Hal yasası sil baştan
Ticaret Bakanlığı, sebze ve meyve ticaretinde köklü değişiklikler içeren yeni bir düzenleme hazırladı. Hal izinleri bakanlığa devredilirken, kayıt dışılıkla mücadele, üreticiye vergi muafiyeti ve fiyat manipülasyonlarına karşı cezaların artırılması öne çıkıyor. Serbest rekabeti engelleyenlere 1 milyon TL’ye kadar ceza verilecek.
Sebze ve meyve ticaretine yönelik yeni bir düzenleme için harekete geçen Ticaret Bakanlığı, toptancı hallerinin işleyişinden üretici desteklerine kadar birçok alanda kapsamlı değişiklikler öngören bir yasa taslağı hazırladı. Hâlihazırda belediyelerin yetkisinde olan toptancı hallerinin kurulmasına ilişkin izin süreci, yeni düzenlemeyle bakanlık yetkisine devredilecek.
Taslak düzenleme, kayıt dışılığı azaltmayı, üreticiyi güçlendirmeyi ve piyasada adil rekabet ortamını tesis etmeyi hedefliyor. Bu kapsamda hem idari yaptırımlar artırılacak hem de denetim mekanizmaları genişletilecek.
HAL SİSTEMİ YENİDEN YAPILANDIRILIYOR
Hal kayıt sistemine bildirim zorunluluğu genişletilerek yalnızca satışa sunulan değil, depolanan ürünlerin de kayıt altına alınması sağlanacak. Böylece, fiyat manipülasyonlarının ve stokçuluğun önüne geçilmesi amaçlanıyor.
Ayrıca, aynı hal içinde komisyoncular ve tüccarlar arasında ürün devri yasaklanacak. Komisyoncular, ürünün satış bedelini en geç 30 gün içinde ödemekle yükümlü olacak. Tüm ödemeler yalnızca banka aracılığıyla yapılabilecek, böylece ticaretin kayıt altına alınması sağlanacak.
REKABETİ BOZANLARA 1 MİLYON LİRA CEZA
Serbest piyasa işleyişini bozan, fiyatları manipüle eden, stokçuluk yapan ya da ürün arzını engelleyen uygulamalara yönelik mevcut 177 bin TL’lik ceza, 1 milyon TL’ye çıkarılıyor. Bu adımın, piyasayı manipüle eden yapılar üzerinde caydırıcı bir etkisi olması bekleniyor.
ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİNE VERGİ MUAFİYETİ VE DESTEK
Taslak düzenleme, üretici örgütlerinin desteklenmesini de öngörüyor. Bu kapsamda, üretici örgütlerine yapılan ürün satışlarından gelir vergisi alınmayacak. Ayrıca bakanlık, bazı perakendecilerin sattığı ürünlerin en az %20’sini doğrudan üreticiden almasını zorunlu kılabilecek.
CAYDIRICI YENİ YAPTIRIMLAR
Yeni düzenlemeyle birlikte çeşitli ihlallere yönelik ceza ve yaptırımlar da artırılıyor:
- Bozulan ürünleri usulsüz şekilde imha edenler 200 bin TL ceza ödeyecek ve 3 yıl süreyle üretim desteğinden yararlanamayacak.
- Standartlara uymayan taşıma ve ambalajlama işlemlerine 36 bin TL ceza kesilecek.
- Üreticiden doğrudan alım yükümlülüğünü ihlal eden büyük perakendecilere yıllık 50 milyon TL’ye kadar idari para cezası verilebilecek.
LOJİSTİĞE DEVLET DESTEĞİ
Taslakta, depolanabilir ürünlerin nakliye ve muhafaza süreçlerinde destek sağlanmasına ilişkin yeni bir mekanizma da öngörülüyor. Bu alandaki destek ve teşvik uygulamaları için bakanlığa ilave yetkiler tanınacak.
Yeni düzenlemenin, özellikle sebze ve meyve piyasasındaki fiyat dalgalanmalarını azaltması, kayıt dışılığı önlemesi ve üretici ile tüketici arasında daha şeffaf bir denge kurulmasına katkı sağlaması hedefleniyor. Taslağın yakın zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine gelmesi bekleniyor.
