Kiralık sosyal konut vatandaşa ilaç olacak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün müjdesini verdiği 500 bin sosyal konutun inşası için düğmeye basıldı. Devletin konut yapıp bir bölümünü vatandaşa kiralaması olarak organize edilen sistem, Türkiye’de bir ilki de başlatmış olacak. TOKİ’nin yürüteceği ve ayrıntıları ilerleyen günlerde açıklanacak olan çalışma, konutta arz ve talep dengesizliğinden kaynaklanan fahiş fiyat ve kiralara son verip barınma ihtiyacına ilaç gibi gelecek.

1 YILDA TAMAMLANABİLİR

Tüm Emlak Danışmanları Birliği Başkanı Hakan Akçam, proje detaylarının kısa sürede duyurulmasını beklediklerini belirterek “Tahminlerimize göre 1 yıl içerisinde proje tamamlanıp dar gelirli kiracıların evlere yerleşmesi sağlanacak. Bence çok akıllıca, güzel bir proje. Dar gelirli vatandaşın konut ihtiyacını karşılayacak. Bir yılda bitirilecek, e-devletten başvuru alınacak, kurayla hak sahipleri belirlenecektir. Eğer 300 bin kişinin projeden yararlanacağını düşünürsek, başvuru sayısı 1 milyonu geçebilir. Bu durumda kura sistemi önemli olacak. Bu sistemin faydasını 2 yıldır dile getiriyorduk. İstanbul, Ankara, İzmir gibi yoğun kentlerde olması çok mantıklı. Pilot uygulamalar buralarda başlamalı. Çünkü kiralar çok yüksek. Vatandaş ev bulmakta zorlanıyor, bulduklarının da kirası çok yüksek. Sistem bunu dengeleyecektir. Birinci, ikinci, üçüncü diye devam etmeli” dedi.

FİYATLAR UYGUN OLMALI

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa da şu an vatandaşın en büyük sıkıntısının finansman olduğunu belirterek “Finansman ihtiyacını uygun şartlarda sağlamak, şu an en büyük ihtiyaç. Mevcut banka düzeniyle, kredilerle bu iş olmuyor. Hem faiz yüksek hem istediğiniz zaman krediyi alamıyorsunuz. Vatandaş da inşaat sektörü de aynı sıkıntıyı yaşıyor. Sektör de finansmana zor ve pahalı ulaşıyor. Bu durum maliyete, maliyet de vatandaşa yansıyor. Hem satılık hem kiralık konutlarda rakamlar vatandaşın gelirine uygun olmalı. Sosyal konut arazileri konusuna devletin el atması gerekiyor. Bizzat olmasa da özel sektörü teşvik eden uygulama olmalı” dedi.

MALİYETLER ZORLUYOR

Anadolu Yakası İnşaat Müteaahitleri Derneği Başkanı Hakan Şişik de arz ve talep dengesizliğiine işaret etti. Kentsel dönüşümle birlikte konut piyasasının hareketlenmeye başladığını söyleyen Şişik “Ancak maliyetler dolayısıyla alt ve rta gelir grubunun konut alımı çok zor. Bu anlamda sosyal konut hamlesi, en azından orta gelir grubu için konut sahipliğini mümkün kılabilir. Devletin ev sahibi olduğu sistem ise bu gücü olmayanların barınma ihtiyacına çözüm olacak. Arsa sıkıntısının çözülmesi burada en önemli konu” dedi.
ÖNCELİK EMEKLİ VE DARGELİRLİYE

 İstanbul’un her iki yakasından başlamak üzere büyük şehirlerde kiralık konut üretimine ilişkin proje hayata geçecek. Sosyal konutların belli bir bölümü satılmayacak. Buralar rayiç bedelin altında uygun fiyatla vatandaşa kiralanacak. Öncelik dargelirliler, gençler, yeni evlenen çiftler ve emekliler olacak. Aynı zamanda OSB yakınında olan alanlar yerleşime açılacak, buralardaki konutlar OSB’de çalışanlara kiralanacak ya da satılacak. Böylece çalışanların iş yerine yakın ikamet etmesi sağlanacak.

KURUM: HAZIRLIKLARIMIZ TAMAM

 Muğla’nın Seydikemer ilçesinde İlk Evim projesiyle yeni konutlarına yerleşmeye hazırlanan vatandaşların görüntülerini sosyal medya hesabından paylaşan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurduğu 500 bin konutluk ‘Yüzyılın Konut Projesi’ne dikkat çekti.

Kurum, “Niyazi kardeşimizin, Güllü ablamızın heyecanına, mutluluğuna bakar mısınız? Bu mutluluğu tüm vatandaşlarımızın gözünde görmek için, 500 bin yeni konut için TOKİ ile hazırlıklarımız tamam” dedi. Öte yandan vatandaşı uygun şartlarda, güvenli ve sağlam konutlarla buluşturan TOKİ, bugüne kadar 1 milyon 740 bin sosyal konut yaptı. TOKİ eliyle şu anda Türkiye genelinde 280 bin sosyal konutun inşası da devam ediyor.

DÜNYADA BİRÇOK ÖRNEĞİ VAR

Sosyal konut politikalarında dünyada çeşitli modeller var. Singapur’da 1960’dan bu yana devletin kurduğu Housing Development Board (HDB) aracılığıyla 1 milyondan fazla konut inşa edildi ve bugün halkın yüzde 80’i bu yapılarda yaşıyor. Düşük gelirliler ve geçici konut ihtiyacı için devlet doğrudan kiralama seçeneği sunuyor. Kira, piyasanın altında ve gelire göre hesaplanıyor.

Avrupa’da ise Viyana 220 bini belediyeye ait kiralık, 200 bini sübvanse edilmiş olmak üzere 420 bin sosyal konutla dikkat çekiyor. Şehrin yüzde 43’ü sosyal nitelik taşıyor, uzun vadeli düşük kira uygulanıyor. Kiralar devlet tarafından piyasanın oldukça altında tespit ediliyor. Gelir kriteri uyan herkesin başvurduğu kentte kura ya da puanlama sistemi uygulanıyor. Hollanda’da ise konut stokunun yüzde 29’u sosyal konuttan oluşurken, kiralar bu ülkede de devletçe belirleniyor. Şili’de Quinta Monroy projesi, düşük maliyetli konut üretimini öngörürken, Fransa’da belediyelere bağlı HLM (Düşük Kiralı Konut) sistemi var. Rayicin altında kira bedeli olan konutlar belediyeler ve sosyal konut ajanslarınca kiralanıyor. Başvuruda hane geliri, aile büyüklüğü ve ihtiyaç kriterleri göz önünde tutuluyor.

Cemal Emre KURT