Güçlü bir faiz indirimi olmalı

Sanayici, tüccar, ihracatçı, esnaf ve vatandaşların gözü kulağı, Merkez Bankası’nın yarın yapacağı faiz indiriminde olacak. İş dünyası, Merkez Bankası’nın 20 aydır yüzde 40-50 bandında tutulan faizde güçlü bir indirim yapılmasını istiyor.

7 AYIN TELAFİSİ OLACAK BİR İNDİRİM

Merkez Bankası, son olarak şubatta yaptığı indirimle faizi yüzde 42,5’e düşürmüştü. Nisan ayında 3,5 puanlık artışla artış yapan Merkez Bankası, 3 aydır faizi yüzde 46’da tutuyor. 5 aydır indirim yapmayan ve bir sonraki toplantısını eylülde yapacak Merkez Bankası’nın 7 aylık zaman kaybını telafi edecek bir indirim yapması bekleniyor.

REEL FAİZ 11 PUANI BULDU

Enflasyondaki düşüş son aylarda yavaşlasa da devam ediyor olması Merkez Bankası’nın faiz indiriminde eline rahatlattı. Ancak Para Politikası Kurulu’nun aşırı temkinli davranması, işletmelerin, vatandaşların ve Hazine’nin faiz yükünü ağırlaştırıyor. Yüzde 35’ inen enflasyon ile faiz arasında 11 puanlık fark oluştu. Merkez Bankası’nın yıl son enflasyon beklentisi yüzde 24. Bu hedef ile faiz arasındaki fark ise tam 22 puana çıkmış durumda. Reel faiz bandının bu kadar geniş tutulması, paradan para kazanan faizcileri sanayicinin karına, emekçinin alın terine ortak ediyor.

SANAYİCİNİN KARI FAİZE GİDİYOR

İstanbul Sanayi Odası 2024 İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) açıkladığı ‘Türkiye’nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu-2024’ ve "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2024" araştırmalarının sonuçları, sanayicinin karını faize ödemek zorunda olduğunu gösterdi. İlk 500 sanayi kuruluşu geçen yılki karlarının yüzde 97’ni finansman giderine ayırırken, bu oran önceki yıl yüzde 56,9 seviyesindeydi. İkinci 500 sanayi kuruluşunda ise karların faize giden oranı yüzde 45’ten yüzde 81’e çıktı. Daha önceki yıllarda aldıkları kredilerin ödemelerin yapmakta zorlanan sanayici, tüccar, ihracatçı, esnaf, çiftçi ve vatandaşlar, yaklaşık iki yıldır bankaların kapısını çalamaz oldu.

Faizlerin yüzde 8,5 seviyesine düşürüldüğü Mayıs 2023 seçimlerinden önceki süreçte enflasyon yüzde 38 seviyesinde bulunuyordu. Ekonomi politikasında iki yıl önce yaşanan keskin makas değişimi sonucunda Merkez Bankası faizleri yüzde 8,5’ten yüzde 50’ye çıkardı. Ekonominin önündeki tek engel olarak görülen yüksek faize dayalı ortodoks para politikası, enflasyonla mücadelede istenilen sonucu vermek bir yana Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) Mayıs 2024’te yüzde 75,45 ile zirveyi görmesine neden oldu. Kemer sıkma politikaları uygulandığı halde Temmuz 2025 itibarıyla yüzde 35'e inen enflasyon, 24 ay önceki seviyelerin altına ancak gelebildi.

BEKLENTİLERİ GÖRMEZDEN GELDİ

Merkez Bankası, 9 ay boyunca yüzde 50'de sabit tuttuğu faizi ilk olarak Aralık 2024'te yüzde 47,5'e indirmişti. Faiz oranları ocak ve martta 2,5’er puan daha aşağı çekilerek yüzde 42,5’e kadar düşürülmüştü. Söz konusu süreçte bugünün şartlarına göre faiz ile enflasyon arasında yalnızca 5-6 puan fark olmasına rağmen PPK, indirim yapmaya başlamıştı. Ancak nisan ayına gelindiğinde muhalefetin yolsuzluklarını örtbas etmek için sokaklar üzerinden yürüttüğü kaos girişimlerini gerekçe gösteren Merkez Bankası, politika faizini yeniden artırdı. Döviz talebindeki sınırlı yükselişi bahane eden Merkez Bankası, birçok kesimin finansmana erişim sorunlarını görmezden geldi ve politika faizini 3,5 puan artışla yüzde 42,5'ten yüzde 46’ya çıkardı. 15 ay sonra yeniden faiz artırım yönünde karar veren Para Politikası Kurulu, iş dünyasının “Faiz düşürülmeli” beklentilerine rağmen aksi yönde hareket etti.

SEMBOLİK DEĞİL GÜÇLÜ OLSUN ÇAĞRISI

Haziran itibarıyla yüzde 35'e gerileyen enflasyon, Merkez Bankası'nın iş dünyasının beklentileri doğrultusunda indirim yapması için elini rahatlatmış durumda. İstihdamını korumakta zorlanan emek yoğun sektörler artık Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine sembolik olarak değil güçlü bir şekilde başlamasını bekliyor. Piyasalarda yüksek oranda faiz indirimi yapılmasının reel sektörün rahatlaması açısından elzem olduğu belirtiliyor.