adede ulaşarak son 12 yılın zirvesine çıktı. Satışlarda aslan payını ikinci el konutlar alırken, ilk el satışları artan maliyetlerle fiyatların ikinci ele göre ortalama iki kat yüksek kalmasının da etkisiyle ekimde yüzde 4,9 azaldı. İlk 10 ayda ise ikinci el satışları yüzde 18,8 artış gösterirken, ilk el satışlardaki artış yüzde 10,9’da kaldı.

En fazla tercih İstanbul’da — Yabancıya satışta Antalya ilk sırada

Türkiye’de yabancılara yapılan konut satışları ekimde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0,8 azalarak 2 bin 106’ya geriledi. Yabancılara yapılan satışlarda ilk sırayı 729 konutla Antalya aldı. Bu ili 725 ile İstanbul, 192 konutla Mersin takip etti. İlk 10 ayda ise yüzde 11,3 azalışla 17 bin 50’ye düştü. Rusya, Almanya ve Irak ilk üçte yer aldı.

“Arsa ve finansman çözülürse canlanma kalıcı olur”

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz, ekim ayındaki verilerde ufak bir düşüş olsa da yılın genelinde rakamların geleceğe dair sektörde genel iyimserliğe işaret ettiğini, yılın ilk 10 ayında gerçekleşen 1 milyon 293 bin adetlik satışın son 12 yılın en iyi performansı olarak göze çarptığını söyledi.

“Ancak ekonomi ve istihdama katkı sağlayan birinci el konut üretim ve satışlarına yönelik iyileşmenin hızlanması gerekiyor.” diyen Yılmaz, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Birinci el satışların toplam satışlardaki payı son 5 yılda hâlâ yüzde 30-31 bandında. Kredili satışların payı ise yüzde 13–15 seviyelerinde. Bu oranların yeniden birinci elde yüzde 40–45, kredili satışlarda ise yüzde 30’ların üzerine çıkması, üretimin sürdürülebilirliği için büyük önem taşıyor. Son zamanlarda kredi imkânlarındaki bir miktar iyileşmenin satışlara yansıması olduğunu da görüyoruz. KONUTDER olarak, konut üretiminde kalıcı iyileşme; finansman kısıtlarının kaldırılması ve kamunun planlı arsa üretimiyle özel sektörün hız ve kalite gücünün bir araya getirilmesiyle sağlanabilir.

Öte yandan ‘Yüzyılın Konut Projesi’nin, özellikle dar gelirli ve genç kesim için sosyal konut arzını güçlendirecek olması, satış verilerini daha da olumlu seviyelere taşır. Kiralık sosyal konut modelinin rayicin yarısına kiralama imkânı sunması, piyasalarda dengeleyici bir etki oluşturur. Bu vizyoner adımın, konut üretim kapasitesini artırarak sürdürülebilir ve konut erişiminde de sosyal adaleti sağlayacak dengeli bir piyasa oluşumuna katkı sağlayacağını öngörüyoruz.”

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ekim ayı konut satışı istatistiklerine göre, Türkiye genelinde konut satış sayısı ekimde geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 0,5 azalarak 164 bin 306’ya geriledi. İstanbul, 26 bin 305 ile ekimde en çok konutun satıldığı il oldu. Bu ili 14 bin 681 konut satışıyla Ankara, 8 bin 678 ile İzmir takip etti. Konut satış sayısının en az olduğu iller 86 ile Ardahan, 135 ile Bayburt ve 143 ile Tunceli olarak sıralandı. Konut satışları ocak–ekim döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16,2 artarak 1 milyon 293 bin 33 olarak gerçekleşti.

İpoteklilerin payı artıyor

Türkiye genelinde ipotekli konut satışları ekimde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,5 artışla 23 bin 527 olarak kayıtlara geçti. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 14,3 oldu. Ocak–ekim döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 64 artarak 186 bin 20’ye yükseldi. Ekim ayındaki ipotekli satışların 5 bin 919’u, ocak–ekim döneminde 44 bin 490’ı ilk el satışları olarak belirlendi.

Aslan payı ikinci elde

Türkiye genelinde diğer konut satışları ekimde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,3 azalarak 140 bin 779 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 85,7 oldu. Döneminde gerçekleşen diğer konut satışları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,8 artışla 1 milyon 107 bin 13 olarak kayıtlara geçti.

Ülke genelinde ilk el konut satış sayısı, ekimde yıllık bazda yüzde 4,9 azalarak 54 bin 866’ya geriledi. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışlarının payı yüzde 33,4 olarak tespit edildi. İlk el konut satışları ocak–ekimde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,9 artışla 397 bin 507 oldu.

Türkiye genelinde ikinci el konut satışları ekimde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,8 artış göstererek 109 bin 440 olarak hesaplandı. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışlarının payı yüzde 66,6 olarak belirlendi. İkinci el konut satışları ocak–ekimde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18,8 artışla 895 bin 526 olarak kaydedildi.

“Hedef 2025 yılı sonunda 1,5 milyon satışı geçmek”

Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, konut satışlarında artış trendinin devam ettiğini belirterek, “Birinci elden ikinci ele doğru bir ivme görüyoruz. Birinci el konut satışlarının, ikinci el konutlara göre bölgesel olarak farklılıklar olsa da ortalamada iki kat fiyat farkı olduğunu söyleyebiliriz.” dedi.

Yüksek maliyetler nedeniyle birinci el konutların, ikinci ele göre daha yüksek rakamlara sahip olduğuna işaret eden Şişik, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Mevduatlardaki düşüşle birlikte mevduat yatırımcısının konuta yöneldiğini görüyoruz. Özellikle büyükşehirlerde kira getirisi ve değer artışı beklentisi yatırımcıyı cezbediyor. Hükümetin başlattığı 500 bin konut projesiyle birlikte konut sektörü hareketli bir sürece girecektir. Zaten bu rakam başlı başına konut satışlarının üçte biri kadar konut üretimi demek. Bu proje, arz yönlü bir genişleme yaratacak, aynı zamanda istihdam ve üretim zincirini canlandıracak. Genel rakamları okuduğumuzda satışların belli bir düzlemde ilerlediğini görebiliyoruz. Yılın ilk 10 ayına baktığınızda da yüzde 16,2 artışla 1 milyon 293 bin 33 konut satışıyla çok rahat 1,5 milyon konut satışını geçeceğiz.”

“Talep ikinci el ve bitmiş projelere kaydı”

Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) Başkanı Mustafa Kemal Şahin ise verilerin canlı bir piyasa izlenimi verse de bu hareketin kaynağına bakıldığında tablonun farklı olabileceğini belirterek, “Ekimde ipotekli satışlarda görülen yükseliş, faizlerin yüksek seyrettiği bir dönemde yeni kredi talebinden ziyade daha çok geçmişte alınmış konutların borç kapatma ve tapu tescil işlemleri gibi teknik nedenlerle yapılmış satışlardan kaynaklanıyor olabilir.” dedi.

Şahin, bitmiş ve teslim dönemine giren projelerin de satış istatistiklerine önemli katkı sağladığını kaydederek, “Yeni üretim konutlarda maliyet baskısı devam ederken, talep ikinci el ve teslim aşamasındaki projelere kaymış durumda. Bu da piyasada gözle görülür bir satış artışı yaratıyor ancak bu artış, üretim tarafı desteklenmediği sürece sürdürülebilir değil.” diye konuştu.

“Biz de elimizi taşın altına koyduk”

Helmann Holding Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün ise verilerin vatandaşların konuta olan talebinin her zaman sürdüğünü belirtti. Alım gücünün azaldığı ve fiyatların yükseldiği bir dönemde sosyal konut projelerinin açıklanmasının çok önemli olduğunu belirten Özgün, “Biz de taşın altına elimizi koyduk ve kısa süre önce proje açıkladık. Tüm gelir gruplarına hitap eden projemizde 500 bin lira peşinatla hemen tapu sahibi olunabiliyor, kalan ödemeler 26 ay boyunca faizsiz ve kolay taksitlerle ödenebiliyor.” dedi.

“Dönüşümle talep artıyor”

Algün İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Cihat Algün, ipotekli satışlardaki artışın sevindirici olduğunu belirtti. Algün, “Yıl sonuna kadar bu şekilde yukarı yönlü rakamların devam edeceğini tahmin ediyoruz. Kentsel dönüşüm ihtiyacı da yenilenmiş konutlara talebi tetikliyor. Bundan sonra da hükümet tarafından açıklanan konut projeleriyle inşaat sektörünün üretim tarafında da bir hareketlenme olacağını düşünüyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Hamide HANGÜL