Dört ayda 8 bin 187 şirket kapandı

KAPANAN ŞİRKET SAYISINDA REKOR

Ekonomideki dalgalanmaya rağmen uzun süredir faaliyetlerini devam ettirmeye çabalayan ancak finasmana ulaşamayan birçok işletme, yüksek işçilik ve girdi maliyetleri karşısında daha fazla direnemeyince kapısına kilit vurmak zorunda kaldı. TOBB verilerine göre kapanan şirket sayısı nisan ayında yüzde 33.5 artarken, kurulan yeni işletmeler de bir önceki aya göre 9.4 azaldı. Yılın ilk dört ayında faaliyetini durduran şirket sayısı da geçen yılın aynı dönemine göre 14.4 artışla 8 bin 187 oldu. İstanbul ve Ankara’da kapanan işletmelerde rekor kırıldı.

HOLDİNGLERDE ALARM ZİLLERİ

İşten çıkartılan ve işsizlik maaşı alan kişi sayısı da şimdiden 1 milyona yaklaştı. Büyük sanayi şirketleri ve holdinglerde küçülme kararları alındı. Vestel 2 bin kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. Beko Eskişehir’deki fabrikasında 150 işçi çıkardı, Arçelik zarar ettiğini açıkladı. Ocak-nisan döneminde 782 firma konkordato başvurusu yaptı. 53 şirket iflas etti. Son 4 ayda bin 147 tekstil fabrikası kapandı. Tekstilde ilk beşte olan 42 yıllık Dinçerler Tekstil’in Silivri’deki fabrikası icradan satışa çıktı. 2 bin 800 fabrika için satılık ilanı verildi.

ŞİRKETLERİN KALBİ TEKLİYOR

Ekonomideki sorunların şok önlemlerle çözülmeye çalışılması yan etkilerini göstermeye başladı. Bu yılın ilk 4 ayında yüksek faiz- düşük kur sarmalına giren 8 bin 187 şirket kapısına kilit vurdu. 782 firma için konkordato başvurusu yapıldı. 53 şirket ise iflas etti. İşten çıkartılan ve işsizlik maaşı alan kişi sayısı şimdiden 1 milyona yaklaştı. Vestel ve Beko da işçi çıkartacağını açıkladı.

Hükümetin uzun süredir uygulamaya devam ettiği yüksek faiz-düşük kur politikası reel sektörü vurdu. Enflasyonun düşürülmesi için parasal sıkılaşmaya gidilmesi şirketlerin damarlarındaki kan olan krediye ulaşımı engelledi. Para bulmakta zorlanan birçok şirket, yeni yatırım yapamadı ve rekabette zorlandığı için ekonomik darboğaza girdi. Üstelik bu süreçten sadece küçük ve orta ölçekli şirketler değil holdingler de etkilendi. Yılın ilk 4 ayına ilişkin veriler vahim tabloyu gözler önüne serdi. Uzunca bir süre ekonomik faaliyetlerini devam ettirme çabasında olan ancak finasmana ulaşamayan birçok işletme, yüksek işçilik ve girdi maliyetleri karşısında daha fazla dayanma gücü gösteremeyip kapısına kilit vurmak zorunda kaldı.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), verilerine göre Türkiye’de kapanan şirket sayısı nisan ayında yüzde 33,5 arttı. Kurulan şirket sayısı da bir önceki aya göre yüzde 9,4 azaldı. Bu yılın ocak-nisan döneminde ise kapanan şirket sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,4 artışla 8 bin 187’ye yükseldi. İstanbul ve Ankara’da kapanan şirket sayısı kurulan şirket sayısını geçti. İşten çıkartılan ve işsizlik maaşı alan kişi sayısı da şimdiden 1 milyona yaklaştı. Ancak bu sayının hızla yükseleceği gözleniyor. Büyük sanayi şirketlerinde ve holdinglerde küçülme söylemleri artık yüksek sesle dillendiriliyor. Eyleme geçen Vestel yakın tarihte 2 bin kişiyi işten çıkaracağını açıklamıştı. Beko Eskişehir’deki fabrikada 150 kişinin iş akdini sonlandırdı. Zarar açıklayan Arçelik’te de kulislerde eleman çıkaracağı söylentileri fısıldanıyor.

782 FİRMA İFLASIN EŞİĞİNDE

İflasın eşiğinde olan ancak iflastan kaçınmak isteyen işletmelerin başvurduğu konkordato verileri de ekonomideki kötüleşmeyi gösteren bir başka ekonomik veri olarak karşımıza çıkıyor. Burada da tablonun iç açıcı olduğunu söylemek mümkün değil. Geçen yılın tamamında mahkemelere bin 723 konkordato başvurusu yapılırken, iflas kararı verilen dosya sayısı 132 olmuştu. Üstelik bu başvurular 2023’e göre rekor artış olarak kaydedilmişti. Verilerine göre, konkordato talepleri 2025’in ilk 4 ayında ise şimdiden geçen yılın neredeyse yarısına yaklaşmış durumda. Bu yılın Ocak-Nisan döneminde 782 firma konkordato başvurusu yaptı. İflas kararı verilen şirket sayısı da şimdiden 53’e yükseldi. Konkordato süreci, kesin mühlet kararı verildikten sonra ortalama 3 yıl kadar sürebiliyor, tasdik kararı ortalaması 700 gün, iflas kararı ortalaması ise 423 gün. Uzmanlar geçen yıl verilen 132 iflas kararının aslında yaklaşık 1,5-2 yıl önce başvurusu kabul edilmiş konkordato dosyalarından oluştuğunu söylüyor. Konkordato verilerinin detayına inildiğinde, yılın ilk 4 ayında konkordato kesin mühlet kararı verilen dosya sayısının 526 olduğu görülüyor, konkordato başvurusu reddedilen dosya sayısı ise 333 oldu. En riskli sektör İnşaat olurken, onu tekstil ve hazır giyim takip etti.

SATILIK FABRİKA İLANI ÇOK

Türkiye genelinde satılık fabrika sayısında da ciddi bir artış gözleniyor. Satılık ilan sitelerinde 2 bin 800 adet satılık fabrika ve üretim tesisi bulunuyor. Bunların 320’si İstanbul’da 456’sı Ankara’da, 204’ü İzmir’de, 172’si Bursa’da, 146’sı Gaziantep’te, 85’i ise Denizli’de yer alıyor. Ancak bu ilanların içerisinde yeni yapılmış ve hiç kullanılmamış fabrikalar da bulunuyor. Dolayısıyla satılık ilanı toplamı olan 2 bin 800 adet fabrikanın hepsi ihtiyaçtan satılıyor demek doğru olmaz.

TEKSTİL SEKTÖRÜ ALARM VERİYOR

Sektör temsilcileri son 4 ayda bin 147 tekstil fabrikasının kapandığını belirtiyor. Kapanan fabrikaların bir kısmının üretimin ucuz olduğu ülkelere taşındığını dile getiren tekstilciler, İzmir’de 4 ayda 300 tekstil atölyesinin kapandığını da söyledi. Bu atölyelerde yer alan milyarlarca liralık makine ve ekipmanın karanlığa terk edildiği ve gelinlik sektöründe batan çok fazla firmanın olduğu da verilen bilgiler arasında yer aldı. Tekstil sektöründe son batış hikayesi Türkiye’nin en büyük beş firmasından birinden geldi. Suni deri üretimi gerçekleştiren Dinçerler Tekstil, girdiği ekonomik darboğazdan kurtulamadı. Silivri İcra Dairesi, 42 yıllık geçmişi olan şirketin Silivri’deki fabrikasını icradan satışa çıkardı.

Eski LCW Tedarik Zinciri Kalite Müdürü Ulaş Köksal, devletin, hazır giyim sektörünü en riskli 2. sektör ilan ettiğini sosyal medya kanalından dile getirdi. Köksal, 2022-2025 yılları arasında işçilik maliyetinin yüzde 420 arttığına dikkat çekerek, “Aynı dönemde enflasyon yüzde 260 döviz kuru ise yüzde 160 arttı” dedi. Sosyal medyada sektörün kayıplarını dile getiren bir diğer isim Yünsa Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Sürmegöz oldu. Şirketlerin kapanma riskiyle karşı karşıya olduğuna vurgu yapan Sürmegöz, istihdam kayıpları yaşandığını da aktardı. Karsu Tekstil CEO’su Nevzat Seyok da benzer söylemlerde bulunarak, “Tekstil ve hazır giyim sektörü, belki de tarihinin en zorlu dönemini yaşıyor. Köklü firmalarımız küçülmek zorunda kalıyor, bazıları sektörden çekiliyor. Türkiye’nin küresel tekstil pazarındaki payı daralıyor. İşçilik maliyetleri rekabeti zorlaştırıyor. Son iki yılda istihdam 1,3 milyondan 900 binlere, firma sayısı ise 65 binden 57 bine geriledi” ifadelerini kullandı.

SON 1,5 YILDA İFLAS EDEN BAZI FİRMALAR

Peyman, Fi Triko, Taham İnşaat, Ora AVM, Inova Grup Deri Ürünleri, Akfa Sağlık Ürünleri, Robo Otomasyon, Yaya Metal, FMC Metal Makina, Alyans Boru ve Makina, Akya Endüstriyel, Ebrar Metal, Emayhome Dış Ticaret, Emayhome Plastik ve Ev Gereçleri, NLC Tekstil, Üçler Bağlantı Elemanları, Emek Global Tekstil, Emek Kumaş Dış Ticaret, Emekteks Dış Ticaret, Gökçeoğlu Taşımacılık, Fabrilla Tekstil, Hikmet Kaçmaz Hafriyat, Hikmet Kaçmez Altyapı, Hülya Canbakan, Ege Tabela Nakliyat, Sabra Tekstil

KARAR